5 thách thức lớn đang chờ đợi tân Tổng thống Afghanistan

Ngày 29/9. an ninh đã được tăng cường tại Thủ đô Kabul của Afghanistan trước lễ nhậm chức của tân Tổng thống Ashraf Ghani, thay thế người tiền nhiệm Hamid Karzai. Đây là dấu mốc của sự chuyển giao quyền lực đầu tiên giữa 2 Tổng thống dân cử của Afghanistan. 

Tân Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức (ảnh: Reuters)

Lễ nhậm chức diễn ra trong bối cảnh Afghanistan vừa thoát khỏi bế tắc chính trị sau cuộc bầu cử Tổng thống gây tranh cãi vừa qua, cũng như diễn ra trước thời điểm các lực lượng nước ngoài rút quân vào cuối năm nay.

Tại lễ nhậm chức, ông Abdullah (đối thủ của ông Ghani) được chỉ định làm “người điều hành cấp cao”, một vị trí mới được thành lập, tương đương chức vụ Thủ tướng. Nhiều nhà lãnh đạo nước ngoài cũng được mời tham dự buổi lễ nhậm chức của tân Tổng thống Afghanistan.

Sau khi nhậm chức, tân Tổng thống Afghanistan chắc hẳn sẽ không muốn bỏ phí một giây phút nào để bắt tay vào công cuộc cải cách đất nước. Trước mắt, ông Ashraf Ghani sẽ phải đối mặt với 5 thách thức lớn.  

Tạo nên một Chính phủ thống nhất

Mặc dù cả ông Ashraf Ghani và đối thủ cùng tranh cử vị trí Tổng thống trước đây Abdullah Abdullah đều công khai ủng hộ thỏa thuận thành lập Chính phủ đoàn kết dân tộc, những người ủng hộ ông Abdullah vẫn cho rằng chiến thắng của ông Ghani dựa trên sự gian lận. 

Tân Tổng thống Ashraf Ghani (phải) và ứng cử viên Tổng thống Abdullah Abdullah bắt tay ký kết thỏa thuận thành lập Chính phủ đoàn kết dân tộc ở Kabul (Ảnh AFP)

Bởi vậy, công việc đầu tiên mà ông Ghani khi lên nắm quyền là làm thế nào để giữ cho Chính phủ mới trở thành một khối thống nhất và mạnh mẽ.

Để làm được điều này, Tổng thống Ashraf Ghani cần phải nhanh chóng cải cách hệ thống bầu cử nhằm chuẩn bị cho kỳ bầu cử Quốc hội trong năm tới. Tuy nhiên, cải cách không phải là điều dễ dàng. Nhiều người dân Afghanistan lo ngại rằng thỏa thuận Chính phủ đoàn kết dân tộc có thể không kéo dài được lâu.

 Vực dậy nền kinh tế Afghanistan

6 tháng sóng gió và nhiều tranh cãi về kết quả cuộc bầu cử Tổng thống đã có tác động tiêu cực đến nền kinh tế Afghanistan vốn đã yếu, phụ thuộc chủ yếu vào viện trợ nước ngoài. Việc lên nắm quyền của ông Ghani mang lại cho người dân Afghanistan hy vọng về một vị cứu tinh của kinh tế Afghanistan.

Tân Tổng thống Ashraf Ghani từng nắm giữ chức vụ Bộ trưởng Tài chính Afghanistan và cũng từng là chuyên gia kinh tế của Ngân hàng Thế giới, bởi thế không nghi ngờ gì ông có đủ khả năng để phục hồi nền kinh tế Afghanistan. Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất là nạn tham nhũng đang tràn lan ở đất nước này.

Ông Ghani cho biết ông sẽ không tha thứ cho bất kỳ hành động tham nhũng nào, nhưng liệu ông có thành công hay không trong việc đấu tranh chống tham nhũng phụ thuộc vào những cải cách sắp tới của ông. Người tiền nhiệm cựu Tổng thống Hamid Karzai đã hầu như thất bại trong cuộc đấu tranh chống tham nhũng ở Afghanistan.

Bảo vệ người dân Afghanistan được an toàn

An ninh luôn là thách thức đối với đất nước Afghanistan. Ngay trước lễ nhậm chức của ông Ghani, những vụ nổ bom vẫn tiếp tục xảy ra khiến nhiều người chết và bị thương. 

