Đường biên giới dài không có phòng tuyến kiến cố

Nga có đường biên giới chung dài 1.160km với Ukraine ở các tỉnh Kursk, Bryansk và Belgorod. Trong đó đoạn biên giới ở tỉnh Kursk là 245km. Việc bảo vệ biên giới ở khu vực này chỉ mang tính biểu tượng trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine đầu năm 2022.

Sau tháng 2/2022, Nga tăng cường bảo vệ khu vực biên giới với các trạm kiểm soát trên các tuyến đường chính và công sự dã chiến ở một số nơi, nhưng không có các tuyến phòng thủ kiên cố.

Các đơn vị có năng lực nhất của quân đội Nga đang chiến đấu ở Donbass, miền Đông Ukraine. Moscow đã sử dụng các khu vực này để tiến hành các cuộc không kích và tấn công tên lửa vào lãnh thổ Ukraine nhưng không có đủ lực lượng trên bộ ở đó.

Trước cuộc tấn công của Ukraine vào tỉnh Kursk, đã từng xảy ra các cuộc đột kích vào khu vực Belgorod và Bryansk của Nga do đường biên giới dễ bị xâm nhập và thiếu lực lượng bảo vệ.

Máy bay không người lái, thiết bị giám sát và khả năng tình báo của Nga cũng tập trung ở Donbass. Điều này giúp Kiev bí mật kéo quân đến biên giới dưới sự che chắn của những khu rừng rậm.

Yếu tố bất ngờ

Một trong các yếu tố giúp Ukraine đột kích thành công vào lãnh thổ Nga là họ đã giữ kín về chiến dịch này tới những phút cuối cùng. Theo các nguồn tin, lực lượng Ukraine tham gia chiến dịch đột kích tỉnh Kursk chỉ được thông báo về nhiệm vụ của họ một ngày trước khi bắt đầu.    

Việc giữ bí mật như vậy trái ngược hoàn toàn với cuộc phản công năm 2023, khi Kiev công khai tuyên bố mục tiêu chính của mình là cắt đứt hành lang đất liền tới bán đảo Crimea.

Cuộc phản công đó đã thất bại khi quân đội Ukraine phải chật vật vượt qua các bãi mìn của Nga và bị pháo binh cùng UAV đối phương tấn công dữ dội.

Quân đội Ukraine không gặp phải trở ngại nào như vậy khi tiến vào khu vực Kursk. Các đơn vị cơ giới dày dạn kinh nghiệm của Kiev dễ dàng áp đảo lực lượng biên phòng Nga vốn chỉ được trang bị vũ khí hạng nhẹ và các đơn vị bộ binh gồm lính nghĩa vụ thiếu kinh nghiệm. Lực lượng Ukraine đã tiến sâu vào lãnh thổ Nga theo nhiều hướng mà không gặp nhiều sự kháng cự.

Chiến dịch này giống với cuộc phản công của Ukraine vào tháng 9/2022, trong đó lực lượng của Kiev đã giành lại quyền kiểm soát khu vực Kharkov ở Đông Bắc sau khi tận dụng tình trạng thiếu hụt nhân lực và thiếu các công sự dã chiến của Nga.

Tổng tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi tuyên bố, sau hơn một tuần tấn công, lực lượng nước này đã kiểm soát được 1.000 km2 (390 dặm vuông) ở tỉnh Kursk, tương đương hàng chục khu định cư.

“Nga đã chịu cú sốc chiến thuật và tác chiến, dẫn đến phản ứng chậm chạp và tạo điều kiện cho lực lượng Ukraine tiếp tục đột phá qua các tuyến phòng thủ”, Thiếu tướng Australia đã nghỉ hưu Mick Ryan nhận định.

Vì sao Nga phản ứng chậm?

Ban đầu, Nga dựa vào máy bay chiến đấu và trực thăng để cố gắng ngăn chặn cuộc tấn công của Ukraine. Họ không vội điều số lượng lớn quân về Kursk vì cho rằng Ukraine không thể tiến sâu hơn.

Tuy nhiên, nhà phân tích quân sự Michael Kofman của Quỹ Carnegie Endowment nhận định, Nga dường như thiếu lực lượng phản ứng nhanh để sẵn sàng điều động trong tình huống khẩn cấp. Lực lượng dự bị của Nga được điều đến khu vực Kursk thiếu kinh nghiệm chiến đấu và gặp khó khăn trong việc phối hợp với nhau.

Những ngày gần đây, Nga đã bắt đầu điều quân tiếp viện tới Kursk. Điều này đã làm chậm nhưng không thể chặn hoàn toàn bước tiến của Ukraine qua những khu rừng rộng lớn.

Trong khi đó, Moscow dường như vẫn chưa muốn sử dụng pháo hạng nặng để đẩy quân Ukraine ra khỏi Kursk. Một phần lý do có thể là do Nga không muốn nã hỏa lực có sức tàn phá lớn vào lãnh thổ của chính mình. 

Hiện vẫn chưa rõ lực lượng Ukraine có ý định thiết lập vị trí vững chắc ở Kursk hay sẽ rút về lãnh thổ Ukraine. Tuy nhiên, với tiềm lực của Ukraine, việc đi sâu hơn nữa vào đất Nga hoặc ở lại lâu dài trên lãnh thổ đối phương là không dễ dàng, trong khi Kiev cũng đang căng mình đối phó Moscow trên 1.000km tiền tuyến.

Các nhà phân tích cho rằng, việc bám trụ ở Kursk sẽ có nhiều rủi ro vì các tuyến tiếp tế kéo dài sâu vào khu vực này dễ bị Nga tấn công.

Ông Ryan cảnh báo, tổn thất lớn về lực lượng trong kịch bản này sẽ trở thành gánh nặng đối với Ukraine. Điều đó sẽ “làm mất đi thông điệp chiến lược tích cực mà cuộc tấn công bất ngờ của Ukraine vào Nga đã tạo ra được”.

Theo ông, lực lượng Ukraine sẽ tìm cách rút lui đến một khu vực có thể phòng thủ tốt hơn gần biên giới hoặc rút hoàn toàn về lãnh thổ Ukraine.

Khả năng Ukraine tiếp tục đột kích xuyên biên giới vào Nga

VOV.VN - Giới quan sát phương Tây cho rằng trong khi chờ đợi đạn dược, nhân lực và nguồn lực để tiến hành một cuộc phản công quy mô lớn đúng thời điểm thì Ukraine nên thử nghiệm cách thức để giành thế chủ động cũng như lấy lại đà tiến công.