Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện: Quản lý chặt người nghiện ma tuý để "giảm cầu"

Tại Hội nghị cung cấp thông tin về Luật phòng, chống ma túy năm 2021, sáng 24/12, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an cho biết, một điểm mới trong Luật phòng, chống ma túy năm 2021 là quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy.

Đây là chương được quy định mới nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, đảm bảo quản lý chặt chẽ người sử dụng trái phép chất ma túy, góp phần ngăn chặn, hạn chế việc gia tăng người nghiện, giảm "nguồn cầu" về ma túy, cũng như các loại tội phạm.

Theo thống kê của Bộ Công an, tình hình người sử dụng trái phép chất ma túy ngày càng gia tăng. Nếu năm 2017 phát hiện 128.760 người thì năm 2018 phát hiện 135.117 người, năm 2019 là 143.267 người sử dụng trái phép chất ma túy.

Riêng năm 2020, do tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, các lực lượng dồn sức chống dịch, nhiều địa phương áp dụng giãn cách, các dịch vụ không thiết yếu như quán bar, vũ trường, karaoke, khách sạn không được hoạt động nên số lượng người sử dụng ma túy mới bị phát hiện tăng không đáng kể.

Hình thức, địa điểm sử dụng đã thay đổi nhiều so với trước đây, người sử dụng ngày càng trẻ hóa và sử dụng ma túy tổng hợp ngày càng gia tăng. Nhiều đối tượng sử dụng ma túy tổng hợp "ngáo đá" gây ra các vụ thảm án đặc biệt nghiêm trọng, gây bất an, bức xúc trong nhân dân.

Trong khi đó, hành vi sử dụng trái phép chất ma túy theo quy định hiện hành chỉ bị xử phạt hành chính cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng nên không đủ sức răn đe.

Vì vậy, theo Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện, Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 đưa vấn đề quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy ngay từ lần đầu tiên phát hiện là biện pháp phòng ngừa nhằm giúp người sử dụng trái phép chất ma túy không tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, phòng ngừa các hành vi vi phạm pháp luật của họ.

Thời hạn quản lý là 1 năm kể từ ngày có quyết định quản lý của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân cấp xã và không phải là biện pháp xử lý vi phạm hành chính. Công an cấp xã giúp Ủy ban nhân dân cùng cấp lập danh sách và chủ trì quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy cư trú tại địa phương. 

Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cũng cho biết, theo thống kê, cả nước có gần 1.000 đơn vị sản xuất, kinh doanh (nhập khẩu, xuất khẩu) tiền chất công nghiệp, thuốc và nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc. Số lượng nhập khẩu hằng năm tăng khoảng 10% so với năm trước.

Trong đó, năm 2021, số lượng nhập khẩu tiền chất công nghiệp khoảng 640.000 tấn, thuốc và nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc khoảng 15 tấn.

“Công tác kiểm soát tiền chất, thuốc hướng thần, thuốc gây nghiện, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất trong hoạt động mua bán đến sản phẩm cuối cùng còn nhiều khó khăn. Đối với các đơn vị nhập khẩu về để kinh doanh thì không chỉ bán lại cho các đối tượng trực tiếp sử dụng mà còn bán cho nhiều đối tượng kinh doanh khác, các đơn vị này lại bán cho các đối tượng khác tạo thành một khâu trung chuyển phức tạp. Do đó, việc kiểm soát đến sản phẩm cuối cùng còn nhiều khó khăn. Việc kiểm soát đối với nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần và tiền chất dùng làm thuốc chưa được thực hiện” - Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện nói.

So với luật cũ, Luật mới đã bổ sung hoạt động tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập; nguyên liệu làm thuốc là dược chất gây nghiện, dược chất hướng thần, tiền chất dùng làm thuốc, thuốc tiền chất, thuốc thú y có chứa chất ma túy, tiền chất vào kiểm soát hoạt động hợp pháp liên quan đến ma túy.

Trước câu hỏi của báo chí về việc đối với người dưới 18 tuổi thì có được phân loại, tách riêng với người trưởng thành tại các trung tâm cai nghiện hay không, Thiếu tướng Nguyễn Văn Viện cho hay, thực tế số người nghiện ngày càng trẻ hoá. Chính vì vậy luật lần này đưa người nghiện ma tuý từ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đi cai nghiện khiến nhiều người băn khoăn. Nhưng Bộ Y tế đã có thông tư, quy định với những người dưới 18 tuổi sẽ có nơi cai nghiện riêng.

Tại Điều 34 cũng nêu rõ, các trường hợp người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc tương tự như người từ đủ 18 tuổi trở lên, riêng trường hợp trong thời gian quản lý sau cai mà tái nghiện thì không đưa đi cai nghiện bắt buộc mà được cho đăng ký cai nghiện tự nguyện. Thời hạn cai nghiện bắt buộc cho người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi là từ đủ 6 tháng đến 12 tháng.

Để bảo vệ tốt nhất các quyền của trẻ em nên Luật đã có 1 điều riêng quy định cụ thể về việc lập hồ sơ đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi./.