Hé lộ kế hoạch giành lại Mosul từ tay IS

Bộ trưởng Quốc phòng Anh Michael Fallon cho biết, thỏa thuận hợp tác quân sự trong khuôn khổ chiến dịch giải phóng Mosul đã được hoàn thành hôm 23/9 và rằng, “các hoạt động bao vây sẽ bắt đầu trong những tuần tới, Mosul sẽ được giải phóng chỉ trong vài tháng”.

Các lực lượng đang thắt chặt vòng vây quanh thành phố Mosul từ mọi hướng. (Ảnh: Reuters)

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan thậm chí còn tiết lộ chi tiết hơn khi “sốt sắng” cung cấp thông tin cập nhật, cuộc tấn công giành lại Mosul sẽ bắt đầu vào ngày 19/10.

Vẫn chưa rõ khi nào chiến dịch giải phóng Mosul diễn ra, nhưng có thể nói chắc chắn một điều, đó là chiến dịch này sẽ được tiến hành theo từng giai đoạn.

Đầu tiên, các cơ sở hậu cần cho chiến dịch phải được thành lập tại căn cứ không quân Qayyarah – một cơ sở cách Mosul khoảng 60km về phía Nam. Lực lượng an ninh Iraq (ISF) đã giành được quyền kiểm soát căn cứ này hồi đầu tháng 7/2016.

Kể từ đó đến nay, căn cứ này được cải tạo lại để cho phép các máy bay vận tải chở hàng hóa, đạn dược, nhiên liệu và thực phẩm dễ dàng cất và hạ cánh. Với việc ISF kiểm soát sân bay Qayyarah, hàng hóa giờ đây không còn bị phụ thuộc vào những chuyến xe tải xuất phát từ kho quân sự của Iraq gần Baghdad.

Để chuẩn bị cho chiến dịch giải phóng Mosul, có khoảng 560 cố vấn quân sự của Mỹ đã có mặt ở Qayyarah để tư vấn và hỗ trợ cuộc tấn công. Hệ thống pháo tầm xa của Pháp và Mỹ cũng được đặt vào vị trí để sẵn sàng “nã” đạn vào những khu phố chính ở Mosul trong thời gian chưa đầy 20 giây với độ chính xác được mô tả là “tuyệt vời”.

Phong tỏa thành phố

Qayyarah hiện cũng là điểm tập trung của các lực lượng Iraq cho mục tiêu tối quan trọng là giải phóng Mosul. Quân đội Iraq đã cho rút những lực lượng chủ chốt trên khắp đất nước để chuẩn bị cho chiến dịch ở Mosul.

Đồ họa thể hiện khu vực các lực lượng đang kiểm soát ở Mosul. (Ảnh: BBC)

Theo BBC, có khoảng 11 lữ đoàn quân đội và lực lượng đặc nhiệm của Iraq sẵn sàng tham chiến, mỗi lữ đoàn có quân số khoảng 2.000.

Ngoài ra còn có 5 đơn vị của lực lượng cảnh sát bán quân sự với khoảng 6.000 người dòng Sunni cũng sẵn sàng cho cuộc chiến.

Trong khi đó, lực lượng người Kurd và một số đơn vị cảnh sát bán quân sự được người Kurd hậu thuẫn sẽ đảm nhận nhiệm vụ chốt chặn ở khu vực phía Đông Bắc Mosul.

Ở khu vực phía Nam thành phố Mosul, quân tình nguyện sẽ hỗ trợ gián tiếp cho trận chiến để đảm bảo cho chiến dịch phát huy được tối đa hiệu quả.

Trong chiến dịch, Hashd al-Shaabi, lực lượng do Iran hậu thuẫn sẽ đảm nhận nhiệm vụ đảm bảo an ninh ở khu vực ngoại ô Mosul cũng như các con đường ở phía Nam Qayyarah và phía Tây Mosul. Tuy vậy, lực lượng này sẽ không được đóng vai trò nào trong các trận chiến trong nội đô.

Mũi tấn công từ sa mạc

Giai đoạn tiếp theo của chiến dịch giải phóng Mosul là cùng lúc phát động nhiều mũi tấn công hướng về vùng ngoại ô thành phố Mosul.

Nhiều khả năng mũi tấn công chính sẽ được triển khai theo tuyến đường cao tốc Baghdad-Mosul trên bờ phía Tây của sông Tigris

Một cánh quân sẽ tập trung ở khu vực sa mạc phía Tây ngoại ô thành phố Mosul chạy dọc theo các tuyến đường ống dẫn dầu và các tuyến đường bộ nhằm ngăn chặn khả năng IS tăng viện hoặc tìm cách chạy khỏi Syria.

Máy bay chiến đấu của liên quân sẽ hỗ trợ đắc lực chiến dịch giải phóng Mosul. (Ảnh: AFP)

Mũi tấn công cuối cùng có thể được phát động dọc theo bờ phía đông của sông Tigris nhằm vào mặt phía Đông của thành phố.

Đạo quân này sẽ tiến một cách chậm rãi nhưng chắc chắn, mỗi ngày đạo quân này sẽ di chuyển khoảng 16km sau đó dành ngày tiếp theo để chiến đấu chống IS hoặc nghỉ ngơi để chờ chi viện.

