Nigeria trước nỗi lo chủ nghĩa khủng bố trỗi dậy

Nigeria, quốc gia đông dân nhất và cũng là nền kinh tế lớn nhất châu Phi hôm qua (20/5) một lần nữa bị chấn động sau vụ tấn công kép nhằm vào một khu chợ ở thành phố Jos, thuộc bang miền Trung Plateau, làm ít nhất 118 người thiệt mạng và 56 người khác bị thương.

Sau vụ bắt cóc hàng trăm nữ sinh hồi tháng 4/2014, vụ tấn công này một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo đối với an ninh Nigeria, đưa quốc gia này trở thành một điểm nóng trên bản đồ an ninh thế giới.

Phiến quân Boko Haram (ảnh: USA Africa online)

Vụ nổ đầu tiên, phát ra từ một xe tải bị gài bom, xảy ra vào khoảng 3h (giờ địa phương) tại một khu chợ đông đúc ở New Abuja. Hai mươi phút sau, một xe buýt cũng bị gài bom đã phát nổ. Theo cảnh sát thành phố Jos, nạn nhân chủ yếu là phụ nữ và thủ phạm tình nghi là nhóm phiến quân Hồi giáo Boko Haram.

Các vụ tấn công xảy ra ngay sau khi Quốc hội Nigeria bỏ phiếu thông qua việc gia hạn 6 tháng tình trạng khẩn cấp ở khu vực Đông Bắc nước này, nơi nhóm vũ trang Hồi giáo Boko Haram hoạt động mạnh. Tình trạng khẩn cấp đã được áp dụng từ 1 năm nay và đã được gia hạn thêm 2 lần tại các bang Yobe, Borno và Adamawa của Nigeria.

Vốn phải hứng chịu nhiều chỉ trích liên quan tới các biện pháp đối phó với nhóm nổi dậy trong giai đoạn nhiều biến động hiện nay, Tổng thống Nigeria Goodluck Jonathan đã ngay lập tức lên án những vụ tấn công này, gọi đây là một vụ tấn công “thảm họa” nhằm vào sự “tự do của nhân loại”  do những kẻ “tàn bạo và vô nhân tính” tiến hành. Ông cũng một lần nữa khẳng định cam kết của Chính phủ đấu tranh đến cùng với chủ nghĩa khủng bố.

Ông Reuben Abati, người phát ngôn của Tổng thống Nigeria nói: “Chính phủ Nigeria sẵn sàng tăng cường mọi cơ chế sẵn có nhằm đảm bảo việc thực thi ngay lập tức nghị quyết được thông qua tại Hội nghị cấp cao các các nhà lãnh đạo châu Phi diễn ra mới đây tại Pháp. Nigeria và các quốc gia khác tại khu vực sẽ tiếp tục hợp tác và phối hợp các nỗ lực nhằm chống lại mối nguy cơ từ nhóm nổi dậy Boko Haram. Chúng tôi coi đây là các biện pháp rất hữu ích nhằm phối hợp các nỗ lực quốc tế trong cuộc chiến chống chủ nghĩa khủng bố và chấm dứt mối nguy cơ từ Boko Haram.

Được xem là ranh giới giữa khu vực miền Nam đông người Thiên chúa giáo sinh sống và miền Bắc với đông người Hồi giáo, bang Plateau và thủ phủ Jos từng là điểm nóng bạo lực sắc tộc, tôn giáo cũng như các vụ tấn công của Boko Haram.

Kể từ khi bắt đầu cuộc đấu tranh vũ trang năm 2009 đòi thành lập một nhà nước Hồi giáo ở khu vực miền bắc Nigeria, Boko Haram đã liên tiếp tiến hành nhiều vụ thảm sát đẫm máu, với quy mô, mức độ ngày càng nguy hiểm và táo tợn hơn, như vụ bắt cóc hơn 300 nữ sinh hồi giữa tháng 4 vừa qua hay vụ thảm sát hàng trăm người ở bang Borno hồi đầu tháng này.

Nhóm khủng bố này đã trở thành mối đe dọa an ninh lớn nhất đối với Nigeria. Với cái tên theo tiếng địa phương có nghĩa "Giáo dục phương Tây là tội lỗi", Boko Haram đã thể hiện rõ quan điểm chống phương Tây.

Hồi cuối tuần trước, với sự hỗ trợ của phương Tây, Nigeria và các nước láng giềng đã xây dựng một kế hoạch nhằm chống lại nhóm Boko Haram, với lo ngại mối đe dọa từ nhóm này sẽ làn rộng ra ngoài biên giới Nigeria và gây bất ổn toàn khu vực. Bộ Quốc phòng Pháp, nước đang tham gia nhiều chiến dịch quân sự tại châu Phi hôm qua cũng một lần nữa kêu gọi sự hợp tác chặt chẽ hơn giữa các quốc gia trong khu vực, đặc biệt là giữa các cơ quan tình báo nhằm đối phó với mối nguy cơ đang ngày càng lớn mạnh này./.