Hàng nghìn người Slovakia biểu tình phản đối cải cách tư pháp của chính phủ mới

Lên nắm quyền kể từ tháng 10/2023, Thủ tướng Fico đang chịu áp lực ngày càng lớn từ công chúng, phe đối lập và Liên minh châu Âu (EU) trong việc bãi bỏ hoặc thu hẹp quy mô các kế hoạch, bao gồm việc sửa đổi bộ luật hình sự, bãi bỏ văn phòng công tố có nhiệm vụ điều tra tham nhũng và tội phạm nghiêm trọng.

Kể từ khi giành chiến thắng sau cuộc bầu cử, ông Fico đã có một số động thái ủng hộ với thủ tướng Viktor Orban, người từ lâu đã vướng vào các tranh chấp với EU về vấn đề dân chủ pháp quyền. Cụ thể, trong chuyến thăm Budapest, Thủ tướng Fico cam kết bảo vệ Hungary khỏi mọi động thái tiềm ẩn nhằm tước bỏ thực hiện quyền bỏ phiếu của chính phủ Orban tại Liên minh châu Âu (EU).

Theo ước tính của truyền thông địa phương, khoảng 25.000 người Slovakia đã tham dự một cuộc biểu tình ở thủ đô Bratislava vào cuối ngày thứ 5, trong khi hàng nghìn người khác biểu tình phản đối ở các thành phố khác. Đây là cuộc biểu tình có quy mô lớn nhất trong hàng loạt cuộc biểu tình chống chính phủ ở quốc gia Đông Âu này kể từ khi nội các của ông Fico công bố kế hoạch của mình.

Tổng thống Zuzana Caputova, một cựu luật sư nhân quyền, gọi kế hoạch cải tổ tư pháp là mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh nội bộ của nhà nước và kêu gọi liên minh cầm quyền đưa gói dự luật ra để thảo luận thay vì thúc đẩy thông qua.

Thủ tướng Fico, người đã thắng cử nhờ lời hứa ngừng viện trợ quân sự cho Ukraine, đã gặp khó khăn trong quốc hội khi phe đối lập đang lợi dụng sự cản trở các thủ tục để trì hoãn việc thông qua luật của ông. Ông lập luận rằng những thay đổi này sẽ đưa luật pháp địa phương đến gần hơn với các quốc gia châu Âu khác và hạn chế sự thiên vị chính trị trong các thủ tục tố tụng. Các đề xuất cũng bao gồm mức án giảm nhẹ hơn và thời hiệu ngắn hơn cho các tội về kinh tế.

Văn phòng Công tố viên EU cho biết vào tháng 12/2023 rằng, cuộc cải tổ sẽ “ảnh hưởng nghiêm trọng” đến khả năng điều tra và truy tố tội phạm ở Slovakia, mức độ bảo vệ lợi ích tài chính của khối sẽ giảm mạnh.

Nhiệm kỳ nắm quyền trước đây của Fico đã kết thúc cách đây gần 6 năm khi ông bị buộc phải từ chức trong bối cảnh cả nước phẫn nộ về vụ sát hại một nhà báo điều tra viết về tham nhũng. Nếu được thông qua, luật sửa đổi sẽ tạm dừng một số cuộc điều tra và xét xử cấp cao, trong khi một số vụ án liên quan đến các cựu quan chức nhà nước và doanh nhân có liên hệ với các chính phủ trước đây của Fico sẽ được phân loại lại thành tội ít nghiêm trọng hơn.