Lạc quan thận trọng về hòa bình Ukraine sau cuộc họp Normandie

Các bên đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực thi Thỏa thuận hòa bình Minsk về giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine, kêu gọi thực thi đầy đủ thỏa thuận này cũng như để ngỏ khả năng kéo dài thời hạn của thỏa thuận sang năm 2016. 

Mặc dù không có văn kiện nào được ký kết sau cuộc đàm phán nhưng các bên bày tỏ khá hài lòng về kết quả cuộc gặp. Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết, những vấn đề cụ thể đã được thảo luận và quan điểm của các bên đã xích lại gần nhau hơn. 

Lãnh đạo các nước nhóm Bộ Tứ Normandie họp ở Paris ngày 2/10. (ảnh: Reuter).

Theo Tổng thống Pháp Francois Hollande, thỏa thuận hòa bình Minsk đang đạt được nhiều bước tiến. Lệnh ngừng bắn đạt được tháng trước đã được các bên tuân thủ chặt chẽ. Hai bên tuần này nhất trí rút vũ khí ra khỏi khu vực đệm và các hoạt động rút vũ khí sẽ bắt đầu trong ngày 3/10.

Người phát ngôn của Tổng thống Nga lên tiếng hoan nghênh việc rút vũ khí này là một diễn biến tích cực. Ngoài ra, lãnh đạo 4 nước cũng thảo luận vấn đề ân xá, nhất trí cần phải tăng số lượng các điểm qua lại dọc đường giới tuyến phân chia, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức cứu trợ nhân đạo….

Một trong những bất đồng lớn nhất hiện nay giữa chính phủ Ukraine và lực lượng đối lập, đe dọa triển vọng thực hiện thỏa thuận hòa bình Minsk đó là tổ chức các cuộc bầu cử địa phương.

Chính phủ Ukraine lên kế hoạch tổ chức các cuộc bầu cử địa phương vào ngày 25/10  tới, trong khi lực lượng đối lập ở miền Đông lại muốn tổ chức vào ngày 18/10 tới. Đức, Pháp và Ukraine cảnh báo, các cuộc bầu cử địa phương do nhóm đối lập lên kế hoạch sẽ là “đường ranh giới đỏ”.

Lãnh đạo Pháp và Đức ngày 2/10 thông báo, các nước nhất trí cuộc bầu cử do nhóm đối lập lên kế hoạch tại miền Đông vào ngày 18/10 tới sẽ không được tiến hành.

Các cuộc bầu cử ở đây cần phù hợp với Thỏa thuận Minsk. Theo đó, sẽ cần ít nhất 3 tháng để tiến hành công tác chuẩn bị nên các cuộc bầu cử này có thể diễn ra sau ngày 31/12 tới. Điều đó cũng có nghĩa là hạn chót cho việc thực hiện thỏa thuận Minsk vào tháng 12/2015 sẽ phải được gia hạn.

Tổng thống Pháp Hollande cho biết: “Chúng ta cần 3 tháng để tổ chức bầu cử. Thêm vào đó, ngay sau khi các cuộc bầu cử diễn ra, qui chế đặc biệt áp dụng tạm thời từ ngày bầu cử và sau khi kết quả được xác nhận, chúng ta cũng cần phải có thời gian để hoàn tất các bước cuối cùng như kiểm soát hoàn toàn khu vực biên giới, rút quân đội nước ngoài ra khỏi lãnh thổ Ukraine. Điều đó có nghĩa là sẽ cần phải kéo dài thời gian so hạn chót đặt ra vào cuối tháng 12 cho thỏa thuận hòa bình Minsk”.

Hòa bình đang đến với khu vực miền Đông Ukraine gần hơn bao giờ hết, khép lại cuộc xung đột kéo dài hơn 17 tháng qua làm 8.000 người thiệt mạng. Tuy nhiên vẫn có những nguy cơ có thể làm chệch hướng tiến trình này khi các quan chức Ukraine lo ngại rằng, với việc gia tăng vai trò tại Syria, Tổng thống Nga Vladimir Putin đang hi vọng sẽ đạt được một thỏa thuận tốt hơn về Ukraine, đặc biệt là kêu gọi các nước phương Tây nới lỏng các biện pháp trừng phạt.

Thêm vào đó, hiện chưa rõ liệu lượng đối lập tại miền Đông Ukraine có nhất trí hoãn tổ chức các cuộc bầu cử địa phương vào ngày 18/10 tới hay không. Tổng thống Ukraine Poroshenko ngày 2/10 cảnh báo, nếu lực lượng đối lập từ chối hoãn tổ chức bầu cử, các biện pháp trừng phạt sẽ được tăng cường./.