Hỗ trợ dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài

Cộng đồng người Việt Nam sinh sống ở nước ngoài hiện có hơn 3,5 triệu người. Nhu cầu được học tập và trau dồi ngôn nhữ tiếng Việt của bà con là rất lớn. 

Để đáp ứng tình cảm và nguyện vọng của bà con Việt kiều, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt đề án “Hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài”. Chính phủ giao cho Bộ giáo dục đào tạo tổ chức biên soạn, thẩm định và phê duyệt hai chương trình dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài, bao gồm: Chương trình dạy tiếng Việt cho thanh thiếu niên và Chương trình dạy tiếng Việt cho người lớn. Trên cơ sở hai chương trình này, Bộ giáo dục đào tạo cũng đã tập hợp các chuyên gia biên soạn hai bộ sách “Tiếng Việt vui” và “Quê Việt”.  

Bắt đầu từ tháng 11/2008, các “chương trình dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài” do Đài TNVN xây dựng sẽ được phát thử nghiệm trên Chương trình dạy tiếng nước ngoài của Hệ Văn hoá- Đời sống- Khoa giáo (VOV2) vào các ngày thứ 5 và thứ 7 hàng tuần và phát trên Chương trình  “Dành cho đồng bào ở xa Tổ quốc” Hệ phát thanh đối ngoại (VOV5) vào các ngày thứ 5 và chủ nhật hàng tuần. 

Phóng viên Đài TNViệt Nam đã phỏng vấn GS TS Nguyễn Hữu Châu, Viện trưởng Viện khoa học giáo dục Việt Nam, Phó Trưởng Ban điều hành đề án “Hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài”. 

* Xin Giáo sư cho biết về sự ra đời của đề án hỗ trợ dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài?

GS Nguyễn Hữu Châu: Xuất phát từ yêu cầu của hơn 3,5 triệu người Việt Nam sống ở nước ngoài, đặc biệt ở Mỹ có tới 1,5 triệu người, rồi ở Austrlia, Pháp, cộng đồng Châu Âu và nhiều nước gần hơn như Lào, Thái Lan… Những người Việt sống xa quê hương đều mong mỏi hướng về Tổ Quốc. Những người lớn tuổi đau lòng khi thấy con em mình không biết tiếng Việt. Quên đi tiếng mẹ đẻ, có nghĩa là sẽ quên đi cội nguồn, quên đi nền văn hoá đậm đà bản sắc của dân tộc mình.

Vì thế bà con kiều bào đã đề nghị Chính phủ Việt Nam hỗ trợ, giúp dạy tiếng Việt cho con em mình. Họ cũng đã tự làm việc này, thông qua các hội Việt kiều, các tổ chức, các nhà hảo tâm, các nhà chùa, và có cả những cá nhân tự phát đứng ra làm việc này. Cũng ở nhiều nơi trên thế giới, tiếng Việt đã đưa vào dạy trong trường học.

Bộ Chính trị đã chỉ thị phải có đề án, có chương trình hành động về việc dạy tiếng Việt cho đồng bào Việt Nam ở xa Tổ quốc và giao cho Chính Phủ thực hiện việc này. Chính Phủ đã giao cho Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng một đề án có tên gọi Hỗ trợ dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài. 

* Giáo sư có thể giải thích rõ hơn ý nghĩa “hỗ trợ” của đề án?

GS Nguyễn Hữu Châu: Đề án xác định mục đích chính là hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài, chứ không áp đặt, không làm thay bà con việc này. Sự hỗ trợ thể hiện bằng nhiều cách: hỗ trợ tài liệu, giáo trình, phương pháp giảng dạy… Mục đích là làm sao cho tiếng Việt đến được với bà con Việt Kiều, được dạy thường xuyên, đúng với tiếng Việt của chúng ta hiện nay. 

* Cho đến nay, dự án “Hỗ trợ việc dạy và học tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài” đã được triển khai như thế nào, thưa Giáo sư?

GS Nguyễn Hữu Châu: Có 2 chương trình và hai bộ sách dành cho hai loại đối tượng: người lớn và trẻ em. Chương trình và bộ sách dành cho người lớn có tên là “Quê Việt” và Chương trình và bộ sách dành cho trẻ em có tên là “Tiếng Việt vui”.

