Iran và nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và Đức) hôm nay (15/4) nối lại các cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) trong nỗ lực cứu vãn thỏa thuận hạt nhân trước nguy cơ đổ vỡ. Tuy nhiên, việc Iran bác bỏ những đề xuất ban đầu của phương Tây hay việc Iran trước đó tuyên bố làm giàu urani cấp độ 60% đã phủ bóng tiến trình đàm phán vốn đã không hề dễ dàng này.  

Trong bài phát biểu đánh dấu ngày đầu tiên của Tháng ăn chay Ramadan linh thiêng của người Hồi giáo, Lãnh đạo tinh thần tối cao Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei hôm qua bác bỏ đề xuất ban đầu của các cường quốc phương Tây nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015, song không nêu cụ thể những đề xuất này là gì.

Ông Khamenei, người có tiếng nói quyết định cuối cùng đối với mọi vấn đề của Iran, nhận định: “Mỹ đã không nỗ lực để thừa nhận thực tế của các cuộc đàm phán, mà chỉ tìm cách áp đặt mong muốn sai lầm của mình. Trong khi đó, những bên châu Âu trong một số cuộc họp cũng đã thừa nhận các quyền của Iran. Tiến trình đàm phán hạt nhân ở Vienna không nên trở thành một tiến trình gây mệt mỏi”.

Việc ông Joe Biden trở thành Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ đã làm hồi sinh hy vọng cho các nỗ lực cứu vãn thỏa thuận hạt nhân. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán đã rơi vào hỗn loạn sau vụ tấn công hồi cuối tuần trước nhằm vào cơ sở làm giàu hạt nhân chính Natanz mà Iran nghi ngờ do Israel thực hiện. Nước Cộng hòa Hồi giáo này đã ngay lập tức đáp trả bằng tuyên bố sẽ nâng cấp độ làm giàu urani lên 60%, tức cao gấp 15 lần mức cần thiết để sản xuất điện và gần bằng mức cần thiết 90% cho một quả bom hạt nhân.

Trong chuyến thị sát đầu tiên đến Natanz kể từ sau vụ tấn công, các thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cũng tin rằng nước Cộng hòa Hồi giáo đang chuẩn bị làm giàu urani cấp độ cao hơn. Châu Âu và Mỹ đã cảnh báo một bước đi như thế của Iran là “đặc biệt đáng tiếc” và “nguy hiểm”.  

Diễn biến mới nhất này làm các cuộc đàm phán tại Vienna khó khăn hơn. Chính quyền Tổng thống Joe Biden cho biết sẵn sàng trở lại thỏa thuận bị chính quyền người tiền nhiệm Donald Trump từ chối, nhưng với điều kiện Iran phải tôn trọng các cam kết. Các cơ quan tình báo phương Tây tin rằng, ở mức tối thiểu, Iran có thể tìm cách trở thành  một “quốc gia đạt ngưỡng”, tức là được trang bị những gì cần thiết để sản xuất và thử nghiệm bom hạt nhân trong vài tuần.     

Dẫu vậy, theo chuyên gia Vương Tân thuộc Đại học Tây Bắc Trung Quốc, đối với một bài toán hóc búa như chương trình hạt nhân Iran, thì chỉ riêng việc đàm phán có thể được nối lại lần đầu tiên kể từ năm 2018 cũng đã cho thấy nỗ lực rất lớn của các bên. Và những tuyên bố gần đây của Iran dường như là nhằm gửi đi thông điệp rằng nước này sẽ không trở lại bàn đàm phán ở thế yếu.

"Đó là một khởi đầu rất tốt. Nó cho thấy sức mạnh rất lớn của hòa giải quốc tế, của những nỗ lực quốc tế để đưa hai bên lại với nhau dù là gián tiếp. Cả Mỹ và Iran dường như vẫn muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân và sẵn sàng ngồi lại để giải quyết tất cả các tranh chấp”, chuyên gia này đánh giá.

Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của nước này là vì mục đích hòa bình. Một báo cáo tình báo hàng năm của Mỹ công bố hồi đầu tuần này cũng duy trì đánh giá của Mỹ rằng, Iran hiện không thực hiện các hoạt động quan trọng nào được đánh giá là cần thiết để phát triển vũ khí hạt nhân. /.

Đàm phán hạt nhân Iran: Mỹ nói Iran khiêu khích - Iran cảnh báo thất bại

VOV.VN - Ngày 15/4, các cuộc thảo luận về thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ được nối lại, sau khi Iran mới tuyên bố sẽ làm giàu urani ở độ tinh khiết 60%.