Căng thẳng Thổ Nhĩ Kỳ-Syria đe dọa an ninh khu vực

Vụ nã pháo từ Syria sang Thổ Nhĩ Kỳ làm 5 công dân Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng hôm 3/10 khiến gia tăng căng thẳng giữa 2 nước láng giềng. Trong phiên họp khẩn cấp hôm 4/10, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã thông qua bản kiến nghị của Chính phủ về việc triển khai quân qua biên giới. Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng lãnh thổ nước này “đã trở thành mục tiêu của các hành động gây hấn của các lực lượng vũ trang Syria, đe dọa an ninh quốc gia của Thổ Nhĩ Kỳ”.

Đạn pháo rơi xuống thị trấn Akcakale hôm 3/10 (Ảnh: Reuters)

Kiến nghị của Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh "tình hình này phát sinh sự cần thiết phải nhanh chóng thực hiện các biện pháp ngăn chặn bất cứ mối đe dọa nào", vì vậy chính phủ đề nghị quốc hội cho phép triển khai quân ra nước ngoài "khi cần".

Một cố vấn cấp cao của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, kiến nghị này không nhất thiết sẽ mở đường cho một cuộc chiến tranh mà là một kiến nghị xác định hướng hành động cần thiết cho tương lai.

Theo thông tin từ phía Bộ Ngoại giao Nga ngày 4/10, tuy phía Syria lên tiếng xác nhận vụ nã pháo chỉ là “tai nạn” và cam kết sẽ không để tái diễn vụ việc tương tự, tuy nhiên sau vụ trả đũa của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cùng ngày vào một số mục tiêu bên trong lãnh thổ Syria cho thấy nỗ lực của phía Syria dường như chưa có hiệu quả mà tình trạng căng thẳng có vẻ như ngày một gia tăng.

Quan ngại trước tình hình bạo lực gia tăng giữa hai quốc gia láng giềng này có thể đe dọa đến an ninh toàn khu vực, Ngoại trưởng Anh William Hague ngày 4/10 bày tỏ sự ủng hộ đối với Thổ Nhĩ Kỳ và nhấn mạnh“những sự cố vừa qua là lời nhắc nhở rằng cuộc xung đột sẽ tác động nghiêm trọng hơn đối với hòa bình và an ninh quốc tế”, đồng thời cho rằng “một chính phủ chuyển tiếp và giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột ở Syria” là vô cùng cần thiết. Ông Hague cũng hối thúc Chính phủ Syria tránh những xung đột tương tự với Thổ Nhĩ Kì và các nước láng giềng khác.

Nhiều nước thành viên NATO cũng lên tiếng ủng hộ Thổ Nhĩ Kì và lên án cuộc tấn công của Syria.

Trong khi đó, thế giới tiếp tục bày tỏ quan ngại trước tình trạng gia tăng căng thẳng giữa hai nước. Phát biểu hôm 4/10 khi đang ở thăm Pakistan, Ngoại trưởng Nga Lavrov bày tỏ quan ngại về tình hình "đang xấu đi" giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ sau các cuộc đấu pháo qua biên giới làm gia tăng căng thẳng.  Trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng nước chủ nhà Rababni Khar tại Islamabad, ông Lavrov đã kêu gọi cả Thổ Nhĩ Kỳ và Syria kiềm chế. Ông cũng bày lo ngại sâu sắc về khả năng can thiệp của phương Tây vào tình hình Syria. Ngoại trưởng Lavrov nhấn mạnh, Nga phản đối và lên án mạnh mẽ hành động xâm phạm chủ quyền đối với bất cứ quốc gia nào.

Cùng ngày, nhiều nhà lãnh đạo thế giới cũng liên tiếng phản đối vụ tấn công và kêu gọi các bên kiềm chế. Từ Brussels, Bỉ, Đại diện cấp cao phụ trách đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU), bà Catherine Ashton nêu rõ: “Vụ tấn công là bằng chứng rõ ràng cho thấy ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng Syria đã lan sang các nước láng giềng. Chúng tôi một lần nữa thúc giục chính quyền Syria chấm dứt ngay lập tức các hành động bạo lực và tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước láng giềng. Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình căng thẳng hiện nay và kêu gọi sự kiềm chế từ tất cả các bên”.

Thủ tướng Đức Angela Merkel và Ngoại trưởng Đức Guido Westerewelle  đã kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc có trách nhiệm trong vụ việc này, đồng thời thúc giục Cộng đồng quốc tế cùng phối hợp để giải quyết vấn đề Syria.  

Tổng Thư ký Liên đoàn Arab Nabil al-Arabi gửi lời chia buồn sâu sắc tới gia đình nạn nhân, chính phủ và người dân Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời cảnh báo những biến cố như trên tại các khu vực biên giới giữa Syria và Thổ Nhĩ Kỳ có thể mang lại mối hiểm họa đối với an ninh khu vực và thế giới.

Ngoại trưởng Ai Cập Mohamed Kamel Amr kêu gọi chính phủ Syria đảm bảo “không xâm phạm” tới các nước láng giềng, khẳng định những nỗ lực của Ai Cập trong việc ngăn chặn đổ máu trên lãnh thổ Syria thông qua hợp tác với khu vực và quốc tế.

Ngày 3/10, một số quả đạn pháo từ phía Syria bắn sang thị trấn Akcakale thuộc một tỉnh biên giới phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ đã làm ít nhất 5 người thiệt mạng và hàng chục người bị thương./.