Thượng đỉnh Nga-Thổ tìm lối thoát cho Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen

Theo Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitri Peskov, Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan sẽ gặp nhau vào ngày 4/9 tới tại khu nghỉ dưỡng Sochi của Nga ở Biển Đen.

Cuộc gặp diễn ra trong bối cảnh nhiền nỗ lực quốc tế đang được triển khai nhằm “cứu” Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen và tạo tuyến đường vận chuyển ngũ cốc an toàn tới  Trung Đông và châu Phi. Bộ trương Quốc phòng Nga Sergei Shoigu và Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan ngày 2/9 cũng đã có các cuộc thảo luận nhằm chuẩn bị cho cuộc gặp sắp tới của lãnh đạo hai nước.

Phát biểu với báo chí sau cuộc gặp, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nhấn mạnh: “Cả Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đều cho thấy nỗ lực nhằm giải quyết các vấn đề liên quan tới Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen. Thoả thuận được chính Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan khởi xướng và sự đổ vỡ của văn kiện ngày hôm nay không phải là lỗi của Nga. Tôi chỉ muốn nói rằng, nếu tất cả các cam kết đối với Nga được tôn trọng, thì thoả thuận sẽ được gia hạn. Tuy nhiên điều này dường như còn khó hơn là việc xây dựng những hành lang mới, những tuyến đường vận chuyển mới”.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan nhấn mạnh mối quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga, điều đã góp phần đi đến Sáng kiến ngũ cốc Biển đen hồi năm ngoái: “Chúng tôi đã giải quyết thành công những vấn đề quan trọng nhất trong nhiều năm và chúng tôi luôn cho thấy thiện chí chính trị nhằm tìm ra giải pháp cho những vấn đề khó khăn nhất. Điều này cho chúng ta thấy mối quan hệ được điều chỉnh sâu sắc và mang tính chiến lược giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ”.

Nga và Ukraine đều là những nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu. Kể từ khi Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen có hiệu lực hồi tháng 7/2022, gần 33.000 tấn ngũ cốc đã được xuất cảng từ Ukraine. Vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ là rất quan trọng khi nước này không chỉ là một trong những đối tác thương mại chính của Nga, mà còn là trung tâm hậu cần cho ngoại thương của Nga trong bối cảnh các lệnh trừng phạt của phương Tây. Tuy nhiên Nga nhiều lần chỉ trích các hạn chế của phương Tây về vận chuyển và bảo hiểm đã cản trở xuất khẩu phân bón và nông sản của nước này.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hồi tuần này cũng đã gửi cho Ngga một đề xuất mới với hi vọng khôi phục thoả thuận. Tuy nhiên theo Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, đề xuất đã không đáp ứng được yêu cầu của Nga.  Nước này cũng đã gửi cho Thổ Nhĩ Kỳ một danh sách những điều kiện mà phương Tây phải thực hiện để hoạt động xuất khẩu của Ucraina từ Biển Đen được tiếp tục. Các cuộc đàm phán theo kế hoạch giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan được kỳ vọng có thể giúp mở khoá khúc mắc giữa các bên.