Afghanistan đang đối mặt với sự đe dọa của Taliban khi lực lượng quân sự quốc tế NATO sẽ rút quân vào cuối năm 2014. Khoảng 350.000 binh sỹ Afghanistan chưa được trang bị đầy đủ sẽ đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ đất nước. Trong khi đó, lợi dụng tình hình rối ren về những tranh cãi kết quả bầu cử vừa qua, lực lượng Taliban đã nhanh chóng tập hợp và lớn mạnh theo từng ngày. 

Thỏa thuận an ninh mới sẽ cho phép Mỹ để lại một số lượng binh sỹ nhất định tại Afghanistan (ảnh: Internet)

Theo thông tin Reuters, ngày 30/9, dự kiến tân Tổng thống Afghanistan sẽ ký hiệp ước an ninh song phương với Mỹ. Thông tin này đã được Đại sứ quán Mỹ tại Kabul và cố vấn của Tổng thống Ghani, ông Daoud Sultanzoy xác nhận. Hãng tin Reuters dẫn lời quan chức Mỹ cho biết, thỏa thuận an ninh này sẽ cho phép Mỹ để lại một số lượng binh sỹ nhất định tại Afghanistan.

 Đàm phán hay không đàm phán

Ông Ashraf Ghani đã tuyên bố rằng cuộc xung đột ở Afghanistan sẽ được giải quyết qua các biện pháp hòa bình. Tuy nhiên, quá trình đàm phán giữa Chính quyền Afghanistan và lực lượng Taliban từ trước đến nay chưa thu lại kết quả to lớn nào. 

Chiến binh Taliban là mối đe dọa với an ninh Afghanistan (ảnh: Rediff) 

Thậm chí, các nhà cầm quyền của Afghanistan trước đây đã từng thả hàng chục tù nhân của Taliban nhằm gây dựng lòng tin với lãnh đạo của lực lượng Taliban nhưng dường như sự việc này không có tác động đáng kể.

Theo BBC, nhiều người dân Afghanistan nghi ngờ triển vọng ông Ghani sẽ mang lại kết quả tốt hơn so với người tiền nhiệm đối với những xung đột với Taliban. Trong con mắt của lực lượng Taliban, cả ông Ashraf Ghani và ông Abdullah Abdullah đều là "bù nhìn của Mỹ". Những diễn biến gần đây cho thấy lực lượng này vẫn còn ý định tiếp tục chiến đấu hơn là ngồi vào bàn đàm phán.

Vai trò tương lai của người vợ và định kiến xã hội Afghanistan

Ông Ashraf Ghani sẽ phải đối mặt với lựa chọn khó khăn khi nhắc đến vai trò tương lai của người vợ của ông, bà Rula Ghani. Bà Ghani là một người Mỹ gốc Lebanon. Hai người gặp nhau trong những năm 1970 khi họ đang theo học tại trường đại học của Mỹ ở Beirut. 

Bà Rula Ghani xuất hiện trong chiến dịch tranh cử của chồng (ảnh: AP)

BBC cho biết, trong xã hội Cộng hòa Hồi giáo Afghanistan, vai trò người phụ nữ vẫn còn bị xem thường. Đây là một xã hội còn bảo thủ với quan niệm vai trò thống trị và làm chủ thuộc về nam giới. Nhưng với cương vị là người vợ của Tổng thống đồng thời cũng là người phụ nữ có nhiều hoạt động xã hội, có lẽ bà Ghani sẽ thổi luồng gió mới vào xã hội Afghanistan.

Bà Rula Ghani ra mắt công chúng hồi đầu năm nay khi phát biểu tại một trong những chiến dịch tranh cử của chồng. Sự xuất hiện của bà Ghani khiến một số nhà hoạt động vì quyền lợi phụ nữ ở Afghanistan tin rằng điều này có thể có sẽ tác động tích cực đối với cuộc sống phụ nữ tại đất nước này.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu sự tác động này sẽ đi đến bao xa, liệu xã hội Hồi giáo Afghanistan có thể chấp nhận thay đổi những định kiến về người phụ nữ đã ăn sâu vào tâm trí họ từ xưa đến nay? Những định kiến này có ảnh hưởng đến vị trí Tổng thống mà ông Ghani vừa đảm nhận hay không, ảnh hưởng như thế nào, ông Ghani sẽ giải quyết việc đó ra sao? Những câu hỏi đó vẫn còn chờ câu trả lời trong tương lai./.