IAEA tiết lộ gây chú ý về “dấu vết” urani chưa khai báo của Iran

Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) ngày 11/11 xác nhận Iran đã bắt đầu làm giàu urani tại cơ sở ngầm Fordow - vi phạm mới nhất đối với thỏa thuận đã được ký kết với các cường quốc lớn. Theo IAEA, kho dự trữ urani đã được làm giàu của Iran đang tiếp tục tăng thêm.

Quyền Tổng giám đốc IAEA Feruta Cornel. Ảnh: Press TV

Ông Feruta Cornel, quyền Tổng giám đốc IAEA thông báo: “Trong năm qua, chúng tôi đã tiếp tục xác minh và giám sát việc Iran thực hiện các cam kết hạt nhân theo Kế hoạch hành động toàn diện chung. Chúng tôi tiếp tục thông báo tới hội đồng thống đốc IAEA và Hội đồng Bảo an về các diễn biến liên quan tới việc quốc gia Hồi giáo này đã thực hiện các cam kết của mình theo thỏa thuận hạt nhân lịch sử, bao gồm cả những cam kết mới nhất về việc lắp đặt các máy ly tâm tiên tiến mới cũng như các hoạt động làm giàu urani. Tôi cũng vừa thông báo cho Hội đồng Thống đốc IAEA về việc nối lại hoạt động làm giàu urani tại cơ sở Fordow.”

Ngoài ra, phía IAEA còn công bố tiết lộ quan trọng về việc phát hiện dấu vết urani có nguồn gốc do con người chế tạo tại một địa điểm Iran chưa từng thông báo với các thanh sát viên. Đây là lần đầu tiên cơ quan giám sát hạt nhân của Liên Hợp Quốc thừa nhận những cáo buộc của Mỹ và Israel về chương trình hạt nhân Iran là chính xác.

Giới chức châu Âu cũng ngay lập tức bày tỏ lập trường quan điểm cứng rắn trước hàng loạt động thái gây tranh cãi mới nhất của Iran.  Phát biểu tại cuộc họp ngày hôm qua của các Ngoại trưởng Liên minh châu Âu tại Brussels, Ngoại trưởng Đức Heiko Maas nhận định, Anh, Pháp và Đức cần phải sẵn sàng phản ứng trước những vi phạm của Iran đối với thỏa thuận hạt nhân đã ký năm 2015 và thậm chí là áp đặt các biện pháp trừng phạt quốc tế với Tehran, mặc dù châu Âu vẫn nỗ lực cứu vớt thỏa thuận đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ này.

"Chúng tôi muốn duy trì Kế hoạch hành động toàn diện chung nhưng quan trọng là cuối cùng Iran vẫn phải quay trở lại và tôn trọng các cam kết mà nước này đã đưa ra. Nếu không, chúng tôi sẵn sàng sử dụng tất cả các cơ chế có trong thỏa thuận hạt nhân này", ông Heiko Maas nói.

Cùng với ba quốc gia châu Âu, Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu Federica Mogherini đã bày tỏ lo ngại trước quyết định của Iran về việc nước này tiếp tục làm giàu urani cấp độ thấp tại nhà máy hạt nhân Fordow dưới lòng đất vào tuần trước và nói rằng hành động của Iran là không phù hợp với Kế hoạch hành động toàn diện chung.

Vị quan chức này nhấn mạnh: “Tôi sẽ liên hệ với tất cả bên tham gia Kế hoạch hành động toàn diện chung để thảo luận về việc theo dõi sát sao tình hình cũng như đưa ra các bước tiếp theo dựa trên báo cáo của IAEA. Nhưng hãy để tôi nhấn mạnh một lần nữa rằng việc thực hiện đầy đủ cam kết trong thỏa thuận hạt nhân vẫn đóng vai trò rất quan trọng đối với an ninh của chúng tôi ngay cả khi việc duy trì thỏa thuận này ngày càng khó khăn hơn, chúng tôi sẽ tiếp tục nỗ lực để thực hiện đầy đủ những cam kết trong thỏa thuận.”

Các nhà lãnh đạo châu Âu cùng chung quan điểm sẵn sàng xem xét tất cả các nội dung trong Kế hoạch hành động toàn diện chung, bao gồm cả cơ chế giải quyết tranh chấp, để xử lý các vấn đề liên quan đến trách nhiệm thực hiện các cam kết của Iran trong thỏa thuận mà họ đã đặt bút ký vào năm 2015./.