Mỹ-Pakistan còn nhiều nghi kỵ dù phát tín hiệu muốn cải thiện quan hệ
VOV.VN -Mối quan hệ nhiều duyên nợ và dựa trên lợi ích giữa Pakistan và Mỹ sẽ không thể bị phá vỡ dù thời gian qua xuất hiện nhiều rạn nứt.
Cả chính quyền Mỹ và Pakistan ngày 15/1, đều có những tuyên bố xoa dịu lẫn nhau, trong khi phía Pakistan kêu gọi Mỹ thúc đẩy quan hệ song phương thì phía Mỹ cũng khẳng định chủ trương duy trì mối quan hệ với Pakistan - một đồng minh chủ chốt tại khu vực.
Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách khu vực Nam và Trung Á Alice G. Wells. Ảnh: The News
Phái đoàn Mỹ do quyền Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách khu vực Nam và Trung Á Alice G. Wells dẫn đầu đang có chuyến thăm đầu tiên tới Pakistan, kể từ sau khi chính phủ Mỹ quyết định ngừng viện trợ an ninh cho nước này.
Thông cáo của Bộ Ngoại giao Pakistan nêu rõ, tại cuộc gặp Bí thư đối ngoại Pakistan Tehmina Janjua, Quyền Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách khu vực Nam và Trung Á của Mỹ đã nhấn mạnh hai nước cần tăng cường hợp tác tình báo nhằm cải thiện công tác phối hợp trong cuộc chiến chống khủng bố.
Về phần mình, Bí thư đối ngoại Pakistan một lần nữa khẳng định, quan hệ song phương cần được thúc đẩy trong một môi trường tin cậy và tôn trọng lẫn nhau, đồng thời bày tỏ quan ngại về việc các nhân tố thù địch lợi dụng lãnh thổ Afghanistan để chống lại Pakistan.
Theo bà Tehmina Janjua, việc tăng cường các cơ chế quản lý biên giới giữa Pakistan và Afghanistan có tầm quan trọng sống còn trong giải quyết những quan ngại liên quan tới hoạt động đi lại ở biên giới.
Đây là chuyến thăm đầu tiên tới Pakistan của một quan chức cấp cao Mỹ kể từ ngày 4/1 khi chính phủ Mỹ tuyên bố ngừng các quỹ hỗ trợ ở Pakistan cho tới khi nước này có những bước đi "mang tính quyết định" đối với các tổ chức khủng bố.
Mỹ cắt viện trợ cho Pakistan - Ai sẽ là người chịu thiệt nhất?
Cùng ngày, phát biểu trong chuyến thăm Bỉ, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ - tướng Joseph F. Dunford khẳng định nước này chủ trương duy trì mối quan hệ với Pakistan. Theo ông, dù giữa hai bên còn tồn tại những khác biệt trong nhiều vấn đề, song Mỹ mong muốn một mối quan hệ hiệu quả hơn với Pakistan trong thời gian tới.
Có thể thấy, dù vẫn còn chút “gượng gạo” và không thể che giấu được mối hoài nghi đang lớn dần giữa Mỹ và Pakistan, song theo các nhà phân tích, những phát biểu này của các quan chức Mỹ và Pakistan không chỉ cho thấy, sợi dây liên hệ giữa hai nước không dễ bị đứt, mà còn cho thấy rõ bản chất mối quan hệ giữa Mỹ và Pakistan, một mối quan hệ chủ yếu dựa trên lợi ích.
Bằng chứng là dù ngay cả khi đứng trước bờ vực đổ vỡ sau khi Bộ Quốc phòng Mỹ tự ý tiến hành vụ tiêu diệt trùm khủng bố Ossama Ben Laden trên lãnh thổ Pakistan hồi tháng 5/2011, song mối quan hệ này vẫn tiếp tục được duy trì cho tới tận hôm nay. Bản thân nước Mỹ khi quyết định ngừng viện trợ cho Pakistan, song vẫn giữ lại cơ hội cho mối quan hệ hai nước khi khẳng định bước đi này chỉ mang tính tạm thời.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert tuyên bố: “Việc cung cấp tài chính bị dừng lại vào thời điểm này nhưng không có nghĩa là sẽ bị dừng mãi mãi. Pakistan có thể nhận lại khoản hỗ trợ tài chính này nếu họ có những bước đi mạnh mẽ và quyết định trong tương lai nhằm vào Taliban hay mạng lưới Haqqani”.
Trên thực tế, Pakistan vẫn cần sự ủng hộ của Mỹ, cả về vật chất lẫn “chiếc ô” an ninh để phát triển đất nước, trước hết là vực dậy nền kinh tế đang giảm sút và đối phó với tình trạng bạo lực tràn lan. Còn Mỹ muốn sử dụng “lá bài” Pakistan trong “ván cờ chiến lược” nhằm xoay trục an ninh sang khu vực châu Á- Thái Bình Dương, mà trước mắt là hoàn tất chiến lược mới tại Afghanistan.
Rút viện trợ, vai trò của Mỹ ở Pakistan sẽ bị thách thức nghiêm trọng?
Và hơn hết yếu tố chính chi phối mối quan hệ giữa Mỹ và Pakistan vẫn là kho vũ khí hạt nhân của Pakistan, mà các nước đối tác, đặc biệt là Mỹ không hề muốn bị rơi vào tay các nhóm cực đoan. Tuy nhiên, nước cờ mà Mỹ đưa ra hồi đầu tháng này khi quyết định cắt một phần viện trợ cho Pakistan là một bước đi nhiều rủi ro.
Nếu với chính quyền Tổng thống Donald Trump, đây là một lời nhắc nhở Pakistan về vai trò của Mỹ, thì đối với Pakistan thì đây lại là một “sự phản bội”. Chính vì thế, quyết định này có thể khiến sợi dây liên hệ giữa hai nước trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Và chuyến thăm Pakistan của phái đoàn quan chức cấp cao Mỹ hay phát biểu của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ cho thấy, Mỹ có lẽ là nước hiểu rõ nhất, trong bối cảnh Trung Đông bất ổn như hiện nay, thì mọi điều đều có thể xảy ra và cuộc đua ảnh hưởng tại khu vực không chỉ có Mỹ.
Ông Amir Rana, giám đốc Viện Nghiên cứu Hòa bình Pakistan nhận định: “Cần phải nhấn mạnh rằng, sự hỗ trợ an ninh của Mỹ không cao hơn so với trước đây và Pakistan vẫn có thể tự mình thực hiện các chiến dịch ở các khu vực bộ lạc, cũng như đảm bảo an ninh tại khu vực biên giới với Afghanistan. Pakistan có thể đương đầu với mội thách thức. Quả thực có những vấn đề cần phải sắp xếp giữa Mỹ và Pakistan. Vẫn có rất nhiều lựa chọn luôn sẵn sàng”./.
