Mỹ khó thuyết phục Trung Quốc trừng phạt Iran

• Thế giới tiếp tục phản ứng việc Iran làm giàu urani
• Đánh bom tại Iran, 1 nhà khoa học thiệt mạng

Sáng 11/1, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner gặp Phó Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Phó Thủ tướng Lý Khắc Cường tại Bắc Kinh nhằm thuyết phục Trung Quốc ủng hộ các biện pháp trừng phạt chống Iran và bàn cách phối hợp khôi phục nền kinh tế thế giới.

Chuyến thăm Trung Quốc của Bộ trưởng Tài chính Timothy Geithner là bước đi mới nhất của Mỹ nhằm vận động quốc tế gia tăng trừng phạt Iran, cụ thể là làm giảm doanh thu dầu lửa của Iran.

Ông Yonghao Pu, Trưởng ban chiến lược đầu tư của tập đoàn UBS Wealth Management (trụ sở tại Mỹ) cho biết: “Ông Timothy Geithner đề nghị phía Trung Quốc ủng hộ các biện pháp trừng phạt Iran, đây có thể là một trong những vấn đề quan trọng nhất của chuyến thăm. Cùng với đó còn có vấn đề đồng nhân dân tệ, vì gần đến kỳ bầu cử Mỹ, chính quyền Mỹ muốn Trung Quốc làm điều gì đó để ủng hộ chiến dịch tranh cử hiện nay của Tổng thống Obama. Nếu Trung Quốc bắt đầu định giá thấp đồng nội tệ thì rõ ràng điều đó sẽ gây ấn tượng xấu đối với ông Obama trong chiến dịch tranh cử”.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Timothy Geithner (trái) bắt tay Phó Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường tại Bắc Kinh hôm 11/1 (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, theo giới quan sát, ông Timothy Geithner khó lòng thuyết phục được Trung Quốc ủng hộ các biện pháp trừng phạt nhằm vào ngành dầu lửa của Iran. Bởi một thực tế khách quan là, Trung Quốc là khách hàng mua dầu lửa số 1 của Iran, nhập gần 1/3 khối lượng xuất khẩu dầu thô của Iran. Hơn nữa từ trước tới nay, Trung Quốc không chấp nhận các biện pháp trừng phạt của Mỹ dùng làm công cụ để kiềm chế chương trình hạt nhân của Iran. Trung Quốc tái khẳng định ủng hộ các biện pháp trrừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với chương trình hạt nhân Iran nhưng phản đối mọi hành động đơn phương. Hơn nữa, Trung Quốc chỉ trích các biện pháp trừng phạt Iran mà Tổng thống Obama thông qua vào đêm chuyển giao sang năm mới 2012 vừa qua là “không thích hợp” và “không hiệu quả”.

Các nhà phân tích tại Bắc Kinh cho rằng, Trung Quốc không có lý do gì phải tuân theo các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Quan điểm này của Trung Quốc càng được củng cố hơn khi mới đây Mỹ công bố chiến lược quân sự mới, coi Trung Quốc là cường quốc có nguy cơ tiềm tàng ảnh hưởng tới kinh tế và an ninh của Mỹ.

Một chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Mỹ (Đại học Thanh Hoa-Trung Quốc) cho biết, Trung Quốc sẽ chờ xem liệu Mỹ có bằng chứng “thuyết phục” rằng, Iran đang phát triển vũ khí hạt nhân. Chuyên gia này còn cho rằng, nếu Mỹ đề nghị các nước khác cùng áp dụng biện pháp trừng phạt chống Iran chỉ vì Mỹ có quan hệ căng thẳng với Iran thì điều đó không hợp lý”.

Mặc dù ông Timothy Geithner “chạm trán” với sự phản đối của Trung Quốc trong vấn đề trừng phạt Iran song, trong cuộc gặp ngày 10/1 với Bộ trưởng Tài chinh Timothy Geithner, Phó Thủ tướng Trung Quốc Vương Kì Sơn khẳng định "Trung Quốc sẵn sàng phối hợp với Mỹ thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực, bao gồm kinh tế-thương mại, đầu tư, tài chính và cơ sở hạ tầng, để thúc đẩy kinh tế thế giới, tạo công ăn việc làm và mang lại thêm lợi ích cho người dân hai nước".

Về phần mình, ông Timothy Geithner cho rằng, quan hệ giữa Mỹ và Trung Quốc phát triển êm thấm không chỉ có lợi cho hai nước mà còn có ích cho việc khôi phục kinh tế thế giới. Mỹ sẵn sàng cùng Trung Quốc nỗ lực tăng cường liên lạc và hợp tác cũng như làm sâu sắc mối quan hệ đối tác kinh tế toàn diện và cùng có lợi giữa hai nước. Vì lẽ đó, trong cuộc hội đàm, hai bên nhất trí tăng cường hợp tác để phục hồi kinh tế toàn cầu, đối xử bình đẳng cho các doanh nghiệp đến đầu tư ở mỗi nước và thận trọng xử lý các tranh chấp thương mại./.