Nga từng bước tháo gỡ những nút thắt trong khủng hoảng Syria

Không chỉ làm dịu lập trường của Mỹ và phương Tây liên quan tới cuộc khủng hoảng, Nga cũng đang thể hiện vai trò định hướng cho các lực lượng đối lập tại Syria, mở ra cơ hội đi tới một giải pháp hòa bình.                                            

Quân đội Nga ngày 3/11 thông báo đã lần đầu tiên không kích nhằm vào các mục tiêu khủng bố tại Syria nhờ vào những thông tin do phe đối lập tại nước này cung cấp. 

Máy bay SU-25 của quân đội Nga ở Syria. (Ảnh: Sputnik).

Theo người đứng đầu các chiến dịch quân sự của Nga tại Syria, Tướng Andrei Kartapolov, Nga đã thành lập một nhóm điều phối, với trọng trách phối hợp các nỗ lực của quân đội Syria và các lực lượng yêu nước Syria  từng tham gia phe đối lập. 

Ông Andrei Kartapolov nhấn mạnh, những lực lượng yêu nước này, dù trong 4 năm qua luôn chống lại chính quyền Syria song luôn đặt mong muốn bảo vệ một Nhà nước có chủ quyền và đoàn kết lên trên các tham vọng chính trị. Tuy nhiên, ông không nêu cụ thể đó là Quân đội Syria tự do, lực lượng đối lập sống lưu vong hay lực lượng đối lập được chính quyền Syria chấp nhận.

Kể từ khi bắt đầu can thiệp tại Syria, Nga đã tiến hành không kích nhằm vào các mục tiêu của nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng và các nhóm khủng bố khác theo yêu cầu của chính quyền Syria. Điều này đã góp phần làm suy yếu đáng kể tổ chức và nguồn cung cấp cho những kẻ khủng bố.

Mỹ và các đồng minh khẳng định, các cuộc không kích của Nga là nhằm “cứu viện” cho chính quyền Tổng thống al- Assad và ít khi nhắm trúng các mục tiêu của nhóm Nhà nước Hồi giáo, mà chủ yếu nhằm vào các nhóm chống đối chính quyền.

Tuy nhiên, trong bối cảnh khu vực đang chứng kiến sự nổi lên của nhiều vấn đề đan xen thì sự can thiệp của Nga lại phần nào làm dịu những lập trường cứng rắn của Mỹ và các đồng minh phương Tây.

Sau khi các bên dường như đã “bớt căng thẳng hơn” trong những vấn đề liên quan tới vai trò của Tổng thống Syria al- Assad, vốn được xem là khúc mắc chính trong giải quyết cuộc khủng hoảng này, Mỹ và đồng minh đã chịu ngồi lại với Nga để thảo luận cách thức phối hợp các chiến dịch không kích chống nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). 

Dù mục đích ban đầu là tránh va chạm trên không, song diễn biến mới này cũng phần nào làm dịu cuộc nội chiến tại Syria sau hơn 4 năm.

Bộ Quốc phòng Nga ngày 3/11 thông báo, Mỹ và Nga đã tiến hành thành công cuộc thử nghiệm tránh va chạm trên không đầu tiên giữa hai nước. Đây là một phần thỏa thuận đạt được hồi cuối tháng 10 giữa Nga và Mỹ.

Tướng Kartapolov nói: “Không quân Nga và Mỹ đã tiến hành một cuộc tập trận chung, kiểm tra phản ứng của tổ lái và các cơ quan mặt đất trong trường hợp xảy ra va chạm trên không. Trong quá trình huấn luyện, chúng tôi đã tiến hành các hoạt động như thông tin, tổ chức và phối hợp, trao đổi thông tin giữa các tổ lái và trumg tâm kiểm soát của lực lượng không quân Nga tại căn cứ Hmeymim và của Mỹ ở Qatar”.

Trên mặt trận chính trị, một quan chức cấp cao Syria ngày 3/11 tuyên bố sẽ không có "giai đoạn chuyển tiếp” tại Syria, trong bối cảnh các nước phương Tây và phe đối lập nhiều lần nhấn mạnh về một giai đoạn chuyển tiếp không có Tổng thống al- Assad.

Ý tưởng về một chính phủ chuyển tiếp với đầy đủ quyền hạn nhằm chuẩn bị cho việc tổ chức các cuộc bầu cử tại Syria đã được các cường quốc thông qua tại Hội nghị quốc tế về Syria hồi tháng 6/2012. Tuy nhiên, ý tưởng này lại gần như bị chết yểu khi không làm rõ được vai trò của Tổng thống al- Assad.  

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Syria Mogdad, chắc chắn sẽ không có giai đoạn chuyển tiếp, mà sẽ chỉ có các thể chế chính thức, các cuộc đối thoại dân tộc, một chính phủ mở rộng với sự tham gia của phe đối lập và một tiến trình  hiến pháp.                    

Dự kiến trong ngày 4/11, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov sẽ có cuộc gặp với Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Syria Staffan de Mistura tại thủ đô Moscow. Chủ đề chính của cuộc gặp sẽ là tiến trình chính trị tại Syria, việc thúc đẩy đối thoại thực sự giữa chính phủ Syria và phe đối lập.

Một hội nghị tập hợp tất cả các tác nhân trong cuộc xung đột Syria cũng dự kiến diễn ra ngày 6/11 tới Vienna (Áo), dù sẽ không có sự tham gia của chính quyền Syria và phe đối lập./.