Ukraine: tháo dần “ngòi nổ” xung đột, quy chế tương lai vẫn “mờ mịt”

Các bên xung đột tại miền Đông Ukraine đã bắt đầu rút các loại vũ khí hạng nặng ra khỏi các khu vực giao tranh, tiến tới tháo “ngòi nổ” cuộc khủng hoảng đã khiến hàng nghìn người thiệt mạng.

Hòa bình được kỳ vọng sẽ dần quay trở lại với người dân miền Đông Ukraine, nhưng quy chế tương lai của các vùng do lực lượng đối lập kiểm soát vẫn “mịt mờ” khi những nơi này từ chối tham gia cuộc bầu cử Quốc hội sắp tới.

Pháo hạng nặng của lực lượng đối lập Ukraine (Ảnh EPA)

Ngày 23/9, người đứng đầu lực lượng vũ trang của Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk Vladimir Kononov tuyên bố bắt đầu rút các vũ khí hạng nặng ra khỏi vùng phi quân sự.

Trước đó, ngày 22/9, Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo các lực lượng chính phủ đã bắt đầu rút pháo và các xe thiết giáp hạng nặng ra khỏi vùng đệm phi quân sự trong phạm vi bán kính 15 km ở miền Đông, tuy nhiên vẫn giữ nguyên số binh sỹ tại đây.

Các bước đi trên nằm trong khuôn khổ Bản ghi nhớ mà các bên đạt được mới đây tại Minsk, Belarus về thiết lập một vùng đệm ở miền Đông.

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã thừa nhận không thể giành chiến thắng tại các khu vực trên bằng biện pháp quân sự, vì cho rằng mỗi khi quân đội chính phủ tăng cường binh sỹ đến đây thì cũng xuất hiện một số lượng tương ứng các binh sỹ Nga, điều mà phía Nga nhiều lần bác bỏ.

Như vậy, sau nhiều tháng nổ ra giao tranh, hy vọng cho hòa bình ở miền Đông Ukraine đang “lớn dần” khi lệnh ngừng bắn cho đến nay vẫn được duy trì, mặc dù vẫn còn xảy ra giao tranh ở một số khu vực. Sân bay Donetsk vốn do quân đội kiểm soát một phần, hiện vẫn là một điểm nóng.

Phát biểu về triển vọng của một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài, Phó Thủ tướng Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk Andrei Purgin cho biết: “Một lệnh ngừng bắn toàn diện, rút các loại phương tiện và lực lượng...Tôi hy vọng chúng tôi sẽ đạt được trong một thời gian không xa. Nhưng tôi cũng không thể xác định được thời gian chính xác là khi nào”.

Trong khi đó, quy chế tương lai của Donetsk và Lugansk vẫn chưa thể định hình. Ngày 23/9, Donetsk và Lugansk tuyên bố sẽ tự quyết định về việc tiến hành bầu cử địa phương mà không tham gia bầu cử Quốc hội trước thời hạn tới đây cũng như bầu cử địa phương như chính quyền Kiev đã đề nghị trước đó.

Trong tuyên bố với hãng thông tấn ITAR-TASS của Nga, người được bầu là Chủ tịch Hội đồng Tối cao Cộng hòa Nhân dân tự xưng Lugansk Aleksey Karyakin cho biết, Lugansk và Donetsk đã quyết định tổ chức bầu cử đồng thời, dự kiến vào ngày 2/11 tới. Từ nay cho tới thời hạn đó, hai thực thể này sẽ soạn thảo và thông qua luật cần thiết để tiến hành bầu cử.

Theo dự luật trao quy chế đặc biệt cho Donetsk và Lugansk trong thời hạn 3 năm do Tổng thống  đề xuất và đã được Quốc hội Ukraine phê chuẩn, các cuộc bầu cử địa phương ở những khu vực này cần được tổ chức trong năm nay.

Việc trao quy chế đặc biệt cho những khu vực do phe đối lập kiểm soát ở miền Đông cho thấy mong muốn của chính quyền Ukraine trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng thông qua giải pháp hòa bình. Và điều này diễn ra đồng thời với việc Ukraine thông qua thỏa thuận liên kết với Liên minh châu Âu (EU).

Tuy nhiên, những tuyên bố mới nhất của hai Cộng hòa tự xưng tại miền Đông đã đặt chính quyền Ukraine trước những thách thức mới, khi mà giải pháp quân sự đã không thể giải quyết được cuộc khủng hoảng này./.