Ứng phó phòng vệ thương mại: Doanh nghiệp cần chủ động

Tại buổi tọa đàm: “Ngành mật ong ứng phó với việc Mỹ điều tra chống bán phá giá” do Báo Điện tử Dân Việt tổ chức ngày 2/11, bà Phạm Châu Giang, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (PVTM - Bộ Công Thương) cho biết, nông sản xuất khẩu trên thế giới luôn được quy định là mặt hàng có sự bảo hộ ở mức cao nhất, vì các quốc gia luôn coi nông nghiệp là ngành mũi nhọn cần phải được bảo vệ cho ngành sản xuất trong nước.

Do đó, mỗi sản phẩm nông sản xuất khẩu càng nhiều sẽ đối diện nhiều hơn với những thách thức và rủi ro về PVTM với 2 thách thức lớn nhất mà các DN cần phải chú ý, đó là thách thức đến từ các rào cản kĩ thuật và các thách thức về rào cản thương mại. Hiện nay, nhiều quốc gia đã áp dụng những cơ chế khắt khe hơn trước, thay thế cơ chế hậu kiểm bằng cơ chế tiền kiểm. Nhiều quốc gia quy định hạn ngạch nhập khẩu để bảo vệ ngành hàng trong nước và khi mật ong xuất khẩu với số lượng tăng nhanh vào Mỹ, chắc chắn sẽ sẽ gặp rào cản PVTM vì nước này có ý thức bảo vệ ngành ong trong nước rất cao.

“Đây không phải lần đầu tiên Mỹ điều tra áp dụng biện pháp PVTM đối với mật ong, trước đó Mỹ cũng đã điều tra chống bán phá giá đối với sản phẩm mật ong của Trung Quốc. Chỉ cần Mỹ áp thuế chống bán phá giá trên 30% là hầu như không có DN xuất khẩu nào có lãi và có thể coi đây như mức thuế đóng cửa thị trường”, bà Giang thông tin.

Theo bà Giang, trong bối cảnh các nước tăng cường sử dụng các biện pháp PVTM đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, công tác hỗ trợ DN xử lý các vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài đã được thể chế hóa trong Luật Quản lý ngoại thương và được cụ thể hóa trong một số đề án đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt như: Đề án tái cơ cấu ngành Công Thương, Đề án tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp PVTM và gian lận xuất xứ, Đề án xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm về PVTM...

Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đã đề ra chủ trương chủ động ứng phó và xử lý có hiệu quả các vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài đối với hàng hóa xuất khẩu; nâng cao năng lực cảnh báo sớm cho nền kinh tế, các ngành sản xuất, xuất khẩu thông qua xây dựng và vận hành hiệu quả Hệ thống cảnh báo sớm về PVTM.

“Bộ Công Thương đã phối hợp các Bộ, ngành liên quan triển khai nhiều hoạt động như định kỳ đăng tải danh sách cảnh báo các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra PVTM, chống lẩn tránh biện pháp PVTM; sớm tiếp cận với các DN trong những ngành có nguy cơ bị điều tra, áp dụng biện pháp PVTM để cung cấp thông tin, giúp các DN hiểu được các nguyên tắc, quy trình điều tra, các công việc DN cần thực hiện, các kịch bản có thể xảy ra đối với DN”, bà Giang cho hay. 

Thời gian qua, các hoạt động hỗ trợ DN của các cơ quan chức năng trong quá trình xử lý các vụ việc điều tra PVTM của nước ngoài đã đem lại những kết quả rất tích cực. Nhiều vụ việc, Việt Nam đã thành công trong việc chứng minh Chính phủ không trợ cấp, không can thiệp vào thị trường để tạo lợi thế bất bình đẳng cho DN xuất khẩu. Nhờ đó, các DN xuất khẩu không bị áp thuế PVTM hoặc bị áp thuế ở mức thấp, góp phần giữ vững và mở rộng thị trường xuất khẩu. 

Khi xuất khẩu bất kì sản phẩm nào, các DN sẽ luôn phải đối diện với các biện pháp PVTM và cần nhận thức đó là vấn đề đương nhiên phải chấp nhận, nhất là khi Việt Nam đã tham gia các Hiệp định thương mại tự do. Việt Nam sẽ chọn những ngành hàng xuất khẩu có thế mạnh và ưu tiên những ngành hàng thuần Việt Nam, từ đó xây dựng cơ sở dữ liệu cho các ngành hàng xuất khẩu để xem xét mở rộng ở thị trường ít có nguy cơ bị điều tra PVTM hoặc những thị trường không thể có sản phẩm như của Việt Nam, từ đó nghiên cứu những quy định cụ thể để hướng dẫn cho các DN xuất khẩu.

“Thời gian tới, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với các Hiệp hội về nông-thủy-hải sản nói chung nâng cao năng lực, giảm thiểu tác động của các biện pháp PVTM đến kết quả xuất khẩu. Đặc biệt, để các DN có thể chủ động hơn nữa trong việc xử lý các vụ việc điều tra PVTM, công tác nâng cao năng lực PVTM cho cộng đồng DN sẽ được tăng cường thông qua các hoạt động tuyên truyền, đào tạo, phổ biến kiến thức pháp luật và kỹ năng xử lý PVTM cho các hiệp hội ngành hàng, các DN, nhất là các DN nhỏ và vừa”, bà Giang nói. 

Đối với vụ việc mật ong Việt Nam bị điều tra áp thuế chống bán phá giá tại Mỹ, bà Giang khuyến nghị các Hiệp hội và DN sản xuất, xuất khẩu mật ong hợp tác đầy đủ với Bộ Thương mại Mỹ (DOC) trong toàn bộ quá trình điều tra. Cùng với đó cần nâng cao tinh thần đoàn kết giữa các DN trong ngành để cùng chia sẻ thông tin, hỗ trợ nhau trong quá trình kháng kiện và thường xuyên phối hợp, cung cấp thông tin cho Bộ Công Thương để nhận được sự hỗ trợ kịp thời./.