Điểm yếu chiến lược của Ukraine

Trong cuộc xung đột kéo dài hơn 3 năm qua, quân đội Ukraine đã phụ thuộc rất nhiều vào vũ khí tiên tiến của phương Tây để giữ vững tuyến phòng thủ trước lực lượng Nga. Một trong những vũ khí mạnh nhất trong kho vũ khí của họ là tên lửa hành trình Storm Shadow do Anh cung cấp. Đây là tên lửa tiên tiến được thiết kế để tấn công sâu vào lãnh thổ của đối phương với độ chính xác cao.

Nhưng một sự thay đổi đột ngột trong chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump đe dọa biến những vũ khí tinh vi này thành khối kim loại vô tác dụng, phơi bày sự phụ thuộc của Ukraine vào công nghệ và việc chia sẻ thông tin tình báo của Mỹ.

Cảnh báo đã trở nên rõ ràng trong tuần này khi nhà phân tích quân sự Nga Andrey Marochko cho rằng, nếu không có hệ thống dẫn đường và tình báo do Mỹ cung cấp, tên lửa Storm Shadow sẽ trở nên vô tác dụng. Đánh giá của ông Andrey Marochko đã nêu bật điểm yếu chiến lược của Ukraine khi chính quyền Tổng thống Trump quyết định cắt viện trợ quân sự và dừng chia sẻ thông tin tình báo. Quyết định này có hiệu lực vào ngày 4/3 sau cuộc tranh cãi gay gắt giữa Tổng thống Ukraine Zelensky và Tổng thống Trump tại Nhà Trắng vào tuần trước.

Bình luận của ông Marochko, mặc dù được đưa ra từ góc nhìn của Nga, nhưng lại nêu bật một thực tế kỹ thuật mà các chuyên gia quân sự phương Tây từ lâu đã thừa nhận, đó là hiệu quả của Storm Shadow phụ thuộc vào mạng lưới dữ liệu phức tạp do NATO cung cấp và các hệ thống do Mỹ kiểm soát. Khi Washington rút lui trong nỗ lực viện trợ Ukraine, tác động đối với Kiev và các đối tác của nước này như Anh rất mạnh mẽ.

Quyết định đóng băng viện trợ quân sự cho Ukraine đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong chính sách của Mỹ, trái ngược với sự ủng hộ mà Kiev đã nhận được dưới thời chính quyền ông Biden.

Theo Daily Mail, Nhà Trắng cũng không cho phép Anh chuyển thông tin tình báo của của họ cho Kiev, khiến Ukraine không thể tiếp cận các dữ liệu mà họ cần để vận hành những hệ thống tiên tiến như Storm Shadow và bệ phóng tên lửa HIMARS do Mỹ sản xuất. Tổng thống Trump đã đưa ra quyết định cắt viện trợ quân sự để yêu cầu Ukraine thể hiện cam kết đàm phán hòa bình với Nga.

"Chúng tôi không muốn tài trợ cho các cuộc xung đột dài bất tận", ông Trump nhắc lại lời hứa trong chiến dịch tranh cử là sẽ đánh giá lại các cam kết ở nước ngoài của Mỹ. Hiện tại, lệnh đóng băng viện trợ đang có hiệu lực, khiến các nhà hoạch định quân sự của Ukraine phải tìm mọi cách khắc phục khó khăn.

Động thái của chính quyền ông Trump đã vấp phải sự chỉ trích từ một số nhà lập pháp Mỹ và các đồng minh NATO. Nhiều người cảnh báo điều đó có thể tiếp thêm sức mạnh cho Nga tại một thời điểm quan trọng. Nhưng nó cũng đặt ra một câu hỏi thực tế: Liệu Ukraine có thể duy trì nỗ lực chiến đấu trong một cuộc chiến công nghệ cao chiếm ưu thế mà không có sự hỗ trợ của Mỹ hay không.

Tên lửa Storm Shadow sẽ trở nên vô dụng?

Để đánh giá điều này, giới phân tích đã xem xét khả năng và hạn chế của tên lửa Storm Shadow.

Tên lửa Storm Shadow, còn có tên gọi SCALP-EG, do Anh và Pháp cùng phát triển vào những năm 1990 và đưa vào sử dụng vào năm 2002. Storm Shadow một tên lửa hành trình tàng hình, phóng từ trên không được thiết kế để xâm nhập không phận đối phương và tấn công các mục tiêu có giá trị với độ chính xác cao. Việc triển khai tên lửa này tại Ukraine, mà các quan chức Anh xác nhận vào năm 2023, đã cho phép Kiev tấn công các sở chỉ huy, kho đạn dược và trung tâm hậu cần của Nga ở xa tiền tuyến.

