Opera, DJ, kịch nghệ và nghệ thuật thị giác kết hợp trong vở nhạc kịch "Chuyện người lính"

Viện Pháp tại Hà Nội - L’Espace, Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam (VNSO) và Trường kịch nghệ ATH cho ra mắt vở nhạc kịch và nghệ thuật thị giác “Chuyện người lính” (L’Histoire du soldat) của nhà soạn nhạc người Nga vĩ đại Igor Stravinsky và nhà văn Thụy Sĩ Charles Ferdinand Ramuz. 

“Chuyện người lính” giữ một vị trí đặc biệt trong kho tàng tác phẩm của Stravinsky. Đượm sắc màu của jazz và tango, vở opera thính phòng nhỏ gọn này được sáng tác dành cho 7 nhạc công và 3 giọng kể. 

Nội dung của vở kịch kể về một người lính bại trận, bị thương và trở về nhà. Trên đường về, anh gặp phải một con quỷ đội lốt người và bị nó lừa vào nhà ở. Con quỷ dụ dỗ anh đổi lấy chiếc đàn violin thì mới cho cuốn sách làm giàu và trả anh về thế giới đời thực. Sau khi đổi, người lính mới nhận ra anh đã bán linh hồn của mình cho quỷ dữ. 2 ngày trong nhà của quỷ bằng 3 năm ở thế giới thực. Khi trở về nhà, người mẹ già của anh lính đã qua đời, còn vợ đi lấy người khác.

"Chuyện người lính" không đề cập đến súng đạn, không hề có chiến trường ác liệt. Trong phiên bản "Chuyện người lính" lần này, câu chuyện của người lính cũng là chuyện của ác quỷ, cái ác trở nên vô hạn độ, vợi xa, bất định, không thể nắm bắt, không ngừng truy vấn lại sự vô thường của kiếp nhân sinh. 

Đây là một trong những vở opera thính phòng kinh điển của thế giới và đã từng được dàn dựng rất nhiều với những phiên bản khác nhau. Lần này, "Chuyện người lính” sẽ là một phiên bản mang tính cách tân, là một hành trình đầy tính thể nghiệm nơi nhạc cổ điển, DJ, kịch nghệ và nghệ thuật thị giác cùng nhau dung hợp trong một sáng tạo chưa từng có từ trước đến nay.

Khởi nguồn dự án sáng tạo này là Honna Tetsuji, nhạc trưởng người Nhật Bản từng chỉ huy nhiều vở opera cổ điển và đương đại. Ông từng nhận hàng chục giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng của Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Huân chương vì sự nghiệp Văn hóa của Bộ VH-TT&DL Việt nam. Honna Tetsuji hiện là Giám đốc âm nhạc kiêm Nhạc trưởng của Dàn nhạc Giao hưởng quốc gia Việt Nam. Ông từng làm việc với nhiều nghệ sĩ solo hàng đầu thế giới và chỉ huy dàn nhạc tại những khán phòng hòa nhạc danh tiếng như New York Carnegie Hall (Mỹ), La Fenice (Italy), Phòng hòa nhạc lớn của Học viện Âm nhạc Quốc gia Tchaikovsky và khán phòng Saint-Peterburg (Nga)...

Đảm nhiệm cương vị giám đốc nghệ thuật của vở oprea thính phòng đương đại này là đạo diễn người Pháp Marcelino Martin Valiente. Được biết đến như một nghệ sĩ đa tài, hoạt động trong nhiều vai trò khác nhau như biên đạo múa, đạo diễn phim, sân khấu, Valiente từng lưu diễn tại nhiều quốc gia như Ba Lan, Pháp, Ý, Pakistan... 

"Chuyện người lính" qua phần dàn dựng và điều phối của ông hứa hẹn sẽ là một sự thử nghiệm đầy mới mẻ khi được chuyển vị sang nơi sử thi gặp gỡ khoa học viễn tưởng. Vẫn sẽ khắc họa rõ nét hình tượng anh lính Faust nhưng Valiente lại phá vỡ hoàn toàn cấu trúc thời không của câu chuyện. Các nghệ sĩ của sân khấu kịch ATH sẽ khong trình diễn thông qua ngôn ngữ cơ thể mà bằng giọng nói. 

Chia sẻ trong buổi họp báo giới thiệu vở "Chuyện người lính", đạo diễn Valiente cho biết: "Đây là lần đầu tiên tôi đạo diễn một vở nhạc kịch kết hợp quá nhiều yếu tố, từ âm thanh, hình ảnh, diễn xuất đến nghệ thuật thị giác. Điều đó đòi hỏi sự đầu tư công sức và sự tập luyện rất công phu từ toàn bộ ekip. Do ảnh hưởng của dịch bệnh nên tôi không thể đến Việt Nam để trực tiếp đạo diễn vở này. Thay vào đó, tôi phải đạo diễn và chỉ đạo qua Internet nên gặp rất nhiều khó khăn. Việc làm nhạc không hề đơn giản và tôi phải hoàn toàn tin tưởng vào các nhạc công Việt Nam". 

Được biết, chính đạo diễn Valiente sẽ đảm nhận vai diễn con quỷ. Đã có khá nhiều kịch bản khác nhau cho sự xuất hiện của ông trong vở kịch. Cuối cùng ekip đã quyết định dùng giọng nói của ông và thực hiện một số thủ thuật khác. 

Về âm nhạc, các nhạc công tài năng của Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam, dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng Honna Tetsuji sẽ mang đến cho khán giả một không gian âm nhạc rộng lớn. 

Ông Trịnh Tùng Linh, Phó Giám đốc Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam chia sẻ: "Thực ra chúng tôi đã có ý định thực hiện vở diễn này từ khá lâu, dự kiến diễn vào 2020 nhưng do tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp nên chúng tôi buộc phải hoãn lại. "Chuyện người lính" là một tác phẩm khó với dàn nhạc. Với không gian rộng lớn của opera thính phòng nhưng chỉ có 7 nhạc công chơi trên sân khấu nên áp lực lớn. 7 nhạc công này phải đảm nhiệm nhiều vai với những tác phẩm kỹ thuật cao. Thực tế chúng tôi đã luyện tập nửa năm cho vở kịch này".

Ngoài ra, tác phẩm còn được dẫn dắt bằng tranh minh họa của Nguyễn Mỹ Anh với sự cố vấn của họa sĩ Nguyễn Thành Phong. Cả hai là đồng tác giả của bộ truyện tranh "Long thần tướng" và là tác phẩm hiếm hoi của Việt Nam nhận được giải thưởng uy tín trên thế giới.

Được biết, "Chuyện người lính" sẽ công diễn vào ngày 16 và 17/4, lúc 20h tại Hội trường của L'Espace (Hà Nội). Tác phẩm sẽ sử dụng tiếng Pháp và được dịch tiếng Việt nhờ tranh minh họa và màn hình LED hỗ trợ./.