Thỏa thuận bình thường hóa quan hệ ở Trung Đông: Hòa bình hay “món quà nguy hiểm”?

Lễ ký kết các thỏa thuận bình thường hóa quan hệ giữa Israel với Bahrain và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) tại Washington ngày 15/9 được coi là sự mở đầu cho hòa bình và một tương lai sáng ở Trung Đông. Nhưng nhiều người lo lắng về sự thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn của các vùng đất Arab đồng thời cho rằng đây là một “món quà nguy hiểm” mà Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất và Bahrain dành tặng cho ông Donald Trump và ông Benjamin Netanyahu trong cuộc tranh cử, tạo ra một "NATO-Arab-Israel".

Sau lễ ký kết thỏa thuận, Quốc vương Bahrain Hamad bin Isa Al Khalifa khẳng định hòa bình là lựa chọn chiến lược đối với quốc gia này và tầm nhìn cũng như cách tiếp cận của Bahrain dựa trên sự hiểu biết, đối thoại, hợp tác, thúc đẩy cùng chung sống hòa bình giữa các dân tộc, các nền văn hóa khác nhau tránh căng thẳng. Quốc vương Hamad tin rằng các thỏa thuận sẽ mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông vì một tương lai thịnh vượng và ổn định hơn.

UAE nhận thấy rằng thỏa thuận với Israel là cơ hội để giải quyết các vấn đề cấp bách trong khu vực và cần đối thoại để giảm căng thẳng, thúc đẩy sự khoan dung tôn giáo, tạo ra hợp tác kinh tế từ vùng Vịnh đến Biển Đỏ. UAE cho biết 5 năm tới sẽ chứng kiến giữa UAE và Israel thực hiện các sứ mệnh nghiên cứu và các dự án nhỏ khác mang thông điệp hòa bình cho thế giới.

Đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman tiết lộ rằng một số quốc gia Arab khác cũng sẽ tham gia các hiệp định hòa bình tương tự như UAE và dự định đạt được điều này trong vòng 1-2 tháng hoặc 6 tháng tới. Ông Friedman cho rằng các thỏa thuận đạt được đã thay đổi hướng đi của Trung Đông và khu vực, đồng thời tin rằng người dân Palestine sẽ thấy rằng đây là hướng đi thích hợp khi mà Israel đã sẵn sàng thực hiện hòa bình.

Tuy nhiên, một số nhà lập pháp gốc Arab trong quốc hội Israel nói rằng các thỏa thuận bình thường hóa giữa Israel với UAE và Bahrain là vì lợi ích của Mỹ và Israel, đồng thời mô tả đó là một "món quà nguy hiểm". Ông Jamal Zahalka, người đứng đầu đảng "Tập hợp Dân chủ Quốc gia" ở Israel cho rằng mối quan hệ UAE, Bahrain với Israel không chỉ là bình thường hóa mà còn là một liên minh chiến lược, và bất cứ ai là đồng minh với Israel đều không thể ở với người dân Palestine.

Ông Zahalka tin rằng người dân Bahrain và UAE sẽ không chấp nhận việc cùng Israel chống lại Palestine, cũng như không chấp nhận việc Israel sử dụng vùng đất của họ để do thám và phá hoại Iran vì điều đó sẽ dẫn đến tình trạng an ninh và ổn định ở Vùng Vịnh bị suy giảm nghiêm trọng. Nghị sĩ Mansour Abbas nói rằng "hòa bình đang bị biến dạng và là cái ô cho các giao dịch vũ khí, thiết bị gián điệp của ông Trump và ông Netanyahu. Nghị sĩ Mansour Abbas nhấn mạnh rằng hòa bình thực sự bắt đầu với việc chấm dứt sự chiếm đóng của Israel và việc thành lập một nhà nước Palestine độc ​​lập ở Bờ Tây và Dải Gaza, với Jerusalem là thủ đô.

Trong phản ứng ương tự, Saudi Arabia tuyên bố đứng về phía người dân Palestine và ủng hộ mọi nỗ lực nhằm đạt được một giải pháp công bằng và toàn diện cho vấn đề Palestine. Saudi Arabia rất quan tâm và lo lắng đối với sự thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn của các vùng đất Arab, không chấp nhận bất kỳ định kiến ​​nào đe dọa sự ổn định của khu vực.

Thư ký Ủy ban điều hành Tổ chức Giải phóng Palestine Saeb Erekat cho rằng, Mỹ đang hướng tới việc tạo ra một "NATO Arab-Israel" thông qua các thỏa thuận bình thường hóa giữa các nước Arab và Israel. Ông Erekat lưu ý rằng điều này là rất nguy hiểm bởi vì hệ thống an ninh Arab sẽ dựa vào Israel.

Tổng thống Iran Hassan Rouhani cáo buộc UAE và Bahrain đang tìm cách cấp cho Israel các căn cứ ở vùng Vịnh, đồng thời cảnh báo rằng họ sẽ phải gánh chịu mọi hậu quả thảm khốc. Ông Rouhani coi việc hai nước bình thường hóa quan hệ với Israel là vi phạm an ninh khu vực và các quyết định quốc tế./.