Sớm đưa hoạt động kinh doanh vàng vào khuôn khổ

Theo thông báo mới đây của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), thời gian tới sẽ chính thức ban hành quyết định về việc dừng hoạt động huy động và cho vay vàng, kể cả việc cho vay với các doanh nghiệp chế tác nữ trang theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Cơ chế mới được thực thi sẽ góp phần tích cực khắc phục những tồn tại của việc lưu thông vàng trong nền kinh tế, khắc phục rủi ro đối với các ngân hàng trong huy động và cho vay vàng. Trước mắt một lộ trình thực hiện dừng huy động và cho vay vàng sẽ được lãnh đạo NHNN xem xét, có thể ấn định từ tháng 5/2011 và hoàn tất vào tháng 5/2013. Việc xây dựng lộ trình và quãng thời gian dự kiến hai năm như vậy là để các ngân hàng thương mại tất toán các hợp đồng huy động và cho vay vàng thời gian qua, tránh ảnh hưởng đến cơ cấu nguồn vốn, tín dụng và thanh khoản của hệ thống…

Trên thực tế, trong thời gian cuối năm 2010 và 4 tháng đầu năm nay, lãi suất huy động vàng được các ngân hàng cắt giảm mạnh, về sát mức 0% / năm và mức cao nhất hiện nay chỉ còn 0,9% / năm. Theo các ngân hàng, việc cấm huy động, cho vay bằng vàng sẽ không ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của họ, vì lượng vàng tồn kho đang được giải quyết dần.

Nhận định về vấn đề này, Tiến sỹ Lê Đình Ân - Giám đốc Trung tâm thông tin dự báo kinh tế xã hội quốc gia cho rằng: “Trong giai đoạn hiện nay khi lạm phát đang ngày càng tăng cao, để phục vụ cho việc ổn định kinh tế vĩ mô việc NHNN dự định ban hành quyết định như vậy là phù hợp. Còn lộ trình, theo tôi không nhất thiết phải làm lộ trình, vì việc cấm vàng thì không có gì là khó hiểu cả còn đến giai đoạn nào đó khi tình hình phù hợp Chính phủ sẽ có những điều chỉnh nhất định”.

Tuy nhiên, vấn đề được nhiều người quan tâm là việc cấm huy động và cho vay bằng vàng sẽ dẫn đến lãng phí một tiềm lực vốn lớn trong dân không được khai thác để phục vụ nền kinh tế. Tiến sỹ Nguyễn Trọng Tài – Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu khoa học Ngân hàng cho rằng, nếu đã cấm huy động, cho vay thì nên chăng các cơ quan chức năng mở ra sàn giao dịch vàng để đáp ứng nhu cầu của người dân. Đây là nơi mua thật - bán thật chứ không phải vàng ảo, do đó nếu nhà đầu tư có vàng thì mở tài khoản vàng tại ngân hàng, bước đầu chưa cho tư nhân tham gia, sau khi đã phát triển thì dần mở rộng quy mô.

Tiến sỹ Nguyễn Trọng Tài lý giải: “Sàn vàng là nơi thể hiện sự cung cầu của thị trường và khi đó người có nhu cầu sẽ nhìn thấy chỗ nào có giá rẻ nhất… và khi có nhu cầu thật thì thị trường sẽ tự động điều chỉnh, khi đó NHNN cũng chỉ việc nhìn vào sàn vàng để quản lý kiểm soát rất tiện”.

Mục tiêu cấm huy động và cho vay vàng nhằm khuyến khích người dân chuyển từ gửi vàng sang tiền tiết kiệm và vay mượn bằng tiền đồng Việt Nam. Tuy nhiên, giải pháp này liệu có mang lại hiệu quả hay không khi người dân thường có tâm lý thích giữ vàng do đồng nội tệ thường đứng trước khả năng bị mất giá do lạm phát ? Khi đó NHNN khó kiểm soát được do lúc này vàng đã ra khỏi hệ thống ngân hàng, trở thành giao dịch không chính thức bên ngoài thị trường tự do.

Vấn đề đặt ra hiện nay là cần có giải pháp để khơi thông dòng chảy của vàng trong nhân dân, không thể để lãng phí nguồn lực rất lớn này. Về lâu dài để ổn định thị trường vàng ngoại tệ, ông Cấn Văn Lực – Cố vấn cấp cao Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV) cho rằng: “Với thị trường vàng tôi nghĩ rằng các cơ quan chức năng cần phải tiếp tục triển khai nhiều biện pháp rất cụ thể và nhanh hơn vì đến thời điểm hiện nay người dân và doanh nghiệp vẫn băn khoăn về câu chuyện này; Chưa rõ đề án, phương án như thế nào, ngoài ra kênh vàng và ngoại hối có mối liên thông chặt chẽ với nhau, chính vì thế khi quản lý thị trường này vẫn phải tính đến thị trường kia. Ngoài ra cần có sự phối kết hợp chặt chẽ đồng bộ giữa chính sách tiền tệ và tài khóa.”

Theo các chuyên gia kinh tế, quyết định cấm không cho các ngân hàng huy động và cho vay vàng cần được ban hành đồng thời với Nghị định quản lý thị trường vàng trong thời gian tới. Vì nếu cấm sẽ tác động đến việc khai thác khả năng về vàng của người dân, đồng thời cần có những quy định đi kèm để tạo sự thông thoáng, lưu thông cho thị trường, làm sao để đảm bảo người dân có quyền được cất trữ, kinh doanh và cũng có quyền được đầu tư theo mong muốn và kỳ vọng của từng người./.