Những sai lầm cha mẹ nên tránh khi chăm sóc con trong mùa dịch

Theo nghiên cứu và phân tích tại 10 quốc gia ở châu Á, châu Âu, Bắc Mỹ và Nam Mỹ, béo phì có thể làm gia tăng nguy cơ mắc và tiên lượng nặng khi mắc Covid-19. Chính vì vậy, trong thời gian giãn cách kéo dài, phụ huynh cần lưu ý và quan tâm sát sao chế độ ăn uống, vận động của con, tránh nạp năng lượng cho con quá mức gây thừa cân - béo phì.

Chị Nguyễn Hồng Hải, ở Kim Mã, Ba Đình (Hà Nội) cho biết, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, con trai đầu nhà chị (7 tuổi) được nghỉ học ở nhà gần 3 tháng nay, do không gian của căn hộ chật chội và lo sợ dịch bệnh nên chị không dám cho con ra khỏi nhà chạy nhảy như mọi khi. Hàng ngày, bé hết ăn, ngủ lại xem tivi. Do ít được hoạt động, lại được ăn nhiều món quay, rán mà bé yêu thích nên chỉ trong một thời gian ngắn, bé đã tăng gần 5kg. Hiện tại, cân nặng của bé là 37 kg.

Chị Hải cảm thấy khá lo lắng khi con tăng cân nhanh như vậy. Mặc dù đã cố gắng điều chỉnh khẩu phần ăn và giảm tối đa các món quay, rán nhưng do đã “quen dạ” nên con chị cảm thấy rất “khó chịu” khi bắt buộc phải ăn ít đi.

Muốn con mập mạp, khỏe mạnh là mong muốn của nhiều phụ huynh, thế nhưng, do hạn chế trong nhận thức nên nhiều phụ huynh đã vô hình gây hiệu ứng ngược lại cho sức khỏe con mình.

Trường hợp của bé Hoài Linh (8 tuổi), con gái của chị Trần Thu Thảo ở Ngọc Hà (Ba Đình) là một ví dụ điển hình. Mặc dù con gái chị có cân nặng vượt trội so với lứa tuổi (40kg), thế nhưng, trong thời gian nghỉ học để phòng dịch, chị Thảo vẫn “tranh thủ” bồi bổ cho con gái mình với mong muốn con khỏe mạnh hơn, tăng sức đề kháng trong bối cảnh dịch bệnh. Bên cạnh đó, vợ chồng chị cho con ngủ thoải mái, ăn uống bất cứ lúc nào con muốn.

Chỉ sau gần 3 tháng, cân nặng của bé đã tăng lên gần 45kg. Cân tăng, bé ăn thấy ngon miệng hơn, ăn nhiều hơn. Thấy con tăng cân nhanh, chị Thảo phải tìm mọi cách để “hãm” lại, tuy vậy, điều này không hề dễ dàng với một đứa trẻ vốn “thích ăn”, thích ngủ như bé Linh.

Theo GS. TS. Lê Danh Tuyên, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, tâm lý thích nuôi con bụ bẫm, nuông chiều con là cần phải thay đổi. Chuyên gia dinh dưỡng đã chỉ ra 3 điều phụ huynh cần tránh ngộ nhận về dinh dưỡng, vận động cho trẻ, nhất là trong bối cảnh hiện nay để tránh thừa cân - béo phì.

Ăn nhiều thịt, trứng, sữa là bổ và khoẻ

Thịt, trứng, sữa cung cấp chất đạm cần thiết cho trẻ. Tuy nhiên, tiêu thụ quá mức các loại thực phẩm này không mang lại sức khoẻ.

Phần lớn các bậc phụ huynh không ước lượng được phần ăn như thế nào cho con là đủ, thường cho con ăn nhiều thịt. Điều này không chỉ gây triệu chứng béo phì mà còn gây rối loạn chuyển hoá, đặc biệt là rối loạn chuyển hoá lipit máu. Những rối loạn sớm như vậy sẽ tăng nguy cơ bệnh tim mạch, cao huyết áp, gan nhiễm mỡ ở tuổi trưởng thành.

Cùng với đó, chế độ dinh dưỡng thiếu đa dạng như ít rau xanh, trái cây, ít chất xơ, vitamin và khoáng chất nhưng nhiều thịt, chất béo, chất đạm, tinh bột… cùng sự thúc ép trẻ ăn nhiều hơn so với mong muốn và nhu cầu thực sẽ gây ra dư thừa năng lượng. Cùng với đó, việc thiếu vận động trong thời gian dài, năng lượng không được tiêu hao sẽ tích tụ thành mỡ, khiến trẻ tăng cân, béo phì.