Được trang bị động cơ phản lực Turbomeca Microturbo TRI 60-30, tên lửa này bay với tốc độ cận âm Mach 0,8 (965 km/h) và có tầm bắn lớn hơn 250 km. Một số báo cáo cho biết, tên lửa có thể đạt tốc độ 560 km khi được nâng cấp.

Tên lửa sử dụng đầu đạn nối tiếp BROACH, tức là có hai đầu đạn ở phía trước và phía sau. Phía trước là đầu đạn xuyên giáp, theo kiểu nổ lõm, có sức công phá nhỏ, có nhiệm vụ “mở lỗ” trên bề mặt mục tiêu cứng; còn phía sau là đầu đạn có sức nổ mạnh, có thể khoan thẳng vào phía sau mục tiêu và phát nổ. Điều này khiến nó trở nên hiệu quả trong việc phá hủy các vị trí kiên cố, một khả năng mà Ukraine đã tận dụng để phá vỡ các hoạt động của Nga.

Điểm mạnh của tên lửa Storm Shadow nằm ở hệ thống dẫn đường. Đây là sự kết hợp tinh vi nhiều công nghệ tiên tiến nhằm đảm bảo độ chính xác. Trước khi phóng, tên lửa được lập trình với tọa độ mục tiêu chi tiết và đường bay, dữ liệu thường được lấy từ cơ sở dữ liệu điện tử mở rộng của NATO.

Khi được phóng, tên lửa dựa vào sự kết hợp giữa hệ thống dẫn đường quán tính, sử dụng con quay hồi chuyển và máy đo gia tốc để theo dõi vị trí mục tiêu dựa trên điểm phóng ban đầu, và thông tin cập nhật vệ tinh từ Hệ thống Định vị Toàn cầu do Lực lượng Không gian Mỹ vận hành.

Ngoài ra, tên lửa cũng sử dụng hệ thống so sánh đường viền địa hình do Mỹ phát triển, so sánh các số liệu đo độ cao radar với các bản đồ kỹ thuật số được tải sẵn, cho phép tên lửa bay thấp khoảng 30 mét để tránh bị phát hiện.

Trong lần tiếp cận cuối cùng, đầu dò hồng ngoại của tên lửa khóa mục tiêu với sai số chỉ vài mét. Đây là tính năng ưu việt đối với một loại vũ khí có tầm bắn như vậy. Tuy nhiên, tính năng này đi kèm với một điều đáng lưu ý: nếu không có quyền truy cập vào GPS và thông tin tình báo của NATO, khả năng thích ứng với những thay đổi trên chiến trường của tên lửa sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia của Bulgaria Military, nhận định của ông Marochko cho rằng Storm Shadow sẽ trở nên vô dụng nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, có thể là sự phóng đại, nhưng không hoàn toàn thiếu chính xác. Về mặt lý thuyết, hệ thống quán tính và hệ thống quan sát địa hình của tên lửa có thể hướng dẫn nó tấn công mục tiêu tĩnh bằng cách sử dụng dữ liệu được tải trước, nhưng nếu không có GPS, tên lửa sẽ khó tấn công các mục tiêu di động.

Đáng chú ý, Ukraine thiếu cơ sở hạ tầng vệ tinh độc lập và mạng lưới tình báo cần thiết để lập trình và cập nhật đầy đủ các kế hoạch bay của tên lửa - một vai trò mà Mỹ đã đảm nhiệm kể từ khi xung đột bùng phát. Tác động tiêu cực của việc Mỹ ngắt thông tin tình báo có thể không dừng lại ở tên lửa Storm Shadow.

Hãng tin Arms Echo đưa tin, các hệ thống HIMARS do Mỹ cung cấp, sử dụng dữ liệu nhắm mục tiêu của Washington, có thể phải đối mặt với những thách thức tương tự.

Các quan chức quân sự chưa bình luận công khai về lệnh đóng băng viện trợ, nhưng giới phân tích cho rằng Ukraine có thể chuyển sang các đồng minh thay thế - chẳng hạn như Pháp, quốc gia đã đồng phát triển Storm Shadow - hoặc cố gắng tăng cường khả năng trinh sát của họ bằng máy bay không người lái và sử dụng thông tin tình báo trên mặt đất.

Tuy nhiên, những biện pháp tạm thời này khó có thể thay thế được chuỗi liên kết liền mạch giữa thông tin và các hệ thống mà Mỹ cung cấp. Storm Shadow vẫn có thể bay lượn trên chiến trường, nhưng nếu không có sự hỗ trợ của Mỹ, hiệu quả của nó sẽ giảm đi rõ rệt.

Nga và Ukraine tung hỏa mù trên chiến trường bằng vũ khí mồi nhử tinh vi

VOV.VN - Các vũ khí mồi nhử mà Nga và Ukraine sử dụng trên chiến trường ngày càng tinh vi hơn, giúp chúng dễ dàng qua mắt máy bay không người lái hoặc các phương tiện nhận diện hình ảnh hiện đại.