ASEAN-Việt Nam chia sẻ quan điểm về xây dựng cộng đồng

Hội thảo “Định hướng xây dựng Cộng đồng ASEAN sau 2015: Quan điểm của các nước ASEAN và Việt Nam” đã diễn ra trong hai ngày (3 & 4/12), tại Hà Nội. Hội thảo này nằm trong khuôn khổ Dự án “Nâng cao năng lực phục vụ hội nhập quốc tế sâu rộng của Việt Nam đến 2020” giữa Bộ Ngoại giao Việt Nam và Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP).

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Phạm Quang Vinh điểm lại những nét nổi bật của ASEAN trong 46 năm qua, đặc biệt là sự phát triển về chất từ một Hiệp hội hợp tác lỏng lẻo chỉ có 5 quốc gia trở thành tổ chức gồm cả 10 nước Đông Nam Á hoạt động trên cơ sở pháp lý là Hiến chương ASEAN; sức sống nội tại mạnh mẽ của ASEAN thể hiện qua vai trò ngày càng chủ động, tích cực trong xử lý các vấn đề quan trọng và chiến lược của khu vực, khả năng thích ứng với những biến động, sức hấp dẫn thu hút nhiều đối tác quan trọng ở cả tầm khu vực và toàn cầu. Bên cạnh đó, ASEAN tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn như sự khác biệt giữa các nước, mâu thuẫn, xung đột, tranh chấp trong khu vực, mức độ thực chất của việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng, sự tăng cường can dự của các nước lớn.

Thứ trưởng Phạm Quang Vinh nhấn mạnh mô hình phát triển tiệm tiến theo phương cách ASEAN là cơ sở xác định cách tiếp cận xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015. Theo đó, Tầm nhìn sau 2015 là sự tiếp nối của Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN với hai tầng mục tiêu. Trong ngắn hạn-trung hạn là những mục tiêu thực tiễn và khả thi và trong dài hạn là những mục tiêu lý tưởng làm động lực phát triển cho ASEAN.

Trong phát biểu của mình, Tổng Thư ký ASEAN Lê Lương Minh cho rằng 2014 là năm bước ngoặt quyết định thành công của tiến trình xây dựng Cộng đồng. Tổng Thư ký nhấn mạnh sự cần thiết của việc củng cố thể chế, cơ cấu của ASEAN làm cơ sở vững chắc cho sự phát triển của ASEAN sau 2015, bao gồm nâng cao năng lực của Ban Thư ký ASEAN, tăng cường hiệu quả của các cơ quan, thể chế của ASEAN.

Tổng Thư ký cũng đánh giá cao những đóng góp của Việt Nam trên cả ba trụ cột an ninh chính trị, kinh tế và văn hóa-xã hội và mong rằng Việt Nam sẽ tiếp tục cùng các nước thành viên ASEAN nỗ lực cho thành công của tiến trình xây dựng Cộng đồng.

Trong hai ngày diễn ra Hội thảo, các đại biểu đã đi sâu vào thảo luận về định hướng phát triển của ASEAN sau 2015 trên cả ba trụ cột chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa xã hội.

Các đại biểu đều cho rằng trước hết ASEAN cần hoàn thành các chỉ tiêu, biện pháp đề ra trong Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN đến năm 2015 làm cơ sở và tạo đà phát triển cho Hiệp hội trong giai đoạn sau. Trên cơ sở tiếp cận xây dựng Cộng đồng ASEAN là một quá trình tiếp diễn lâu dài, Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2015 sẽ phát huy những thành quả xây dựng Cộng đồng hiện nay, đưa liên kết và hợp tác ASEAN lên một tầm cao mới, tiếp tục củng cố và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, mở rộng và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác, hướng tới một Cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và cùng chia sẻ trách nhiệm xã hội.

Hội thảo đã đi sâu thảo luận hướng phát triển của Cộng đồng Chính trị An ninh sau 2015, nhấn mạnh vừa qua hợp tác ASEAN trong chính trị - an ninh đã đạt được nhiều thành tích, với nhiều hoạt động cụ thể đã diễn ra;  trọng tâm của Cộng đồng An ninh chính trị ASEAN sau 2015 tiếp tục phải  bảo đảm một cách hiệu quả hơn môi trường hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực. ASEAN cần tiếp tục củng cố đoàn kết, xây dựng lòng tin, giải quyết hiệu quả các thách thức từ bên trong và bên ngoài, tiếp tục nỗ lực giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN trong xử lý các vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực cũng như trong cấu trúc khu vực.

Để thực hiện tốt các việc trên, ASEAN cũng phải không ngừng hoàn thiện cơ cấu, thể chế, tăng cường năng lực và hiệu quả của Ban thư ký, sự phối kết hợp trôi chẩy giữa các cơ chế, tăng cường hoạt động dựa trên luật lệ.

Thảo luận về triển vọng Cộng đồng Kinh tế ASEAN, các đại biểu cho rằng ASEAN cần tiếp tục nhấn mạnh vào xây dựng Thị trường chung ASEAN và thúc đẩy hơn nữa tiến trình thuận lợi hóa thương mại, tạo thế cho ASEAN trong đối thoại với các nước bên ngoài; xây dựng tầm nhìn mới cho hợp tác kinh tế với ba trọng tâm: (i) làm sâu sắc kết nối kinh tế trong ASEAN thông qua tăng cường kết nối hạ tầng, thể chế và con người, (ii) tăng cường sự đồng bộ, hài hòa về chính sách ở cả cấp quốc gia và khu vực (iii) chú trọng đến các mục tiêu phát triển bền vững như tăng trưởng xanh, trách nhiệm doanh nghiệp, tiết kiệm năng lượng.

Hướng tới hiện thực hóa một Cộng đồng hướng tới người dân, ASEAN cần tiếp tục triển khai các lĩnh vực liên quan trực tiếp tới lợi ích, cuộc sống của người dân như tăng cường khả năng tiếp cận các lĩnh vực an sinh và phúc lợi xã hội, thúc đẩy phát triển con người, việc làm xanh và việc làm bền vững, ứng phó với các thách thức như biến đổi khí hậu, thiên tai, môi trường. ASEAN cần cụ thể hóa mục tiêu xây dựng bản sắc ASEAN và tăng ý thức, cảm nhận cộng đồng cho người dân.

Hội thảo đã kết thúc tốt đẹp với nhiều ý kiến đóng góp thiết thực cho việc nâng cao hiệu quả tham gia của các bộ/ngành Việt Nam vào quá trình hoạch định chính sách và phương hướng phát triển của ASEAN trong thời gian tới./.