Sẽ có nhiều rủi ro trong quản lý thuế thu nhập cá nhân

Tại hội thảo “Cải cách thuế ở Việt Nam với sự hỗ trợ của Liên minh châu Âu” diễn ra trong 2 ngày 23-24/2 tại Hà Nội, TS Kevin Holmes – chuyên gia tư vấn dự án Chương trình hỗ trợ kỹ thuật châu Âu cho Việt Nam (ETV2) đưa ra ví dụ về những rủi ro trong quản lý thuế thu nhập cá nhân: Người nộp thuế (NNT) sẽ đưa ra danh sách giả về những người thân quen cùng làm việc trong một doanh nghiệp để họ gánh bớt phần thu nhập. Hoặc cũng lợi dụng vào hệ thống tính thuế luỹ tiến, người nộp thuế sẽ tìm cách có được 2 mã số thuế (MST) khác nhau. Ví dụ, nếu thu nhập của 1 người ở mức 2 tỷ đồng thì sẽ phải chịu mức thuế 35%, nhưng nếu có 2 MST thì NNT sẽ chia thành 2 khoản thu nhập khác nhau, mức nộp thuế sẽ giảm xuống rất nhiều.

Việt Nam áp dụng nguyên tắc tự kê khai, người nộp thuế phải thực hiện nghĩa vụ khai và nộp thuế để cơ quan quản lý thuế xử lý. Trong khi đó, cơ quan quản lý thuế lại không có khả năng kiểm tra hết các chi tiết mà người kê khai cung cấp. Để quản lý số lượng lớn NNT, cơ quan thuế phải có hệ thống quản lý dữ liệu tiên tiến. Hệ thống này không chỉ kiểm soát NNT mà còn quản lý nội bộ hệ thống điều hành cơ quan thuế.

Theo TS Kevin Holmes, một quốc gia có hệ thống chính sách, luật lệ về thuế tốt mà không quản lý rủi ro thì sẽ giảm hiệu quả. Việt Nam cần có cơ chế đánh giá rủi ro với từng loại thuế, đối tượng nộp thuế khác nhau để cơ quan thuế biết nên phân bổ nguồn lực vào khu vực nào; đảm bảo sự công bằng trong hệ thống thuế./.