Ông Zelensky đi chệch hướng

Các quan chức chính phủ Ukraine, đặc biệt là Chánh văn phòng Tổng thống Andriy Yermak - người được coi là "cánh tay phải" của ông Zelensky đã vẽ ra một chiến lược ngoại giao phù hợp cho nhà lãnh đạo Kiev trong bối cảnh xung đột với Nga đang tiếp diễn, đó là tránh đối đầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo đã trở "nóng" kể từ thời điểm 2019, khi Zelensky từ chối yêu cầu của ông Trump về việc điều tra con trai của cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden.

Cho đến ngày 28/2, lộ trình tiếp cận Mỹ của Ukraine vẫn rõ ràng: Ông Zelensky cần thể hiện thái độ xây dựng và để Tổng thống Nga Vladimir Putin chơi bài "cứng". Chánh văn phòng Yermak đã khuyên ông Zelensky nên tập trung vào thỏa thuận khoáng sản và để dành các đảm bảo an ninh cho những đợt thương thảo sau. Nhưng trong lần xuất hiện tại Nhà Trắng, ông Zelensky đã đi chệch hướng, dẫn đến những gì mà nhà lập pháp Ukraine Oleksiy Goncharenko mô tả là “thảm họa”. Câu hỏi lớn đặt ra lúc này là liệu còn cơ hội nào để cứu vãn quan hệ Mỹ-Ukraine trong tương lai hay không.

Tại Kiev, vụ tranh cãi căng thẳng tại Phòng Bầu dục phần lớn được cho là do Phó Tổng thống Vance - người từ lâu đã phản đối chính sách viện trợ của Mỹ dành cho Ukraine. Phó tướng của Tổng thống Trump liên tục chỉ trích ông Zelensky "thiếu tôn trọng nước Mỹ" và đặt câu hỏi liệu ông Zelensky đã bao giờ biết ơn nước Mỹ về sự hỗ trợ dành cho quốc gia này hay chưa.

Một chuyên gia phụ trách chính sách đối ngoại thuộc Đảng Cộng hòa cho rằng, ông Vance muốn phá vỡ thỏa thuận khoáng sản vì hiểu rằng điều đó sẽ củng cố nhóm vận động hành lang ủng hộ Ukraine trong chính quyền Mỹ đương nhiệm. Chuyên gia này cũng chỉ ra rằng ông Zelensky đã mắc sai lầm khi để cuộc gặp trượt khỏi quỹ đạo ban đầu.

“Trước ngày 28/2, ông ấy không nhận ra tầm quan trọng của thỏa thuận khoáng sản. Nó không chỉ là vấn đề tài nguyên, mà còn là một cơ hội chính trị để ông Trump ghi điểm", chuyên gia Cộng hòa nhấn mạnh.

Phía Nhà Trắng đã bác bỏ mọi cáo buộc về việc cố tình dàn dựng một “cái bẫy” để làm khó ông Zelensky hoặc phá hoại thỏa thuận khoáng sản giữa hai nước. Trái lại, các quan chức trong chính quyền Mỹ đương nhiệm lập luận rằng ông Trump và ông Vance thất vọng trước câu hỏi của nhà lãnh đạo Kiev lý do đàm phán với người đồng cấp Nga Putin - điều mà họ cho rằng đang làm suy yếu các nỗ lực ngoại giao Mỹ-Nga. Quan điểm này cũng được Ngoại trưởng Marco Rubio khẳng định trong một cuộc phỏng vấn vào cuối tuần trước.

Nỗ lực nối lại quan hệ Mỹ-Ukraine

Sau vụ việc, hai bên đang đẩy mạnh các nỗ lực ngoại giao nhằm hàn gắn mối quan hệ Mỹ-Ukraine đang trên rạn vỡ. Các cuộc gọi giữa ông Trump và ông Zelensky đang được lên lịch và các nhà lãnh đạo châu Âu dự kiến sẽ đóng vai trò trung gian hòa giải, dù chưa rõ liệu nhà lãnh đạo Kiev có đưa ra lời xin lỗi công khai theo yêu cầu của Nhà Trắng hay không. 

