“My day” và câu chuyện của cô gái từ ao làng ra biển lớn

Các cuộc trưng bày ảnh từ dự án “My day”- góc nhìn cuộc sống qua ống kính của các “nhiếp ảnh gia nhí”- sẽ diễn ra tại xã Xuân Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa từ ngày 30/3 đến 1/4/2014. Tiếp sau đó là một chuỗi các cuộc trưng bày tại Hà Nội cùng chủ đề sẽ kéo dài từ ngày 03/04 đến 6/6/2014 tại nhiều địa điểm.

"Em Quyền" (ảnh: Nguyễn Thị Quỳnh Anh, 11 tuổi)

Cuộc trưng bày ảnh tại Thanh Hóa giới thiệu 150 bức ảnh và tại Hà Nội là 100 bức ảnh tiêu biểu nhất, được lựa chọn từ gần 10.000 bức ảnh do hơn 70 trẻ em từ 9 đến 15 tuổi ở xã Xuân Sơn thực hiện trong khoảng thời gian 3 tháng cuối năm 2013.

Hoạt động này nằm trong khuôn khổ dự án “My day”- dạy chụp ảnh cho trẻ em nông thôn nghèo. Dự án nhằm tạo điều kiện cho trẻ em các vùng này được học cách sử dụng máy ảnh, được hướng dẫn thực hành và được mượn máy ảnh để sáng tác, mô tả cuộc sống thường ngày của các em qua các tác phẩm ảnh.

Theo đuổi ước mơ
“18 tuổi, em từ quê Thanh Hóa vào TP.HCM học đại học. Cha mẹ em lo lắm, con gái nhà quê chưa bao giờ đi tới đâu (ở Thanh Hóa mà đến năm học lớp 5 em mới lần đầu tiên xuống biển Sầm Sơn), giờ đến sống ở một nơi xa lạ, không có người thân. Nhưng rất may là bố mẹ không ngăn cản em. Em không hối hận khi có quyết định như vậy”– Đó là tâm sự của Vũ Thị Bích Hồng, cô gái 28 tuổi, quê ở xã Xuân Sơn, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa.

Học xong ngành Nhân học, Bích Hồng làm việc tại một tòa soạn báo ngành tại TP.HCM. Năm 25 tuổi, cô khám phá ra niềm đam mê nhiếp ảnh. Theo đuổi công việc nhiếp ảnh cho các dự án, được đi đó đi đây nhiều nơi ở trong và ngoài nước, cô thực sự muốn làm điều gì đó cho những đứa trẻ ở nông thôn như mình trước kia, để các em bớt thiệt thòi so với trẻ thành thị. Đó cũng là lý do cô viết dự án “My day” và thực hiện giai đoạn đầu tiên ngay chính làng quê của mình.

Bích Hồng đến trường học ở quê mình để dạy cho các em nhỏ chụp ảnh

Sống tại TP.HCM, thực hiện dự án ở Thanh Hóa trong khi chưa hề có nhà tài trợ chính thức nào mà hầu hết chỉ dựa vào sự giúp đỡ của bạn bè, Bích Hồng rất vất vả để theo đuổi những mục tiêu mà cô mong muốn thu được từ dự án. Cô muốn giúp các em bé nông thôn tự phát hiện khả năng tiềm ẩn về nhiếp ảnh, cô chia sẻ niềm đam mê của mình và giúp các em có một sân chơi bổ ích. Khi Bích Hồng trình bày ý tương, chính quyền địa phương và nhà trường hết sức ủng hộ. Thông tin về dự án được giới thiệu tới các em nhỏ, ngay sau đó hơn 70 bé đã đến tận nhà Bích Hồng để đăng ký tham gia.

Bích Hồng về Thanh Hóa, tập hợp các bé, chia thành các nhóm từng 3 em, để mỗi nhóm sẽ dùng chung nhau 1 máy ảnh. (Nguồn máy ảnh cho mượn là các máy ảnh cũ, do Bích Hồng kêu gọi bạn bè ủng hộ). Cô hướng dẫn các bé kỹ thuật chụp hình, rồi cùng các em đi sáng tác buổi đầu tiên. Sau khi có ảnh, cô đưa lên máy tính, nhận xét từng tấm hình tốt hay chưa tốt, nên làm sao để hình đẹp hơn. Buổi sau đó, các bé được giao máy ảnh để tự đi sáng tác.

Cùng các em xem từng bức ảnh và đưa ra lời nhận xét

“Quả thật, có nhiều bé tiếp thu ngoài khả năng tưởng tượng của mình. Có những em mới 9 tuổi, vậy mà nắm được rất nhanh cách sử dụng máy ảnh. Các em sinh ra và lớn lên ở nông thôn, lần đầu tiên tiếp xúc với máy ảnh, nên cái nhìn qua ống kính của các em rất chân thực. Một điều thú vị nữa là mỗi bức ảnh đều gắn liền với một câu chuyện”.

