Mỹ, Israel chỉ trích bình luận của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ

Tuyên bố của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra tại một hội nghị của Liên Hợp Quốc, tổ chức tại Áo hôm 28/2.

Ngoại trưởng Mỹ, John Kerry, đang có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ, đã lên tiếng chỉ trích bình luận của Thủ tướng nước này ví chủ nghĩa Do Thái với chủ nghĩa phát xít, coi đây là tội ác chống lại loài người. Trong khi đó, Israel và Liên Hợp Quốc cũng phản ứng mạnh mẽ trước những bình luận, được miêu tả là "kích động người Do Thái".

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan (Ảnh: AP)

“Chúng tôi không chỉ phản đối với những phát biểu đó, mà còn cảm thấy đáng chê trách,” ông Kerry nói. “Tôi đã đề cập vấn đề này với  người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ một cách rất trực tiếp và dự định sẽ làm điều tương tự với ngài Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ. Đây là thời điểm cấp thiết để chúng ta thúc đẩy một tinh thần hòa hợp và nó cần phải được bắt đầu bằng những tuyên bố trước công chúng của các nhà lãnh đạo.”

Sự kiện tai tiếng của Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ được xem là dấu hiệu xấu, trước chuyến công du tới Israel và Jordan vào cuối tháng này của Tổng thống Mỹ Barack Obama. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, Davutoglu, vẫn khẳng định không có nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ nào có thái độ thù địch hay có bình luận mang tính xúc phạm đối với Israel. Trái lại, ông Davutoglu nói, Israel cần xem xét lại thái độ của chính họ đối với Thổ Nhĩ Kỳ, với người dân trong khu vực, đặc biệt là trong vấn đề định cư tại khu Bờ Tây.

Hôm 1/3, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng phản ứng mạnh mẽ đối với những bình luận về quốc gia mình, cho rằng "đó là những bình luận tăm tối và xuyên tạc sự thật".

Tại Mỹ, phát ngôn viên Hội đồng Bảo an LHQ, Tommy Vietor, khẳng định những bình luận và so sánh như vậy là "xúc phạm và sai trái".

“Chúng tôi khuyến khích mọi người nói lên sự thật trên tinh thần tôn trọng lịch sử, văn hóa và những ý tưởng phục vụ hòa bình,” lời cảu Vietor. “Chúng tôi cực lực phản đối những thông điệp gây nên những hành động thù địch. Chúng ta cần vượt qua những sự khác biệt, thách thức để cùng chung ta xây dựng nền hòa bình.”

Tổng Thư ký Ban Ki-moon cũng ra thông cáo báo chí khẳng định quan điểm "đó là một sự đáng tiếc khi xuất hiện những bình luận gây tổn thương và chia rẽ các dân tộc, tại một hội nghị được tổ chức cho những nhà lãnh đạo thể hiện tinh thần trách nhiệm của mình".

Thổ Nhĩ Kỳ và Israel từng có thời là những đồng minh quan trọng của nhau tại khu vực Trung Đông, nhưng mối quan hệ đã xấu đi nghiêm trọng, sau khi quân đội Israel tiến hành chiến dịch săn lùng một tàu cứu trợ của Thổ Nhĩ Kỳ tại dải Gaza vào năm 2010, làm 9 nhà hoạt động người Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ Palestine bị thiệt mạng.

Mỹ đang muốn đưa Thổ Nhĩ Kỳ và Israel xích lại với nhau, để tìm kiếm sự ủng hộ tại khu vực này trong vấn đề giải quyết hòa bình giữa người Israel và Palestine.

Từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ngoại trưởng Mỹ sẽ tiếp tục chuyến công du tới Ai Cập, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Qatar, trước khi trở về Mỹ vào giữa tuần tới./.