“Chuyến thăm Washington của ông Zelensky, chuyến đầu tiên kể từ khi ông Trump nhậm chức, vốn dĩ đã là một nhiệm vụ đầy thử thách", nhà nghiên cứu chính trị Jonathan Eyal từ Chatham House nhận xét. Dẫu vậy, vẫn có cơ hội để cứu vãn tình hình, đặc biệt nếu xét đến những kết quả tích cực từ các chuyến thăm Mỹ trước đó của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer.

Theo giới ngoại giao, thái độ của chính quyền Mỹ có thể dịu đi nếu ông Zelensky tiếp tục điều chỉnh cách tiếp cận trong những lần gặp mặt tới. Dấu hiệu đáng mừng là ông Trump gần đây tuyên bố không nhớ mình đã từng gọi người đồng cấp Ukraine là một "nhà độc tài"- một chỉ dấu cho thấy ông chủ Nhà Trắng sẵn sàng tháo gỡ những khúc mắc trong quan hệ song phương.

Tuy nhiên, vẫn còn những lo ngại trước chuyến đi của ông Zelensky đến Washington. Một trong số đó là dư âm từ cuộc gặp căng thẳng giữa ông và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent vào đầu tháng 2, khi ông Trump cho rằng ông Zelensky đã "giảng đạo" về sự vô ích trong viêc đàm phán với Tổng thống Putin. Thêm vào đó, những tiếng nói cứng rắn của những cá nhân ủng hộ quan điểm "Nước Mỹ trên hết" ngày càng lớn, yêu cầu cắt đứt hoàn toàn viện trợ cho Ukraine.

Trước cuộc gặp với bộ đôi Trump-Vance, ông Zelensky đã nhấn mạnh với các nhà lập pháp Mỹ rằng ông muốn thúc đẩy một cam kết an ninh lâu dài cho Ukraine thời hậu chiến. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham cùng nhiều người khác đã cảnh báo nhà lãnh đạo Ukraine nên cẩn trọng, tránh tập trung vào những bất đồng và thay vào đó hãy tạo cho ông Trump một chiến thắng chính trị.

Dẫu vậy, ông Zelensky vẫn nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong nước vì giữ vững lập trường. Ngay cả những nhà lập pháp từng chỉ trích nhà lãnh đạo Kiev cũng công khai đứng về phía ông, dù một số cho rằng ông lẽ ra nên điều chỉnh ngôn ngữ phù hợp hơn khi gặp mặt chính quyền mới của Mỹ. 

Ông Mikhail Khodorkovsky, lãnh đạo phe đối lập tại Nga, người có nhiều kinh nghiệm đối diện với các "lãnh đạo cứng rắn", bày tỏ sự thất vọng: "Chính trị cũng như kinh doanh: nếu bạn muốn đối tác hợp tác, hãy quên đi vấn đề của mình và tập trung vào vấn đề của họ. Và không phải theo cách bạn nhìn nhận, mà theo cách họ nhìn nhận. Hãy cho họ thấy rằng bạn có giải pháp cho các vấn đề của họ".

“Cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Trump không đáng để thất bại. Chúng tôi mong chờ hợp tác với Mỹ và hy vọng cảm xúc sẽ lắng xuống, cho phép đối thoại mang tính xây dựng hơn. Người dân Ukraine, hơn bất kỳ ai khác, muốn hòa bình. Chúng tôi sẵn sàng đàm phán, nhưng chúng phải xuất phát từ lập trường mạnh mẽ, không phải đầu hàng", ông Khodorkovsky nhấn mạnh.

Tuy vậy, Politico dẫn lời một đảng viên Cộng hòa cho rằng, những lời an ủi "suông" chưa chắc sẽ thay đổi được tình hình.

“Nếu không có thỏa thuận khoáng sản, ông Trump sẽ không bao giờ đề nghị Quốc hội cấp thêm tiền cho Ukraine. Đây là điều cốt lõi. Nếu không có nó, sẽ không có gì cả", đảng viên Cộng hòa này nhấn mạnh.

Phản ứng của chính giới Ukraine sau cuộc đối đầu nảy lửa Trump-Zelensky

VOV.VN - Các chính trị gia tại Kiev đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Tổng thống Volodymyr Zelensky sau cuộc đối đầu nảy lửa giữa ông và người đồng cấp Mỹ Donald Trump vào tuần trước, ca ngợi “lòng dũng cảm và sự kiên định” của nhà lãnh đạo Ukraine khi dám thách thức ông chủ Nhà Trắng.