Loạt nguy hiểm khó lường do bị ong đốt, xử lý thế nào để tránh hậu quả đau lòng?
VOV.VN - Ong đốt tưởng chừng là một tai nạn nhỏ nhặt, thường gặp, nhất là với trẻ em ở nông thôn. Tuy nhiên, ít ai ngờ rằng ẩn chứa sau vết đốt nhỏ bé ấy là những nguy hiểm khó lường, thậm chí có thể cướp đi sinh mạng của nạn nhân chỉ trong thời gian ngắn.
Tại sao ong đốt lại nguy hiểm?
Để hiểu rõ vì sao ong đốt lại nguy hiểm, chúng ta cần tìm hiểu về cơ chế gây độc của nọc ong. Trong nọc ong có chứa nhiều thành phần phức tạp, bao gồm các enzym, peptide và các chất gây dị ứng. Khi ong đốt, nọc độc sẽ được tiêm vào cơ thể nạn nhân thông qua ngòi ong, gây ra các phản ứng viêm, dị ứng và độc tính.
Phản ứng tại chỗ
- Đau nhức: Đây là phản ứng tức thì và phổ biến nhất khi bị ong đốt. Cơn đau có thể dữ dội hoặc âm ỉ tùy thuộc vào loại ong, vị trí đốt và số lượng vết đốt.
- Sưng tấy, đỏ: Vùng da xung quanh vết đốt sẽ sưng lên, tấy đỏ và nóng rát do phản ứng viêm của cơ thể.
- Ngứa ngáy: Nọc ong kích thích các tế bào mast giải phóng histamine, gây ngứa ngáy khó chịu.
Phản ứng dị ứng
Ở những người có cơ địa dị ứng, nọc ong có thể kích hoạt phản ứng dị ứng quá mẫn, với các biểu hiện từ nhẹ đến nặng:
- Nổi mề đay, phát ban: Xuất hiện các nốt sẩn ngứa, mẩn đỏ trên da.
- Phù mạch: Môi, mí mắt, lưỡi sưng to, có thể gây khó thở.
- Khó thở, thở khò khè: Co thắt phế quản gây khó thở, thở khò khè.
- Buồn nôn, nôn: Rối loạn tiêu hóa do phản ứng dị ứng.
- Sốc phản vệ: Đây là phản ứng dị ứng nghiêm trọng nhất, có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.
- Các triệu chứng bao gồm: tụt huyết áp, mạch nhanh, khó thở, co giật, hôn mê.
Độc tính toàn thân
Ngoài phản ứng dị ứng, nọc ong còn có thể gây ra các tác động độc tính trên toàn cơ thể, đặc biệt khi bị ong đốt nhiều nốt hoặc bị đốt bởi các loài ong độc như ong vò vẽ, ong đất:
- Tan máu: Nọc ong phá hủy hồng cầu, gây thiếu máu.
- Rối loạn đông máu: Gây chảy máu kéo dài, khó cầm máu.
- Hoại tử mô: Nọc ong gây tổn thương và hoại tử các tế bào, mô xung quanh vết đốt.
- Suy thận cấp: Nọc ong gây tổn thương thận, dẫn đến suy giảm chức năng thận.
- Suy gan: Nọc ong gây tổn thương gan, dẫn đến suy giảm chức năng gan.
- Viêm cơ tim, suy tim: Nọc ong gây tổn thương cơ tim, dẫn đến viêm cơ tim, suy tim
- Rối loạn thần kinh: Gây co giật, liệt, hôn mê.
Các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ nguy hiểm khi bị ong đốt
- Loài ong: Các loài ong khác nhau có độc tính khác nhau. Ong vò vẽ, ong đất, ong bắp cày có nọc độc mạnh hơn ong mật.
- Số lượng vết đốt: Càng nhiều vết đốt, lượng nọc độc vào cơ thể càng lớn, nguy cơ biến chứng càng cao.
- Vị trí vết đốt: Vết đốt ở vùng đầu, mặt, cổ nguy hiểm hơn vết đốt ở tay chân.
- Cơ địa nạn nhân: Người có cơ địa dị ứng, trẻ em, người già, người có bệnh lý nền (tim mạch, hô hấp, thận...) có nguy cơ biến chứng cao hơn.
- Thời gian xử trí: Xử trí càng sớm, nguy cơ biến chứng càng thấp.
Làm gì khi bị ong đốt?
- Khi bị ong đốt, điều quan trọng là phải lấy vòi chích của ong ra càng sớm càng tốt. Để loại bỏ vòi chích của ong một cách an toàn, bạn nên khều nhẹ hoặc dùng nhíp gắp ra.
- Nhẹ nhàng rửa vùng da bị đốt bằng xà phòng dịu nhẹ và nước ấm. Tránh chà xát mạnh. Thoa dung dịch sát trùng như Povidine 10% hoặc cồn 70 độ lên vết đốt 2 lần mỗi ngày.
- Uống nhiều nước để loại thải độc tố, chườm lạnh lên vết đốt để giảm đau và giảm sưng.
- Theo dõi cẩn thận và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra lại.
- Nếu số lượng vết đốt nhiều trên 10 nốt, bị ong vò vẽ, ong bắp cày, ong mật và nạn nhân bị đau, sưng nề nhiều vùng phải đưa ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để điều trị.
