Cuộc chiến quyền lực giữa Tổng thống và Thủ tướng Ukraine leo thang

Ngày 7/4, khoảng 700 người biểu tình tụ tập bên ngoài Quốc hội Ukraine đòi Thủ tướng Arseniy Yatsenyuk từ chức khiến cảnh sát và Vệ binh Quốc gia phải can thiệp. Cuộc biểu tình diễn ra đúng ngày đầu tiên Quốc hội Ukraine nhóm họp để điều tra những đối tượng bị tình nghi tham nhũng, cũng là để quyết định tương lai của chính ông Yatsenyuk.

Căng thẳng bên ngoài

Hơn 2.500 nhân viên cảnh sát và lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine (UNG) được huy động để bảo vệ tòa nhà chính phủ ở trung tâm thủ đô Kiev, cũng không ngăn nổi dòng người đổ xô đến tòa nhà Quốc hội, đưa ra yêu sách Thủ tướng Yatsenyuk phải từ chức ngay lập tức.

Những người biểu tình dựng 20 căn lều trước tòa nhà quốc hội, một trong số đó ghi dòng chữ đề nghị thành lập một ủy ban đặc biệt để điều tra hành vi tham nhũng trong chính phủ Ukraine. Hàng trăm người biểu tình tập hợp ở quảng trường trước tòa nhà quốc hội, cầm lá cờ của Đảng Svoboda.

Cảnh sát Kiev cho biết họ đã gửi các đơn vị an ninh tới bảo vệ cơ quan chính phủ, bao gồm tòa nhà nội các, quốc hội và văn phòng tổng thống ở các khu vực lân cận và trung tâm thủ đô.

Trước đó, một báo cáo buộc tội vị thủ tướng Ukraine tham nhũng làm dấy lên làn sóng phản đối của nhiều nghị sĩ trong quốc hội.

Cân não bên trong

Theo Sputnik, quốc hội Ukraine đang nhóm họp từ ngày 7/4, được cho là để quyết định tương lai của Thủ tướng Yatsenyuk.

Trước phiên họp này 1 ngày, ông Arseny Yatsenyuk đã lên kênh truyền hình TSN.Tizhden “biện hộ” cho mình: cá nhân ông cũng lên án hành vi tham nhũng “ghê tởm”. Cảnh tượng các quan chức cấp cao dính vào tham nhũng bị bắt được truyền hình trực tiếp sẽ là một lời cảnh báo sắc bén cho những quan chức khác đang bị tình nghi tham nhũng.

Ông Yasenyuk cảnh báo: “Điều này sẽ xảy ra với bất kỳ ai - những người vi phạm pháp luật và coi thường đất nước Ukraine, đặc biệt trong bối cảnh chúng ta đang phải sống trong chiến tranh và dựa vào từng đồng xu thì có người lại ăn cắp của người dân”.

Trước chất vấn nội các của ông làm việc không hiệu quả, để xảy ra tham nhũng trong bối cảnh cuộc khủng hoảng kinh tế ở Ukraine đang ở tình trạng nghiêm trọng nhất, đồng hryvnia sụt giảm nhanh chóng và sự bất ổn trong nước tăng cao... ông Yasenyuk đã thừa nhận: Con số mà Quỹ Tiền tệ quốc tế đưa ra hôm 5/4, nợ công của Ukraine dự kiến sẽ tăng lên tương đương 94% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào cuối năm nay, là có thể xảy ra. Tuy nhiên, chính phủ cũng đã thông qua chương trình tái cơ cấu nợ để nhận được khoản tiền cứu trợ trị giá 15,3 tỉ USD từ Quỹ Tiền tệ quốc tế. Kiev sẽ đẩy nhanh đàm phán với các chủ nợ để đạt được thỏa thuận về vấn đề tái cơ cấu nợ trước cuối tháng 5 này.

Chuyện gì đằng sau

Thực tế, cuộc đấu đá nội bộ trong hàng ngũ những người làm cách mạng Maidan lật đổ cựu Tổng thống Yanukovych, mới là yếu tố chính đe dọa đến chiếc ghế của Thủ tướng Ukraine. Cuộc đối đầu chính trị giữa Tổng thống Poroshenko và Thủ tướng Yatsenyuk vốn đã âm ỉ và bùng phát vào những ngày cuối tháng 3, ông Poroshenko chính thức “xuống tay” với 2 thành viên trong nội các của Thủ tướng là ông Sergiy Bochkovsky – Giám đốc Cơ quan Khẩn cấp Quốc gia Ukraine và “phó tướng” của ông này - Vasyl Stoyetsky trước những nghi ngờ tổ chức các cuộc đấu thầu mờ ám để nâng giá dầu mazut.

Đây được cho là động thái quyết liệt của Tổng thống Ukraine “đáp lại” Thủ tướng khi trước đó ông Yasenyuk đã có quyết định sa thải người đứng đầu Cơ quan điều tra tài chính quốc gia Nikolai Gordienko, khi ông Gordienko đang tiến hành một cuộc điều tra tham nhũng một số thành viên chính phủ.

Thủ tướng Yatsenyuk phản đối hành động điều tra của người đứng đầu Cơ quan điều tra tài chính quốc gia Nikolai Gordienko và cho rằng ông này “võ đoán” chỉ căn cứ vào một vụ kiểm toán “thiên vị” tại Nhà máy sản xuất máy bay thuộc sở hữu nhà nước Antonov… mà “dám” điều tra và cáo buộc cho một số thành viên trong nội các của Thủ tướng Ukraine.

Vụ việc này chưa ngã ngũ, song trước sức ép của dư luận, ông Yatsenyuk buộc phải chấp thuận ra chấn vấn tại phiên họp Quốc hội Ukraine từ ngày 7/4 – phiên họp được cho là quyết định tương lai của Thủ tướng Ukraine. Trong khi, ông Yatsenuyk đang tìm kiếm sự hậu thuẫn từ nước ngoài thì Khối Poroshenko được cho là cũng đang tìm cách “hất cẳng” Thủ tướng.

Pravda.ru đã liệt kê chỉ hơn 20 ngày qua, diễn biến cuộc chiến quyền lực giữa Tổng thống và Thủ tướng Ukraine “leo thang” rõ rệt:

Ngày 19/3, căng thẳng nổi lên khi ông Poroshenko cách chức Thống đốc vùng Dnepropetrovsk của tỉ phú Igor Kolomoysky, vốn là nhà tài phiệt nắm quyền kiểm soát đường ống dẫn khí đốt quốc gia.

Ngày 23/3, khối Poroshenko tuyên bố sẽ tiến hành điều tra tham nhũng Nội các ông Yatsenuyk.

Ngày 3/4, khối Poroshenko và đảng Svoboda chính thức thu thập chữ ký đề nghị miễn nhiệm chức vụ Thủ tướng Ukraine./.