Chủ tịch Cuba thăm Pháp: Trang mới trong quan hệ song phương

Đây là chuyến thăm Pháp đầu tiên của một Chủ tịch Cuba nhằm mở ra một "trang mới" trong quan hệ giữa hai nước.

Tổng thống Pháp Hollande (trái) tiếp đón Chủ tịch Cuba Raul Castro. Ảnh AFP

Kinh tế là chủ đề nổi bật nhất của chuyến thăm. Pháp mong muốn ký một số hợp đồng kinh tế với Cuba sau khi nước này đã đạt được thỏa thuận với Câu lạc bộ Paris về giải quyết nợ tháng 12/2015 vừa qua.

Theo đó, năm 2014, Nga đã quyết định giảm 90% khoản nợ gốc và lãi phát sinh, ước tính 35 tỷ USD của Cuba. Còn các nước phương Tây và Nhật Bản cũng từ bỏ phần lãi phát sinh chỉ thu hồi khoản nợ gốc trên tổng số nợ 11 tỷ 900 triệu USD của Cuba và sẽ tiếp tục tái cơ cấu thành những dự án đầu tư tại Cuba. Riêng Pháp dự kiến dành gần 400 triệu USD trên tổng nợ, ước tính 4 tỷ 600 triệu USD để đầu tư vào Cuba.

Nhân chuyến thăm, Pháp và Cuba đã thông qua một lộ trình để thúc đẩy quan hệ kinh tế. Tổng thống Hollande và Chủ tịch Castro sẽ dự lễ tuyên bố mở Văn phòng của Cơ quan phát triển Pháp (AFD) tại La Habana để hỗ trợ cho các doanh nghiệp Pháp đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng và giao thông vận tải như: dự án nâng cấp hệ thống nước thải của thủ đô La Habana, dự án xây dựng mạng lưới đường sắt xuyên quốc đảo, dự án nâng cấp một số cảng biển….

Trong lĩnh vực khách sạn, Tập đoàn Accor của Pháp không muốn chậm chân trước các đối thủ Tây Ban Nha để giành thêm thị phần đối với thị trường Cuba, hàng năm thu hút 3,5 triệu khách du lịch đến từ châu Âu và Bắc Mỹ.

Tập đoàn Total có dự án xây dựng nhà máy sản xuất nhựa đường tại chỗ để nâng cấp hệ thống đường sá đã xuống cấp của Cuba.

Tập đoàn đồ uống Pernod Ricard cũng dự kiến đầu tư để mở rộng sản xuất rượu Rhum cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Ông Rodrigo Malmierca, Bộ trưởng Ngoại thương và Đầu tư nước ngoài Cuba ước tính nước này cần đến 8 tỷ USD để nền kinh tế cất cánh. Tuy nhiên, giới doanh nghiệp Pháp nhận định Cuba không phải là thiên đường cho các nhà đầu tư, một số dự án của các tập đoàn nước ngoài đã gặp nhiều trở ngại như chậm tiến độ, hành chính quan liêu do Cuba còn thiếu các văn bản pháp lý về thương mại và đầu tư, chưa xác định rõ quyền sở hữu và vẫn còn bưng bít thông tin về tài chính công cũng như dự trữ ngoại hối.

Nhân chuyến thăm, Pháp và Cuba đã ký thỏa thuận chuyển đổi 212 triệu Euro trong khoản nợ gốc của Cuba thành Quỹ Pháp- Cuba nhằm thúc đẩy các dự án của Pháp tại Cuba.

Cũng nhân chuyến thăm, Tổng thống Pháp Hollande kêu gọi Tổng thống Mỹ Barack Obama hành động mạnh hơn tiến tới dỡ bỏ cấm vận Cuba.     

Chuyến thăm Pháp của Chủ tịch Cuba Castro mang ý nghĩa quan trọng, khẳng định một giai đoạn mới trong việc tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa hai nước.

 Pháp là nước châu Âu ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ với Cuba. Tại các kỳ họp thường niên của Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc, Pháp và đa số các quốc gia thành viên luôn bỏ phiếu yêu cầu Mỹ chấm dứt lệnh cấm vận kinh tế hà khắc với Cuba. 

Ngay sau khi Mỹ quyết định bình thường hóa quan hệ với Cuba vào tháng 12/2014, tháng 5/2015, Tổng thống Pháp với tư cách nguyên thủ châu Âu đầu tiên đã tới thăm Cuba. Việc khánh thành trụ sở mới của Alliance Francaise tại thủ đô La Havane nhân chuyến thăm mang ý nghĩa lớn.

Thái độ của Pháp xuất phát từ việc Pháp rất có ý thức về vị thế chính trị của Cuba ở Mỹ Latin. Cuba là thành viên của 2 tổ chức khu vực quan trọng là Cộng đồng các nước Mỹ Latin và Caribe (gồm 33 nước) và Liên minh Boliva vì nhân dân châu Mỹ (gồm 13 nước).

Từ khi lên nắm quyền, Tổng thống Hollande ưu tiên chính sách với Mỹ -Latin và Cuba. Tháng 1/2015, ông chỉ định ông Jean-Pierre Bel, nguyên Chủ tịch Thượng viện và là một chuyên gia về Mỹ Latin, làm cố vấn đặc biệt của Tổng thống về Mỹ Latin. Ông này đã giữ một vai trò chủ chốt trong việc tăng cường quan hệ với Cuba, với ý thức coi đây là cửa ngõ vào Mỹ Latin trong bối cảnh Mỹ và Cuba bình thường hóa quan hệ.

Đích thân Tổng thống Hollande đã can dự thúc đẩy thỏa thuận lịch sử giữa Câu lạc bộ Paris và Cuba về vấn đề nợ tháng 12/2015 (gần 4 tỷ USD nợ do trả lãi chậm đã được xóa bỏ, 2,6 triệu USD khác được gia hạn thêm 18 năm) tạo cơ sở cho việc bình thường hóa kinh tế giữa Cuba với các nước phương Tây và thúc đẩy đầu tư nước ngoài vào Cuba.

Pháp là một trong những đối tác kinh tế hàng đầu của Cuba với khối lượng thương mại song phương khoảng 195 triệu đô la. Tuy nhiên, mức này chưa tương xứng với tiềm năng và cả hai nước đều muốn nâng lên thời gian tới. Hiện Pháp phải cạnh tranh với nhiều nước (Mỹ, Trung Quốc, Nga, EU...) trong việc chiếm lĩnh thị trường Cuba. Có 60 doanh nghiệp Pháp đã đứng chân tại Cuba.

Chuyến thăm Pháp của Chủ tịch Castro cũng được coi là việc "mở cánh cửa" cho Cuba cải thiện quan hệ với các nước Liên minh châu Âu khác./.