Đánh dấu một mốc quan trọng trong 50 năm công tác vận động Việt kiều
Hội nghị người Việt Nam ở nước ngoài toàn thế giới lần thứ nhất đã diễn ra tại thủ đô Hà Nội từ ngày 21 đến 23/11/2009, được Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Ủy ban) chuẩn bị chu đáo.
Hội nghị có sự tham gia của 1.000 đại biểu trong và ngoài nước, gồm các vị lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Bộ Ngoại giao, các bộ ngành trung ương và địa phương cùng khoảng 650 đại biểu Việt kiều ở 100 nước trên toàn thế giới.
Trước đây vào năm 2000 đã có một hội nghị đông đảo là Hội thảo Quốc tế Việt Nam trong thế kỷ XX do Trung tâm KHXH và Đại học Quốc gia Hà Nội tổ chức cũng có mời Việt kiều ở nước ngoài về tham dự, nhưng đặc biệt là lần này có đông đảo Việt kiều hơn lần trước.
Xin được giới thiệu sơ qua về lịch sử của Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài.
Sau 5 năm, miền Bắc được hoàn toàn giải phóng. Ngày 23/11/1959, Ban Việt kiều Trung ương được thành lập. Đây là lần đầu tiên một cơ quan chuyên trách của Chính phủ được thành lập để hỗ trợ, vận động và bảo vệ quyền lợi của đồng bào ta sinh sống ở bên ngoài Tổ Quốc.
Tháng 7/1994, sau Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị, Ủy ban về Người Việt Nam ở nước ngoài được thành lập thay thế cho Ban Việt kiều Trung ương và đến tháng 11/1995, Chính phủ đã ra Nghị định số 77/CP đặt Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài trực thuộc Bộ Ngoại giao.
Từ đó đến nay, phát huy truyền thống, tiếp tục phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ mà Đảng và Nhà nước đã giao, Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài với đặc thù công tác vừa mang tính quản lý nhà nước vừa là công tác vận động quần chúng đã tham mưu cho Đảng và Nhà nước về những chủ trương, chính sách được ban hành có liên quan đến cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, đặc biệt là Nghị quyết 36 NQ/TW ngày 26/3/2004 của Bộ Chính trị về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài cũng như Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 36.
Đồng thời, Ủy ban cũng đã phối hợp với nhiều cơ quan liên quan ban hành và triển khai thực hiện nhiều chủ trương, chính sách mới theo hướng tạo thuận lợi cho bà con ngày càng gắn bó với quê hương đất nước, từng bước tạo bình đẳng giữa người Việt Nam ở nước ngoài cũng như đồng bào trong nước, đáp ứng những nguyện vọng chính đáng và lợi ích hợp pháp của bà con, làm cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đang có những chuyển biến tích cực, ngày càng tin tưởng vào sự nghiệp đổi mới cũng như hội nhập quốc tế của đất nước.
Căn cứ vào những giá trị lịch sử của thời đại, thực hiện lời dạy đại – đoàn - kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Ủy ban nhận thấy cần phải có đầu óc sáng tạo, có cái nhìn đúng mức khách quan hơn về tình hình đất nước cũng như ở nước ngoài. NVNONN tuy là một cộng đồng trẻ nhưng là nguồn lực quý báu của đất nước, trong đó đặc biệt là nguồn vốn con người, tài nguyên trí thức: khoa học, kỹ thuật, kinh tế, doanh nghiệp, văn hóa… được đào tạo, tích lũy được nhiều kiến thưc và kinh nghiệm tiên tiến, trong đó gồm cả thế hệ mới đang lớn mạnh có thể thay đổi cơ cấu cộng đồng.
Tuy nhiên, phải thành thật thừa nhận rằng ở một vài nơi có người Việt sinh sống đông, tính liên kết cộng đồng chưa cao, sự tương trợ còn yếu kém. Đặc biệt vì sống lâu ngày xa Tổ Quốc nên nhận thông tin trong nước giới hạn, đồng thời bị các thế lực phản động thường xuyên tuyên truyền xuyên tạc nên có một số chưa hiểu đúng về tình hình đất nước, về chính sách của Đảng và Nhà nước ta nói chung và đối với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài nói riêng. Các thế lực thù nghịch đó đang trở thành đối tác của chúng ta trong một tương lai gần.
Từ trước đến nay, Đảng và Nhà nước luôn coi trọng và đánh giá cao sự đóng góp của người Việt Nam ở nước ngoài đối với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước và xây dựng quê hương nên đã có nhiều chủ trương, chính sách ban hành đã từng đáp ứng nguyện vọng và quyền lợi chính đáng của kiều bào như các vấn đề quốc tịch, hồi hương, cấp phát hộ chiếu, đầu tư kinh doanh trong nước, việc mua nhà ở… nhiều luật, nhiều văn bản đã được ban hành, sửa đổi sao cho hợp tình, hợp lý.
Cùng với tác động từ những thành tựu trong công cuộc đổi mới trong những năm gần đây cũng như trên lĩnh vực đối ngoại đã đáp ứng chính sách trở về cội nguồn của người Việt Nam ở nước ngoài.
Những kết quả trên đây tuy đã gặt hái được nhưng hãy còn khiêm nhường, chưa tương xứng với tiềm năng của cộng đồng và cũng chưa đáp ứng được tất cả nguyện vọng của NVNONN đối với dân tộc và đất nước…/.