Lực lượng an ninh và các binh sĩ Iraq sẽ tràn từ khu vực sa mạc vào thành phố bằng các đoàn xe vận tải lớn nhằm phối hợp với các máy bay chiến đấu “dọn sạch” các tay súng IS còn sót lại trong thành phố.

Đến ngày 8/11, khi cuộc bầu cử Mỹ diễn ra, khu vực xung quanh thành phố Mosul đã hoàn toàn nằm trong tầm kiểm soát của quân đội Iraq và liên quân.

Những lo ngại dân sự

Trong khoảng thời gian tháng 11 và tháng 12 năm nay, hai trận đánh quan trọng nhất ở Mosul sẽ được tiến hành.

Lần đầu tiên, một căn cứ mới phục vụ cho các hoạt động của chiến dịch sẽ được thiết lập gần thành phố. Theo BBC, nhiều khả năng căn cứ này sẽ được đặt ở phía Nam của sân bay Mosul.

Căn cứ mới sẽ cung cấp cho lực lượng an ninh Iraq và liên quân nơi đặt trụ sở chính cho các hoạt động, cất trữ vật tư phục vụ chiến dịch.

Việc thiết lập căn cứ mới không phải vấn đề quá lớn nhưng rõ ràng việc đảm bảo an toàn cho dân thường sẽ là một yếu tố phức tạp. Theo ước tính, khoảng 700.000 người có thể vẫn còn ở lại Mosul, đây được xem là mặt trận có dân số lớn trên chiến trường Iraq.

Khoảng 700.000 người có thể vẫn còn ở lại Mosul trước khi chiến dịch giải phóng thành phố này diễn ra. (Ảnh: Reuters)

Khi các lực lượng Iraq và liên quân giải phóng những tuyến đường quanh thành phố, người dân ở Mosul chắc chắn sẽ tháo chạy khỏi chảo lửa này trong khi IS không còn có đủ khả năng để ngăn cản làn sóng di cư.

Đây sẽ là một trong những lý do tại sao liên quân có thể ngần ngại khi tiếp cận Mosul trước khi họ chắc chắn có thể chiếm lại hoàn toàn thành phố. Trong chiến đấu, đương nhiên liên quân mong muốn dân thường ở Mosul ở yên trong những nơi trú ẩn an toàn cho đến khi tình hình được kiểm soát.

Việc người dân không đổ ra đường tháo chạy không những giảm thiểu thương vong dân sự mà còn cho phép các máy bay chiến đấu nhận diện tốt hơn các mục tiêu là xe quân sự và những tay súng của IS.

Nhiệm vụ nào khó khăn hơn cả tái chiếm Mosul?

Để chuẩn bị cho chiến dịch lớn giành lại Mosul, trong nhiều tháng, liên quân đã tập trung theo dõi mọi hoạt động của phiến quân IS, bao gồm cả hoạt động chuẩn bị phòng thủ, di chuyển…

Các cuộc không kích của liên quân trước khi chiến dịch diễn ra sẽ được đẩy mạnh ở những nơi mà liên quân muốn chọc thủng tuyến phòng thủ của IS. Liên quân cũng sẽ nhằm đến mục tiêu là những thủ lĩnh của IS để qua đó phá vỡ khả năng liên kết của tổ chức này.

Một tay súng của tổ chức Nhà nước hồi giáo (IS) tự xưng. (Ảnh: Reuters)

Về phía IS, trong nỗ lực bảo vệ quyền kiểm soát Mosul, các tay súng của tổ chức này đương nhiên sẽ không phân tán lực lượng để chiến đấu trên khắp các mặt trận trong thành phố. Diện tích khu vực đô thị Mosul lớn hơn nhiều so với thành phố Ramadi.

Với khoảng 2.000 – 3.000 tay súng hiện có, IS nhiều khả năng sẽ chọn một vài khu phố để cố thủ.

Khu vực trung tâm chính quyền thành phố ở phía Tây Mosul là địa điểm mang tính biểu tượng. Nếu không thể chiếm được khu vực này thì liên quân chưa thể tuyên bố giải phóng được Mosul.

Là một thành phố cổ, Mosul có đường phố khá chật hẹp. Ở đó, các lực lượng an ninh không thể sử dụng xe bọc thép pháp binh hoặc tiến hành không kích một cách dễ dàng.

Tuy nhiên, khi các tuyến phòng thủ của IS trong thành phố bị phá vỡ- nhiều khả năng chúng sẽ suy sụp rất nhanh chóng giống như trường hợp thành phố Fallujah thất thủ chỉ trong vòng 3 tuần trong chiến dịch hồi tháng 6.

Khi Mosul được giải phóng, bài toán tiếp theo được đặt ra là làm sao để phân biệt được đâu là những tay súng của IS và đâu là người dân tháo chạy vì lo sợ chiến tranh. Trật tự và luật pháp cần phải nhanh chóng được ổn định trong khi hoạt động cũng cần được triển khai ngay lập tức. Theo đánh giá, những nhiệm vụ này có thể còn khó hơn nhiều việc chiến đấu để giành lại Mosul./.