Cách đây 3 năm, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã cử các đoàn đi một số nước có đông người Việt sinh sống, để khảo sát, lắng nghe nguyện vọng, yêu cầu của bà con Việt kiều để xây dựng chương trình này sao cho phù hợp. Bộ sách được xây dựng theo 3 trình độ: A, B, C. Mỗi trình độ được chia thành 2 mức. Cụ thể trình độ A, có 2 mức A1, A2; trình độ B có 2 mức B1, B2; và trình độ C có 2 mức C1, C2… Đến nay, cả sách và chương trình đầu tiên, trình độ A đã hoàn thành.

Mới đây, chúng tôi đưa tài liệu này đi dạy thử ở một số nước trong đó có Mỹ thì kết quả thật bất ngờ. Người Việt ở đó đánh giá rất cao, bà con phấn khởi vì từ trước tới nay chưa thấy có một tài liệu dạy tiếng Việt nào tốt như thế cả về mặt chất lượng lẫn hình thức. Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thiết lập một mạng lưới giáo viên tham gia dự án. Chúng tôi cũng làm việc với một số trường để đưa môn tiếng Việt trở thành một môn học chính thức. Bộ đang cố gắng năm nay hoàn thành nốt sách và tài liệu ở trình độ B và C.

Năm tới, chúng ta sẽ cử giáo viên sang các nước để giúp giáo viên dạy tiếng Việt cho Việt kiều. Đề án đã và đang phối hợp với Đài Tiếng nói Việt Nam và Đài truyền hình Việt Nam xây dựng các chương trình “Dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài” để phát sóng. Theo tôi đây là những kênh truyền thông rất quan trọng và chắc chắn sẽ mang lại hiệu quả. 

* Giáo sư có nhận xét như thế nào về Chương trình dạy tiếng Việt trên làn sóng Đài Tiếng nói Việt Nam?

GS. Nguyễn Hữu Châu: Mỗi phương tiện truyền thông có những thế mạnh riêng. Sóng phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam là rất quan trọng, phạm vi rộng, đối tượng sử dụng nhiều, dễ đi vào lòng người. Tôi đã nghe một số chương trình dạy tiếng Việt cho người Việt Nam ở nước ngoài do Đài Tiếng nói Việt Nam xây dựng dựa trên các chương trình, sách và tài liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp, thấy phương pháp làm và cách tiếp cận rất phù hợp. Các chương trình này sử dụng tiếng Anh để chuyển ngữ là rất đúng, vì nhiều người Việt sống ở các nước nói tiếng Anh.

Các chương trình của Đài Tiếng nói Việt Nam làm rất bài bản, chau chuốt, phát âm chuẩn. Tôi tin rằng các chương trình này sẽ nhận được sự ủng hộ của đồng bào ta sống ở nước ngoài. Theo kế hoạch, dự án sẽ kết thúc vào cuối năm 2008, đầu 2009. Nhưng tôi nghĩ công việc mới chỉ bắt đầu, tôi rất mong muốn đề án sẽ được tiếp tục, mong có kinh phí để duy trì việc làm này, vì nhu cầu được học, được gìn giữ ngôn ngữ tiếng Việt, bản sắc văn hoá dân tộc là nguyện vọng thiết tha của bà con Việt kiều.

Tôi tin vòng phát sóng đầu tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam chắc chắn sẽ nhận được những hồi âm tích cực, chúng ta sẽ lắng nghe và rút kinh nghiệm. 

* Xin trân trọng cảm ơn Giáo sư./.                                                           

HONGVAN hongvantttv@gmail.com
Em là sinh viên của khoa ngôn ngữ và hiệnnay em đang là giáo vien dậy tiêng Viêtcủa trường đại học Hà Nội. Em rất muốn mua bộ sách dậy tiếng Việt cho trẻ em và người lớn nhưng tìm mãi mà không thấy ở đâu bán. Thầy làm ơn chỉ cho em nơi mua có được không ạ?

Võ Anh Tuấn hongnhattt@yahoo.com
Tôi là thạc sĩ ngôn ngữ học. Tôi có thể dạy TV cho kiều bào ở những nước nói tiếng Anh. Tôi đang ở VN, muốn tham gia giảng dạy theo chương trình được nêu trong bài viết này. Toà soạn vui lòng cung cấp thông tin để tôi có thể liên lạc được với người có chức năng. Chân thành cảm ơn.