Con đường đầy chông gai của ông Biden với kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng

Các cựu Tổng thống Donald Trump và Barack Obama từng gặp bế tắc trong việc phát triển cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden tin rằng ông có thể sử dụng cơ sở hạ tầng để xây dựng tương lai của nước Mỹ.

Theo AP, hành trình này của ông Biden khó có thể suôn sẻ.

“Canh bạc” lớn của Tổng thống Biden

Gói cơ sở hạ tầng trị giá 2,3 nghìn tỷ USD được Tổng thống Biden công bố hôm 31/3 sẽ vượt xa những cam kết thông thường về xây dựng khi tiếp cận hầu hết mọi nơi trên đất nước. Kế hoạch của ông Biden hướng đến những mục tiêu như chống biến đổi khí hậu, mở ra cơ hội giải quyết nạn phân biệt chủng tộc, mở rộng băng thông, đầu tư vào sản xuất và định hướng lại thuế doanh nghiệp để chi trả cho mọi thứ. Để đạt được thành công trong vấn đề mà những người tiền nhiệm gặp bế tắc, ông Biden phải có được sự ủng hộ của các thế lực chính trị đối lập nhau.

“Đây là một kế hoạch lớn và táo bạo. Chúng ta có thể hoàn thành nó. Trong 50 năm nữa, mọi người sẽ nhìn lại và nói rằng đây thời điểm mà nước Mỹ đã chiến thắng”, Tổng thống Biden phát biểu tại thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania, hôm 31/3.

Ông Biden coi phát triển cơ sở hạ tầng là một lời hứa cơ bản cần phải thực hiện trước khi đảng Dân chủ bước vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022.

Theo một quan chức chính quyền, Tổng thống Biden đã phản đối việc các nhóm doanh nghiệp kêu gọi tăng thuế xăng dầu và phí giao thông để chi trả cho kế hoạch, bởi khi đó chi phí sẽ do những người lao động Mỹ trả và ông Biden đã hứa sẽ không tăng thuế đối với những người có thu nhập dưới 400.000 USD/năm. 

Tuy nhiên, quyết định giữ lời hứa của ông Biden có thể sẽ phá hủy bất kỳ cơ hội nào để đạt được sự đồng thuận của lưỡng đảng.

Kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng của ông Biden sẽ làm thay đổi cốt lõi chủ trương cắt giảm thuế năm 2017 của cựu Tổng thống Trump. Tổng thống Biden dự định tăng thuế doanh nghiệp từ 21% lên 28% và áp dụng mức thuế tối thiểu toàn cầu để ngăn các công ty trốn thuế.

Ngay cả trước khi ông Biden phát biểu công bố đề xuất này, các thành viên đảng Cộng hòa đã phản đối kế hoạch mà họ cho là chủ nghĩa tự do về thuế và chi tiêu.

Lãnh đạo phe thiểu số đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell gọi kế hoạch này là “con ngựa thành Troy” đối với việc tăng thuế. Trong khi đó, cựu Tổng thống Trump nói rằng, bên chiến thắng lớn sẽ là Trung Quốc vì việc làm của Mỹ sẽ bị chuyển ra nước ngoài do tăng thuế.  

“Điều này đi ngược lại với khẩu hiệu đặt nước Mỹ trên hết, đó là đặt nước Mỹ xuống cuối cùng”, ông Trump nói.

Bên cạnh đó, một số nhà lập pháp đảng Dân chủ lo ngại kế hoạch của ông Biden sẽ không thực hiện được nhiều trong vòng 8 năm. Nhiều người khác coi đây là cơ hội để bãi bỏ khoản khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (hay còn gọi là SALT), được ban hành dưới thời ông Trump.

Thách thức với kế hoạch phát triển cơ sở hạ tầng

Việc thông qua kế hoạch cơ sở hạ tầng có thể gặp khó khăn nếu không nhận được sự ủng hộ của đảng Cộng hòa bởi dù đảng Dân chủ kiểm soát cả hai viện của Quốc hội Mỹ, nhưng đa số của họ rất mong manh, đặc biệt khi số ghế của hai đảng cân bằng tại Thượng viện.

Một số nhà hoạt động môi trường nói rằng, kế hoạch của ông Biden không đủ để ngăn chặn các đợt biến đổi khí hậu, ngay cả với các đề xuất nâng cấp lưới điện và xây dựng 500.000 trạm sạc xe điện. Họ có thể thúc đẩy Tổng thống Biden phát triển kế hoạch lớn hơn nữa, dù ông Biden có kế hoạch công bố gói cơ sở hạ tầng thứ hai trong những tuần tới, tập trung vào chăm sóc trẻ em, tín dụng thuế và các chương trình trong nước khác, được tài trợ bằng việc tăng thuế đối với các cá nhân và gia đình giàu có.

Hạ nghị sĩ Pramila Jayapal, chủ tịch Nhóm Cấp tiến tại Quốc hội gồm gần 100 thành viên cho biết, tình trạng biến đổi khí hậu đòi hỏi ông Biden phải cam kết chi nhiều tiền hơn.

“Kế hoạch sẽ không có ý nghĩa nếu ông Biden thu hẹp tham vọng trước đây về cơ sở hạ tầng hoặc thỏa hiệp với những thực tế về biến đổi khí hậu”, bà Jayapal nói.

Các nhóm doanh nghiệp từ lâu đã ủng hộ việc đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng, nhưng không phải bằng cách tăng thuê đối với các thành viên của họ. Hội Bàn tròn Doanh nghiệp Mỹ và Văn phòng Thương mại Mỹ đều phản đối mạnh mẽ việc tăng thuế.

Các quan chức Nhà Trắng hoan nghênh cuộc tranh luận sắp tới như một cách để kế hoạch của họ được chú ý, tương tự chiến lược mà ông Biden sử dụng với gói cứu trợ nhằm giảm thiểu thiệt hại của Covid-19 trị giá 1,9 nghìn tỷ USD đã được thông qua vào tháng 3.

Theo AP, sự khác biệt trong đề xuất lần này đó là cơ sở hạ tầng không phải là vấn đề khẩn cấp như gói cứu trợ nhằm giảm thiểu thiệt hại của dịch Covid-19. Thay vào đó, các ủy ban của Quốc hội Mỹ có thể chia nhỏ và xem xét riêng từng chi tiết, bóc tách từng yếu tố như cơ sở hạ tầng đường cao tốc hoặc thủy lợi, những vấn đề vốn đã nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng.

Tuy nhiên, nếu kế hoạch của ông Biden lần này thất bại, quỹ đạo kinh tế của Mỹ có thể bị tàn phá. Khi nền kinh tế phục hồi sau đại dịch, các nhà kinh tế cho rằng mức tăng trưởng của Mỹ sẽ giảm xuống dưới cả mức tương đối chậm vào thời ông Obama và ông Trump. Khi đó, phát triển cơ sở hạ tầng sẽ là biện pháp trọng tâm để tăng năng suất của người lao động.

“Đây là lần đầu tiên tôi thấy một kế hoạch toàn diện thực sự có thể tạo ra thay đổi cơ bản về năng suất lao động của người Mỹ. Cơ hội thực sự đã đến. Nếu chúng ta không thể làm điều đó ngay bây giờ, tôi sẽ vô cùng bi quan về khả năng duy trì năng suất lao động của chúng ta trong thập kỷ tới”, Sadek Wahba, người sáng lập công ty đầu tư cơ sở hạ tầng I Squared Capital cho biết./.