Những cuộc “triển lãm” đầu tiên
Cuộc trưng bày ảnh tại xã Xuân Sơn, huyện Thọ Xuân, tỉnh Thanh Hóa (từ 30/3 đến 1/4/2014): sẽ thu hút hơn 8.000 nông dân trong xã, là cha mẹ, ông bà của các “nhiếp ảnh gia nhí” và chính các em tới tham quan. Với những người nông dân chất phác ở một xã nghèo thuần nông, chắc chắn ít có cơ hội đi xem triển lãm, mà lại xem các “tác phẩm” của con em mình, chụp chính cảnh xung quanh mình, sẽ là một sự kiện thật đặc biệt.

Ngay cả các “nhiếp ảnh gia nhí” cũng háo hức chờ đón cuộc trưng bày ảnh, bởi các em mới chỉ được xem qua ảnh của mình trên màn hình máy ảnh số và máy tính, chứ chưa nhìn thấy tác phẩm được in tráng và đóng khung. Tại cuộc trưng bày ảnh, các “nhiếp ảnh gia nhí” sẽ có mặt, chia sẻ câu chuyện trong những tấm ảnh. Các bậc ông bà cha mẹ cũng có thể nói lên cảm xúc của mình khi xem ảnh. Mọi người thêm yêu, thêm gắn bó với quê hương.

"Bạn cùng xóm" (ảnh:Lê Đình Phương 13 tuổi)

"Bà đi chập mộ" (ảnh:Vũ Văn Thịnh, 13 tuổi)

"Bình minh quê em" (ảnh:Đoàn Thị Lan Trinh, 15 tuổi)

Phần thưởng dành cho tác giả những bức ảnh được chọn, không phải là tiền (do Bích Hồng quyên góp được) mà là những chiếc máy ảnh nhỏ, để các em bé tiếp tục sáng tác ảnh, làm phong phú hơn đời sống tinh thần.

Đối tượng xem các cuộc trưng bày ảnh tại Hà Nội là các em nhỏ sống ở thành phố và phụ huynh. Các trẻ em nông thôn sáng tác ảnh với cảm xúc chân thật và những sáng tạo riêng. Học sinh thành phố đa phần chưa có nhiều cơ hội về thăm nông thôn, nên qua những bức ảnh chân thật ấy các em sẽ có cái nhìn mới về các vùng miền của đất nước, về cuộc sống của những bạn bè cùng trang lứa… Các em sẽ có cái nhìn chia sẻ hơn, sẽ được bồi dưỡng thêm những cảm xúc yêu thương con người, thiên nhiên, các động vật sống xung quanh mình,  gắn kết thế hệ trẻ với nhau, xóa dần khoảng cách nông thôn- thành thị”.

Nếu điều kiện cho phép, Bích Hồng dự định đưa một số “tác giả nhí” từ Thanh Hóa ra Hà Nội để tiếp xúc với các bạn nhỏ tới xem trưng bày ảnh ở Hà Nội. Và không chỉ ở Hà Nội, cô muốn mang những bức ảnh này đi giới thiệu ở các thành phố khác. Kinh phí từ những bức ảnh được mua tại các cuộc trưng bày ảnh sẽ được chuyển hoàn toàn vào Quỹ khuyến học của các địa phương có các em nhỏ tham gia dự án.

Sẽ quyết tâm theo đuổi “My day”
Bích Hồng dự định sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình dạy nhiếp ảnh cho trẻ em nông thôn nghèo ở các địa phương khác, đặc biệt là các địa phương miền núi, nơi có các em bé dân tộc ít người, nơi cuộc sống còn khó khăn hơn ở những vùng nông thôn đồng bằng như quê cô, và đối tượng trẻ em có hoàn cảnh thiệt thòi.

Xã Xuân Sơn nghèo, nhiều người phải để con ở nhà, đi xuất khẩu lao động. Một em bé đã chụp lại tấm ảnh mẹ mình treo trên tường, dĩ nhiên tấm ảnh ấy không có gì cả, và sẽ không xuất hiện trước công chúng. Nhưng khi được hỏi vì sao lại chụp ảnh như thế, em bé trả lời: “Vì em nhớ mẹ”. Không cảm động sao?

Bích Hồng trong một chuyến đi về Đất Mũi

“Cha mẹ, họ hàng nhiều khi cũng trách em sao cứ lo những việc bao đồng cho vất vả… Em kiên trì giải thích, và em đã phần nào thay đổi suy nghĩ của mọi người, rằng cuộc sống cần có sự chia sẻ. Người con gái nông thôn như em, được đi đó đi đây để biết rằng thế giới quanh ta có bao điều mới mẻ, đẹp đẽ, em muốn các em bé nông thôn nghèo cũng có những ước mơ đẹp và biết tìm cách biến giấc mơ thành hiện thực”- Bích Hồng tâm sự./.