Ở nhà nên có thể ăn bất kỳ lúc nào, miễn là con không đói

Giãn cách xã hội đôi khi khiến phụ huynh và trẻ bị rối loạn về giờ giấc sinh hoạt. Bố mẹ nuông chiều con, cho ngủ nướng rồi bỏ bữa sáng hay ăn giữa bữa, các bữa ăn không điều độ, đúng giờ, ăn bất kì lúc nào khi đói, nhất là ăn bữa khuya… sẽ tăng nguy cơ thừa cân - béo phì ở trẻ.

Mặt khác, phụ huynh thấy con tăng cân quá mức lại cắt giảm bữa ăn đột ngột, hay bắt con nhịn ăn, bỏ bữa cũng tác động xấu đến thể trạng của trẻ; Cần phối hợp song song việc điều chỉnh chế độ ăn thích hợp theo tuổi với tăng cường hoạt động thể lực.

Con có thể ngủ, nghỉ thoải mái, không nghịch phá là tốt

Rối loạn nhịp độ sinh hoạt có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ và sự phát triển của trẻ, đặc biệt, gây nguy cơ thừa cân - béo phì và kém phát triển về chiều cao. Phụ huynh cần tập thói quen cho trẻ ngủ sớm, ngủ đủ giấc, cha mẹ nên tập cho trẻ ngủ trước 21 giờ. Số giờ ngủ trung bình mỗi ngày tùy từng lứa tuổi: số giờ ngủ trung bình của trẻ sơ sinh, dưới 1 tuổi và từ 1-2 tuổi tương ứng là 14-17 giờ; 12-15 giờ và 11-14 giờ. Trẻ từ 3-5 tuổi là 10-13 giờ.

Từ những sai lầm trên của phụ huynh, GS. TS. Lê Danh Tuyên khuyến cáo: “Bữa ăn cho trẻ cần đảm bảo đầy đủ vi chất, chất khoáng để đảm bảo sự phát triển toàn diện, đồng thời, cần cân đối mức năng lượng tiêu hao để tránh thừa cân - béo phì".

Trẻ thừa cân - béo phì nên ăn ít chất béo, cần ăn các món luộc, hấp thay cho chiên, quay, nướng, xào, thay sữa béo bằng sữa ít béo (chỉ áp dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên) hoặc các loại sữa ít năng lượng, hạn chế đồ lòng, phủ tạng, nước cốt dừa; Ăn ít đường, giảm bớt số lượng tinh bột trong ngày, hạn chế đồ ngọt; Ăn nhiều thức ăn giàu chất xơ như rau xanh, trái cây ít ngọt; Nên ăn nhiều về sáng, giảm về chiều và hạn chế ăn tối.

Phụ huynh cũng cần lưu ý, không nên bắt trẻ nhịn ăn hay bỏ bữa, vẫn phải đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, chất đạm theo tuổi cho trẻ. Đồng thời, cho trẻ ăn đủ bữa, mỗi ngày 3 bữa chính và 1-2 bữa phụ, tuyệt đối không được cho trẻ thừa cân - béo phì nhịn đói, nếu trẻ đã ăn đủ bữa mà còn đói thì hãy cho bé ăn thêm các loại thức ăn ít năng lượng như củ sắn, trái cây ít ngọt. Không cho trẻ ăn sau 20h.

Thời gian nghỉ học để phòng dịch còn dài, chuyên gia y tế khuyến nghị: “Cha mẹ cần quan tâm, tạo mọi điều kiện để giúp trẻ năng động và tích cực hoạt động thể lực. Tận dụng mọi cơ hội để giúp trẻ tăng cường hoạt động thể lực như đi bộ đến trường, leo cầu thang và chơi với em nhỏ; Tập cho trẻ hoạt động thể lực hàng ngày 30-60 phút. Cha mẹ nên tập cùng với trẻ để theo dõi và khuyến khích trẻ hoạt động; Hạn chế thời gian ngồi xem tivi, video và trò chơi điện tử dưới 2 giờ/ngày; Cần cho trẻ được vui đùa và chạy nhảy vào những thời gian rảnh rỗi. Đặc biệt, trong thời gian giãn cách xã hội, không có cơ hội vận động ngoài trời, phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ làm các công việc nhà như dọn dẹp nhà cửa, góc đồ chơi của trẻ và gấp quần áo./.