Pakistan: Bầu cử trong bom và máu

Ngày 11/5, các cử tri Pakistan sẽ đi bỏ phiếu để bầu ra các thành viên mới trong Quốc hội. Đây được coi là một cuộc bầu cử mang tính lịch sử ở Pakistan sau khi lần đầu tiên, một chính phủ dân sự ở quốc gia Nam Á này hoàn tất nhiệm kỳ 5 năm.

Bạo lực gia tăng làm người dân Pakistan phẫn nộ (Ảnh:AP)

Tuy nhiên, tính công bằng của cuộc tổng tuyển cử sắp tới đang bị đe dọa bởi làn sóng bạo lực gia tăng trước thời điểm bỏ phiếu. Đây là điềm xấu đối với cuộc bầu cử mang tính chủ chốt nhất đối với sự tồn vong của nền dân chủ tại một đất nước thường xuyên bị tàn phá bởi các vụ tấn công khủng bố của tàn quân Taliban đến từ nước láng giềng Afghanistan và cũng là nơi quá quen với các cuộc đảo chính quân sự này.

Trong vòng xoáy bạo lực

Tình trạng bạo lực đã leo thang mạnh mẽ ở Pakistan sau khi chiến dịch vận động tranh cử bắt đầu vào ngày 11/4. Có vẻ như các vụ tấn công khủng bố đều mang màu sắc chính trị khi chúng thường nhằm vào các chính trị gia thuộc nhiều đảng phái khác nhau, văn phòng các chính trị gia và đảng phái chính trị cũng như các cuộc tuần hành và mít-tinh vận động tranh cử trên khắp Pakistan.

Kể từ đầu chiến dịch tranh cử đến nay, các vụ tấn công khủng bố như vậy đã làm hơn 110 người thiệt mạng và gần 400 người bị thương. Trong số đó, đáng chú ý có 4 vụ đánh bom liên tiếp xảy ra ở các cuộc mít tinh vận động tranh cử tại tỉnh Khyber Pakhtunkhwa – một tỉnh nằm ở phía Tây Bắc Pakistan và là một trong những địa bàn hoạt động của phiến quân Taliban và các phần tử khủng bố al-Qaeda. Các vụ đánh bom này đã làm hơn 40 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương.

Trước đó, hôm 5/5, một vụ khủng bố kép xảy ra tại Karachi - thủ đô kinh tế của Pakistan - nhằm vào Phong trào Muttahida Qaumi (MQM), làm 3 người chết và hơn 30 người bị thương.

Biểu tình phản đối bạo lực tại Karachi (Ảnh: Reuters)

Trước khi xảy ra vụ tấn công nhằm vào MQM hôm 5/5, ứng cử viên của đảng này là Saddiq Khattab cũng đã bị sát hại tại Karachi. Đây là ứng cử viên thế tục thứ ba bị sát hại trong chiến dịch vận động tranh cử Quốc hội lần này ở Pakistan.

Theo các phương tiện truyền thông Pakistan, phần lớn các cuộc tấn công bạo lực trên là do phiến quân Taliban tiến hành. Sở dĩ cuộc bầu cử lần này lại nhuốm màu bạo lực như vậy là do lực lượng Taliban coi cuộc tổng tuyển cử này hoàn toàn “trái với những giá trị của Hồi giáo”, và họ muốn chặn đường trào lưu thế tục và tự do ở Pakistan.

Tuy nhiên, một số vụ bạo lực cũng nhằm vào các đảng Hồi giáo hay các đảng phản đối mọi sự liên minh với Mỹ như Liên đoàn Hồi giáo Pakixtan (PML-N) của cựu Thủ tướng Nawaz Sharif và Tehreek-e-Insaf (PTI) của Imran Khan.

Ngoài việc sát hại các ứng cử viên của các đảng tự do, làn sóng bạo lực cũng nhằm vào một công tố viên - người đã tiến hành điều tra vụ sát hại cựu Thủ tướng Benazir Bhutto hồi năm 2007. Người ta nghi ngờ vụ ám sát này do những người ủng hộ cựu Tổng thống Pervez Musharraf tiến hành.

Trong bối cảnh bạo lực và những mối đe dọa như vậy, nhiều người tỏ ra hoài nghi liệu cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Pakistan sẽ diễn ra một cách tự do và công bằng hay không?

Kịch bản nào cho cuộc bầu cử?

Theo các chuyên gia phân tích, cuộc tổng tuyển cử sắp tới chủ yếu là cuộc cạnh tranh giữa Đảng Nhân dân Pakistan (PPP) cầm quyền do cha con Tổng thống Pakixtan Asif Ali Zardari lãnh đạo và PML-N do anh em cựu Thủ tướng Sharif đứng đầu. Đây đều là những chính đảng lớn trên chính trường Pakistan, trong đó PPP có các cơ sở vững chắc tại tỉnh Sindh và PML-N có các thành trì tại Punjab.

Tại thời điểm hiện nay, chưa có chính đảng tỏ ra chiếm ưu thế trong cuộc bầu cử sắp tới. Do vậy, rất khó dự báo kết quả của cuộc bầu cử sắp tới ở Pakistan.

Những nhân tố quan trọng khác trong cuộc bầu cử sắp tới là các tổ chức như PTI, Đảng Dân tộc Awami (ANP) và MQM. Trong khi đó, cho dù cố gắng đưa ra vấn đề sắc tộc tại Pakistan song các đảng tôn giáo như JEI và JUI chưa truyền được sự nhiệt tình tôn giáo của họ vào cuộc tranh cử. Các đảng sắc tộc và các đảng khu vực nhỏ hơn sẽ không đủ mạnh để giành thắng lợi mà phải liên kết với PPP hoặc PML-N. Tuy nhiên, kịch bản này chỉ lộ rõ sau bầu cử.

Trong bối cảnh đó, theo các chuyên gia phân tích, cho dù cơ hội chiến thắng gần như bằng không, song các đảng nhỏ có thể tác động đến sự ủng hộ của cử tri đối với PPP và PML-N tại nhiều khu vực của Pakistan. Chẳng hạn, do bất mãn về việc cựu Tổng thống Musharraf bị bắt và quản thúc, các cử tri ở quê hương của viên tướng 4 sao này sẽ không ủng hộ PML-Q.

An ninh luôn được tăng cường (Ảnh :AFP)

Cách đây ít ngày, ông Musharraf đã quyết định chấm dứt 4 năm lưu vong và trở về nước với hy vọng trở lại chính trường sau cuộc bầu cử sắp tới. Tuy nhiên, giấc mơ ấy của ông đã biến thành cơn ác mộng sau khi một tòa án ở Pakistan đã loại Tướng Musharraf vĩnh viễn khỏi cuộc chơi lần này và cấm giữ mọi chức vụ chính trị vì ông buộc tội đã giết hại cựu nữ Thủ tướng Benazir Bhutto và có những hành động vi hiến khi đương quyền. Hiện tại, ông Musharraf đang bị tạm giam. Đây là đòn cuối cùng giáng vào viên tướng về hưu này.

Để vớt vát tình thế, người phát ngôn của Liên đoàn Hồi giáo toàn Pakistan (APML) – chính đảng ủng hộ ông Musharraf - nói: “APML từng hy vọng tòa án sẽ làm việc một cách đúng đắn nhưng thật bất công khi họ đã loại bỏ vĩnh viễn ông Musharraf”. “Chúng tôi cho rằng với diễn biến ấy, cuộc bầu cử sẽ không thể công bằng và vì thế, APML đã quyết định tẩy chay nó”.

Theo các chuyên gia phân tích, quyết định này của APML sẽ không ảnh hưởng lớn tới cuộc bầu cử sắp tới do APML mới được thành lập và lãnh đạo đảng này hiện đang bị giam giữ và không thể tranh cử. Tuy nhiên, động thái này cũng đang tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ đối với Pakistan cả trước, trong và sau bầu cử./.