Thổ Nhĩ Kỳ xử rắn, Mỹ mềm mỏng vụ nhà báo Khashoggi bị sát hại?

Thứ Tư, 12:30, 17/10/2018

VOV.VN-Ngày 16/10, Mỹ yêu cầu Saudi Arabia điều tra thấu đáo vụ nhà báo Khashoggi mất tích, có thể bị giết, nhưng Tổng thống Trump tin Riyadh “không biết gì”.

Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 16/10 được cho là đã hối thúc Riyadh tiến hành “một cuộc điều tra thấu đáo, minh bạch và kịp thời” về vụ nhà báo của Washington Post mang 2 quốc tịch Mỹ - Saudi Arabia, Jamal Khashoggi mất tích ngày 2/10, sau khi vào lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để làm thủ tục đăng ký kết hôn.

Ngoại trưởng Mỹ Pompeo (trái) và Thái tử Saudi Arabia Salman. (Ảnh: AP)

Tuy nhiên, Washington Post cùng ngày đăng bài Góc nhìn (Opinion) cho rằng, phép ẩn dụ đúng nhất cho động thái ngoại giao của ông Pompeo có lẽ là những gì mà các phóng viên đã chứng kiến bên ngoài lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul: một đội dọn dẹp vệ sinh tới, mang theo xô, chậu và nước tẩy rửa.

Gột sạch tai tiếng

Bài viết của Washington Post mô tả ông Pompeo nở một nụ cười rất tươi khi gặp Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, điều mà tờ báo này cho rằng chứng tỏ Ngoại trưởng Mỹ ít có ý định tìm hiểu cho đến cùng sự thật về vụ mất tích của ông Khashoggi. Thay vào đó, dường như Ngoại trưởng Pompeo đang muốn giúp Riyadh thoát khỏi cuộc khủng hoảng mà chính ông đã khơi mào.

Trong khi đó, phía Saudi Arabia được cho là đã chuẩn bị một phóng sự đổ tội vụ giết hại nhà báo Khashoggi là do đội ngũ được cử đi thẩm vấn ông đã “quá tay”.

Ông Trump còn tỏ ra sẵn sàng hơn cả ông Pompeo, Tổng thống Mỹ thông báo trên Twitter rằng, trong một cuộc điện đàm với ông, nhà lãnh đạo trẻ của Saudi Arabia “hoàn toàn bác bỏ việc biết về chuyện đã xảy ra”.

Cách mà Mỹ và Saudi Arabia giải quyết vấn đề này có lẽ cũng như cách mà Thái tử Salman nói về mối quan hệ 2 nước.

“Chúng ta đối mặt với những thách thức cùng nhau, trong quá khứ, ở hiện tại và cả tương lai” – Thái tử Salman nói.

“Tuyệt nhiên là thế” – Ngoại trưởng Mỹ đáp lời.

Cuộc điều tra của Thổ Nhĩ Kỳ

Chính phủ của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tỏ ra kiên quyết theo đuổi sự thật về vụ nhà báo Khashoggi bị mất tích hơn. Tuy nhiên, cuộc điều tra của Thổ Nhĩ Kỳ vấp phải những trở ngại đáng kể.

Ổng Erdogan nói với phóng viên rằng các điều tra viên, sau một thời gian dài yêu cầu phía Saudi Arabia, cuối cùng cũng được vào trong lãnh sự quán ở Istanbul, nhưng chỉ phát hiện những bức tường mới sơn.

Mặc dù vậy, hãng tin AP dẫn các nguồn tin của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, các điều tra viên vẫn tìm thấy thêm những bằng chứng ủng hộ suy luận của họ rằng ông Khashoggi đã bị giết hại và phân xác sau khi bước vào lãnh sự quán Saudi Arabia ở Istanbul.

Phía Thổ Nhĩ Kỳ cũng tuyên bố rằng họ có băng ghi âm về vụ giết người này nhưng lại không đưa ra được bất cứ bằng chứng nào.

Tất cả những thách thức trên dường như lại ủng hộ một bài nêu quan điểm của 2 quan chức cấp cao Liên Hợp Quốc đăng trên Washington Post mới đây rằng: cách tốt nhất để xác minh sự thật vụ Khashoggi là thành lập một ủy ban điều tra độc lập quốc tế.

“Người Saudi Arabia tất nhiên không thể tự điều tra mình” – Báo cáo viên đặc biệt về tự do ngôn luận của Liên Hợp Quốc (LHQ) David Kaye viết.

Theo 2 chuyên gia LHQ này, Thổ Nhĩ Kỳ cũng không nên là bên dẫn đầu cuộc điều tra bởi vì kết quả có thể là cáo buộc giết người và điều đó sẽ tạo áp lực ngoại giao với Ankara.

Gia đình của ông Khashoggi cũng đã kêu gọi một cuộc điều tra độc lập và Hội đồng Bảo an có thể tiến hành một cuộc điều tra như thế bằng cách yêu cầu Tổng thư ký LHQ chỉ định một ủy ban dẫn đầu bởi một công tố viên hay thẩm phán có uy tín. Nếu không, Hội đồng Nhân quyền LHQ cũng có thể thành lập một ủy ban điều tra.

Trong cả 2 trường hợp trên, Thổ Nhĩ Kỳ và Saudi Arabia sẽ phải giao nộp mọi bằng chứng mà họ có và điều này được cho là sẽ giúp tìm ra sự thật cũng như kẻ chủ mưu./.