Mỹ - Nhật tập trận đẩy căng thẳng gia tăng tại Đông Bắc Á

Ngày 5/11, Nhật Bản và Mỹ bắt đầu cuộc tập trận quân sự chung nhằm bảo vệ các hòn đảo Tây Nam Nhật Bản. Cuộc tập trận  diễn ra từ 5 - 16/11 với sự tham gia của khoảng 37.000 binh sĩ từ Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản (SDF) và 10.000 quân nhân Mỹ. Cuộc tập trận này được cho là sẽ vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc, đẩy khu vực Đông Bắc Á gia tăng căng thẳng.

Căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc liên quan đến chủ quyền đối với chuỗi đảo Nhật Bản gọi là Senkaku còn phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư leo thang sau khi Tokyo công bố mua lại ba trong số năm đảo thuộc quần đảo này hồi giữa tháng 9/2012. Kể từ đó, hai bên thường xuyên có những động thái cứng rắn, khiến tranh cãi ngoại giao ngày càng nghiêm trọng.

Binh lính Mỹ trong một cuộc tập trận chung với Nhật Bản hồi tháng 5/2012 (Ảnh: USMC)

Theo dự kiến ban đầu, Nhật Bản và Mỹ sẽ tổ chức cuộc diễn tập trên một hòn đảo không người ở vùng biển Okinawa với kịch bản quân đội và lực lượng không quân tấn công lấy lại lãnh thổ bị chiếm đóng. Tuy nhiên, nội dung diễn tập này đã bị thay đổi do lo ngại sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc liên quan quần đảo tranh chấp.

Sau khi Nhật Bản và Mỹ thông báo về cuộc tập trận chung, Bộ Quốc phòng Trung Quốc đã tổ chức họp báo nêu rõ lập trường của Trung Quốc về một số vấn đề nóng trên thế giới và khu vực. Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân cho rằng, Trung Quốc đang theo dõi chặt chẽ những động thái liên quan đến Nhật Bản, đồng thời cáo buộc cuộc tập trận này đẩy căng thẳng gia tăng.

Ông Dương Vũ Quân nói: “Mối quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản hiện đang bị tổn hại nghiêm trọng khi Nhật Bản quyết định mua đảo Điếu Ngư. Vấn đề này rõ ràng đang tác động đến mối quan hệ quốc phòng song phương.  Chúng tôi hy vọng Nhật Bản nên đưa ra các động thái giúp mang lại lợi ích chung cho người dân hai nước”.

Đề cập đến mối quan hệ với Mỹ, ông Dương Vũ Quân khẳng định, Trung Quốc luôn duy trì mối quan hệ quân sự hợp tác vững mạnh với Mỹ. Mỹ và Trung Quốc sẽ tổ chức một loạt các cuộc diễn tập quân sự trước cuối năm nay.

Trong chuyến thăm tới Nhật Bản gần đây, trợ lí Ngoại trưởng Mỹ về khu vực Đông Á Kurt Campbell cũng khẳng định Mỹ luôn nỗ lực để thúc đẩy mối quan hệ Nhật-Trung đang căng thẳng.

Ông Kurt Campbell nói: “Chúng tôi luôn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc đảm bảo mối quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc cần được khôi phục và cải thiện. Điều này không chỉ nằm trong lợi ích của người dân hai nước mà còn cho tất cả các nước trong khu vực châu Á Thái Bình Dương,  trong đó có Mỹ”.

Dự kiến vấn đề quần đảo Senkaku/Điếu Ngư cũng sẽ được Thủ tướng Nhật Bản Yoshihiko Noda đề cập đến trong một loạt các cuộc gặp cấp cao bên lề Hội nghị thượng đỉnh Á-Âu (gọi tắt là ASEM) đang được tổ chức ở thủ đô Viên Chăn của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào./.