Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN chính thức khởi động Năm ASEAN 2025

Hội nghị là hoạt động quan trọng đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN của Malaysia do Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia, Utama Haji Mohamad Bin Haji Hasan chủ trì và có sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao các nước thành viên, Tổng Thư ký ASEAN và Bộ trưởng Ngoại giao Timor-Leste với tư cách quan sát viên. Đoàn Việt Nam do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn dẫn đầu đã có nhiều đóng góp quan trọng.

Tại Hội nghị, Malaysia đã giới thiệu về định hướng và trọng tâm của năm Chủ tịch ASEAN 2025 với chủ đề “Bao trùm và Bền vững”, nhằm khẳng định quyết tâm chung của các nước ASEAN nâng cao tự cường, phát triển bền vững, không bỏ ai lại phía sau, phát huy vai trò trung tâm, đóng góp vào củng cố hoà bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực thông qua các khuôn khổ hợp tác do ASEAN chủ trì.

Các trọng tâm trên được xây dựng trên cơ sở các nguyên tắc chủ đạo của Khuôn khổ kinh tế của Malaysia (còn gọi là Madani), bao gồm bền vững, chia sẻ, tôn trọng, sáng tạo, thịnh vượng và tin cậy. Theo đó, Malaysia nhấn mạnh ưu tiên thúc đẩy hoà bình và ổn định ở Đông Nam Á và Châu Á – Thái Bình Dương trên cơ sở phát huy vai trò trung tâm trong tạo dựng lòng tin chiến lược thông qua đối thoại và ngoại giao.

ASEAN cũng sẽ ưu tiên tăng cường liên kết kinh tế, thúc đẩy thương mại và đầu tư, và mở rộng quan hệ với các đối tác bên ngoài nhằm duy trì tăng trưởng và tự cường. ASEAN cần đưa bền vững và bao trùm trở thành nội dung trung tâm của các nỗ lực xây dựng cộng đồng, qua đó giúp thu hẹp khoảng cách, giảm bất bình đẳng, nâng cao đời sống của người dân và giảm thiểu các tác động của biến đổi khí hậu. Các ưu tiên này sẽ được các nước triển khai đồng bộ, tổng thể và toàn diện thông qua các cơ chế hợp tác của ASEAN.

Trong trao đổi tại Hội nghị, các Bộ trưởng đều khẳng định ủng hộ và hợp tác chặt chẽ với Malaysia trong triển khai định hướng và các ưu tiên của Malaysia trong  năm 2025,  đặt cơ sở quan trọng cho xây dựng Cộng đồng ASEAN trong giai đoạn tiếp theo trên cơ sở thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 và các kế hoạch chiến lược về chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội và kết nối.  Đồng thời, các nước cũng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục củng cố đoàn kết, vai trò trung tâm và sự tự chủ chiến lược để ứng phó với chuyển biến phức tạp và khó đoán định ở khu vực và thế giới. Đoàn kết là nền tảng cho những thành công của ASEAN trong thời gian vừa qua, và sẽ tiếp tục là động lực và yếu tố then chốt để ASEAN vượt qua các thách thức trong giai đoạn phát triển tới. Các nước cũng nhấn mạnh ASEAN cần tiếp tục gia tăng hiệu quả và mở rộng hợp tác với các đối tác, khuyến khích các đối tác tham gia trách nhiệm, đóng góp xây dựng và hợp tác thiết thực, củng cố cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật pháp quốc tế.

Hội nghị đã trao đổi sâu rộng về các vấn đề quốc tế và khu vực, bao gồm Biển Đông, Myanmar, bán đảo Triều Tiên, xung đột Nga-Ukraine, tình hình Trung Đông và các thách thức mới nổi. Các Bộ trưởng tái khẳng định cam kết xây dựng Biển Đông hòa bình, ổn định, hợp tác, hướng tới hoàn thiện Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC) phù hợp với luật pháp quốc tế, đặc biệt là UNCLOS 1982. Hội nghị hoan nghênh việc bổ nhiệm ông Tan Sri Othman Hashim làm Đặc phái viên của Chủ tịch ASEAN về Myanmar năm 2025, khẳng định cam kết tiếp tục triển khai Đồng thuận 5 điểm và các Quyết định của Lãnh đạo Cấp cao ASEAN về vấn đề Myanmar và tăng cường hỗ trợ nhân đạo.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đánh giá cao những kết quả ASEAN đạt được trong năm 2024 dưới sự chủ trì của nước Chủ tịch Lào, là cơ sở quan trọng để ASEAN tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong năm 2025. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng đánh giá cao chủ đề và các ưu tiên do Malaysia đề xuất, khẳng định Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ để triển khai các nhiệm vụ, sáng kiến đề ra.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì đoàn kết, thống nhất nội khối, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN. Điểm lại những tiến triển trong quan hệ đối ngoại của ASEAN, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng nhấn mạnh ASEAN cần đưa các mối quan hệ đi vào chiều sâu và thực chất, mở rộng hợp tác với các đối tác mới trên cơ sở cùng có lợi, thiết thực. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định Việt Nam trong vai trò điều phối viên quan hệ ASEAN-New Zealand và ASEAN – Anh 2024-2027 sẽ tiếp tục đóng góp chủ động, tích cực để đưa quan hệ hợp tác hai bên đi vào chiều sâu trong thời gian tới.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn bày tỏ mong muốn tình hình tại Myanmar sớm đi vào ổn định, đồng thời, Việt Nam sẵn sàng hợp tác với Chủ tịch ASEAN 2025 và Đặc phái viên trong triển khai Đồng thuận 5 điểm (5PC) và các quyết định của Lãnh đạo cấp cao về vấn đề Myanmar. Phó Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì đoàn kết và lập trường nguyên tắc của ASEAN, cam kết của Việt Nam trong thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và thúc đẩy đàm phán Bộ quy tắc ứng xử (COC) thực chất và hiệu quả, phù hợp với Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, hướng đến xây dựng Biển Đông trở thành vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững.

Nhân dịp này, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn thông báo các nước về Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 với chủ đề “Xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, tự cường và bao trùm trong thế giới biến động” do Việt Nam đăng cai tại Hà Nội từ 25-26/02/2025. Thông qua việc trao đổi sâu rộng, đa chiều giữa các quan chức, chuyên gia, học giả, và các nhóm, Diễn đàn sẽ đưa ra các ý tưởng và khuyến nghị chính sách mang tính đột phá, sáng tạo cho sự phát triển, liên kết và hợp tác của ASEAN.

Trong khuôn khổ Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cũng đã có các cuộc gặp song phương với Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN.