PrEP tình huống: lựa chọn an toàn, phòng ngừa phơi nhiễm HIV
PrEP hiện đã và đang được triển khai thành công tại 29 tỉnh, thành phố. Bên cạnh PrEP được sử dụng hàng ngày, PrEP theo tình huống là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai có tần suất quan hệ không thường xuyên.
Đối tượng sử dụng PrEP theo tình huống
BS Nguyễn Đức Khánh, phòng khám SHP Khoa bệnh nhiệt đới và can thiệp giảm hại, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, theo hướng dẫn mới nhất của Bộ Y tế, PrEP theo tình huống sẽ được chỉ định cho những nhóm người sau:
- Người có nguy cơ liên quan đến HIV, nguy cơ bị lây nhiễm HIV bao gồm những người có giới tính khi sinh là nam, những người là nam quan hệ tình dục đồng giới, những người chuyển giới nữ nhưng hiện tại không sử dụng hormone khẳng định giới.
- Có tần suất quan hệ tình dục thấp, tức là dưới 2 lần một tuần.
- Có thể đảm bảo được việc dùng thuốc kháng vi rút HIV trong vòng 2 đến 24 giờ trước thời điểm quan hệ tình dục và trong vòng 2 ngày tiếp theo mỗi ngày một viên, tức là tổng cộng là 2 + 1 + 1 là 4 viên xoay quanh một lần quan hệ.
Không chỉ định PrEP theo tình huống cho những trường hợp: phụ nữ; những người chuyển giới nữ mà đang sử dụng liệu pháp hóc môn nữ; những người có viêm gan B mạn tính;những người tiêm chích ma túy.
Điểm khác biệt giữa PrEP theo tình huống và PrEP hàng ngày
Người sử dụng PrEP theo tình huống phải dự kiến được thời điểm có quan hệ tình dục. Nếu như uống trước khi quan hệ tình dục khoảng 1 tiếng, thuốc sẽ không kịp ngấm vào cơ thể và hiệu quả sẽ không được đạt như mong muốn.
Đối với những người dùng PrEP hàng ngày có thể uống hơi lệch giờ một chút hay có thể quên một viên thì hiệu quả không bị thay đổi quá nhiều. Nhưng với những người mà sử dụng PrEP theo tình huống phải đảm bảo việc mình tuân thủ đúng theo hướng dẫn.
Điểm nổi trội nhất của PrEP theo tình huống là sự tiện lợi và chủ động trong việc uống thuốc. Ngoài ra, số viên thuốc mà uống vào cơ thể ít hơn khá nhiều so với những người dùng PrEP hàng ngày nên là tác dụng phụ đến chức năng thận có thể ít hơn.
Thuốc PrEP: cơ hội tuyệt vời để phòng tránh sự lây nhiễm virus HIV
Theo BS Nguyễn Đức Khánh, hiện giờ HIV trong cộng đồng ở một số nhóm quần thể nhất định vẫn đang có một tỷ lệ tăng khá cao, trong đó có nhóm tiêm chích ma túy, nhóm mại dâm và đặc biệt là trong nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới.
Vì vậy nên nếu bạn trong những nhóm có nguy cơ cao hoặc có thể bạn không thuộc những nhóm nguy cơ cao nhưng bạn có nhiều bạn tình, bạn có quan hệ với người mại dâm, bạn có quan hệ với người có HIV mà tải lượng vi rút của họ chưa đạt K=K, tức là chưa đạt dưới ngưỡng phát hiện thì các bạn nên đến cơ sở y tế để đăng ký sử dụng Prep, có thể là Prep hằng ngày hoặc Prep theo tình huống tùy vào đánh giá của bác sỹ.
"Phòng bệnh hơn chữa bệnh, mình nên tìm đến các biện pháp dự phòng để tránh cho việc mình bị nhiễm lây nhiễm HIV mà phải điều trị HIV sau này”, BS Khánh nhấn mạnh./.
- PrEP theo tình huống dùng cho đối tượng nam quan hệ tình dục đồng giới có chỉ định dùng PrEP và khi tần suất quan hệ tình dục trung bình dưới 2 lần/tuần.
- Không sử dụng PrEP theo tình huống cho: Phụ nữ hoặc người chuyển giới nữ; Chuyển giới nam có quan hệ tình dục qua đường âm đạo; Nam quan hệ tình dục với nữ qua đường âm đạo/hậu môn; Người có viêm gan B mạn tính; Người tiêm chích ma túy. Những người này khi muốn dùng PrEP thì nên sử dụng PrEP hàng ngày.
- Về cơ bản, khi một khách hàng muốn dùng PrEP sẽ được bác sĩ trao đổi trước khi đưa ra quyết định dùng PrEP theo tình huống hay PrEP hàng ngày là phù hợp với họ. Lịch khám và theo dõi sử dụng PrEP theo tình huống giống như PrEP hàng ngày.
- Về cách sử dụng PrEP uống theo tình huống: Do không uống hàng ngày nên PrEP sẽ được dùng theo công thức: 2 + 1 + 1 tức là:
+ Uống 2 viên (liều đầu tiên) trước khi quan hệ tình dục từ 2 - 24 giờ, chậm nhất là 2 giờ trước khi có quan hệ tình dục.
+ Uống viên thứ 3: sau 24 giờ tính từ khi uống liều đầu tiên
+ Uống viên thứ 4: sau 24 giờ tính từ khi uống liều thứ hai.
- Nếu uống đúng hướng dẫn, người có quan hệ tình dục đồng giới cũng có thể bảo vệ khỏi lây nhiễm HIV.
- Để có hiệu quả cao và tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác, người sử dụng PrEP vẫn nên sử dụng bao cao su vì PrEP không bảo vệ được bạn khỏi các bện lây truyền khác như lậu, giang mai, viêm gan B, C v.v...
