Sự biến hóa khôn lường của SARS-CoV-2
VOV.VN - Vào cuối năm 2020, ba biến thể SARS-CoV-2 mới lây lan nhanh hơn đã xuất hiện ở Anh, Nam Phi và Brazil. Gần đây, các biến thể ở Ấn Độ, Mỹ và các nơi khác đã đe dọa tình hình dịch bệnh trên toàn cầu.
Các dự đoán về quá trình tiến hóa của virus SARS-CoV-2, đặc biệt là những thay đổi về độc lực là điều không thể đoán được trước, một nhà vi sinh vật học cho biết.
Việc giải trình tự bộ gen có thể khám phá SARS-CoV-2 một cách chi tiết thông qua không gian đột biến. Trung bình mỗi tháng bộ gen thu được một hoặc hai đột biến. Nếu dựa theo kích thước bộ gen của SARS-CoV-2, tốc độ này chậm hơn khoảng 4 lần so với virus cúm.
Một bộ gen ổn định hơn sẽ khiến virus SARS-CoV-2 khó đột biến hoặc thoát khỏi sự bảo vệ của vaccine.
Sự xuất hiện của biến thế ở Anh (được biết đến là B117) là điều đáng lo ngại. Các nhà khoa học đã phát hiện ra 23 đột biến của biến thể này chỉ trong một lần giải trình tự bộ gen.
Phần lớn những đột biến này không liên quan đến quá trình tiến hóa của SARS-CoV-2, nhưng những đột biến khác có thể là nguyên nhân làm tăng tốc độ lây lan của biến thể B117.
Virus SARS-CoV-2 đột biến trong quá trình nhân lên bên trong vật chủ là con người. Những đột biến này có thể thay đổi cách virus tương tác với các tế bào của con người, bao gồm cả hệ thống miễn dịch.
Biến thể ở Anh có thể đã xuất hiện trong quá trình lây nhiễm ở một bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch. Trong nhiều tuần, việc bệnh nhân điều trị bằng huyết tương từ người đã hồi phục Covid-19 có thể dẫn đến chọn lọc tự nhiên chọn ra biến thể này.
Một “biến thể đáng quan tâm” gần đây đã xuất hiện ở Tanzania có 34 đột biến riêng biệt. Các bộ gen SARS-CoV-2 khác nhau cùng kết hợp để tạo thành một biến thể lai cũng đã được các nhà khoa học nghiên cứu.
Mặc dù những trường hợp như vậy có thể hiếm gặp nhưng nó đóng vai trò quan trọng trong việc tiến hóa của SARS-CoV-2. Tốc độ đột biến tương đối chậm của biến thế không tương ứng với độ tiến hóa chậm của virus SARS-CoV-2.
Nguyên nhân cho sự xuất hiện của biến thể ở Anh được cho là do áp lực tiến hóa để virus SARS-CoV-2 tránh khỏi các kháng thể điều trị như huyết tương của người đã phục hồi Covid-19.
Hệ quả rõ ràng nhất của điều này là xu hướng lây lan giữa các vật chủ ngày càng tăng. Điều này cho thấy các đột biến giống nhau có thể cung cấp cho virus nhiều ưu điểm cùng một lúc.
Mặc dù đột biến là một quá trình không thể thấy được, nhưng chọn lọc tự nhiên đã nhiều lần chọn ra những đột biến tương tự. Đây được gọi là quá trình tiến hóa hội tụ. Quá trình tiến hóa hội tụ cho thấy, dưới áp lực ngày càng có nhiều người đã có kháng thể chống lại SARS-CoV-2, virus đang phát triển một cấu trúc hoàn hảo hơn.
Việc xuất hiện của rất nhiều đột biến và cách kết hợp của chúng là đặc điểm xác định của tất cả các biến thể. Tất cả các biến thể đều làm thay đổi protein đột biến, một phần của virus liên kết với các tế bào của con người.
Việc số ca mắc Covid-19 và tử vong do dịch bệnh tăng cao có thể do những biến thể này, nhưng tổng số đột biến của virus SARS-CoV-2 là có giới hạn. Mặc dù vậy, các đặc tính của virus không được xác định bởi các đột biến đơn lẻ mà được xác định bởi một số đột biến kết hợp với nhau.
Khả năng SARS-CoV-2 tiến hóa hiếm gặp dẫn đến các biến thể mới đáng lo ngại sẽ tăng lên khi số lượng người mắc bệnh nhiều hơn.
Theo CNA, các biến thể mới có thể xuất hiện ở bất kỳ quốc gia nào. Bất kể việc dự đoán về sự tiến hóa của SARS-CoV-2 gặp khó khăn, có một điều rõ ràng là cần giữ cho số ca mắc Covid-19 trên toàn cầu càng thấp càng tốt./.
