Yemen chưa thể bình yên sau khi Saudi Arabia ngừng không kích

Saudi Arabia đã kết thúc chiến dịch không kích cướp đi sinh mạng của hơn 2.600 người sau gần 1 tháng triển khai tại Yemen. Saudi Arabia chấm dứt can thiệp quân sự vào Yemen được cho là động thái “khôi phục lòng tin”, trong khi cộng đồng quốc tế tiếp tục thúc giục mạnh mẽ một giải pháp chính trị cho tình hình Yemen, cũng như chỉ trích con số dân thường thương vong và lo ngại một cuộc khủng hoảng khác về nhân đạo mà quốc gia Vùng Vịnh đang phải đối mặt. 

Pháo binh Saudi Arabia bắn về phía Yemen (ảnh: AFP)

Ngày 21/4, Saudi Arabia tuyên bố kết thúc chiến dịch không kích do nước này dẫn đầu nhằm vào lực lượng phiến quân Hồi giáo dòng Shi’ite Houthi tại Yemen. Theo Saudi Arabia, mọi khả năng quân sự của nhóm phiến quân hồi giáo đã gần như bị phá hủy. Song, liên minh Arab sẽ tiếp tục tấn công nếu lực lượng phiến quân có bất cứ hành động quân sự nào.

Phát biểu trong lễ tuyên bố kết thúc chiến dịch không kích, người phát ngôn quân đội Saudi Arabia Chuẩn Tướng Ahmed Asseri cho biết: “Chúng tôi đã đạt được những mục tiêu chính trong chiến dịch tại Yemen. Thể chế hợp pháp tại Yemen đã được bảo vệ và người dân Yemen không còn phải sống trong nỗi sợ hãi như trước đây”.

Chiến dịch không kích do Saudi Arabia dẫn đầu nhằm giúp Tổng thống Yemen Mansour Hadi khôi phục lại quyền lực và quyền kiểm soát Yemen, vốn đang nằm trong tay nhóm phiến quân Houthi. Tổng thống Mansour Hadi đã sơ tán khỏi đất nước tới Saudi Arabia từ tháng 3 vừa qua.

Cùng ngày 21/4, ông Hadi phát biểu tại thủ đô Riyadh của Saudi Arabia đã gửi lời cảm ơn tới liên minh Arab sau chiến dịch can thiệp quân sự vừa qua. Tổng thống Hadi khẳng định ông và những quan chức chính phủ đang lánh nạn tại Riyadh sẽ sớm trở về để khôi phục đất nước.

“Chúng tôi sẽ chiến thắng và chúng tôi tin vào điều này. Chúng tôi sẽ đẩy lùi cuộc khủng hoảng và sẽ trở về với Aden và Sanaa, sẽ mang nụ cười trở lại trên khuôn mặt người dân Yemen . Chúng tôi sẽ xây dựng và phát triển đất nước từ cuộc khủng hoảng này, cùng với người dân khởi đầu một đất nước Yemen mới”, Tổng thống Hadi nói.

Các cuộc không kích do Saudi Arabia dẫn đầu đã cướp đi sinh mạng của hơn 2.600 người dân Yemen, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em. Chỉ vài giờ trước khi liên minh Saudi Arabia kết thúc chiến dịch không kích, các chiến đấu cơ vẫn thực hiện các cuộc tấn công cuối cùng, khiến ít nhất 40 người thiệt mạng và hơn 10 người khác bị thương, phần lớn nạn nhân là người dân thường. Quốc gia Vùng Vịnh đồng thời rơi vào một cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ.

Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO) đã cảnh báo gần 11 triệu người tại Yemen đang đối mặt với tình trạng thiếu lương thực trầm trọng, hàng triệu người khác cũng không thể đảm bảo các nhu cầu cơ bản.

Trong khi, hàng nghìn người Yemen đã phải chạy tỵ nạn sang các nước vùng Sừng châu Phi. Các cơ quan nhân đạo quốc tế ước tính sẽ có hàng chục nghìn người Yemen rời bỏ đất nước trong những tháng tới khi tình hình khủng hoảng nhân đạo trở nên tồi tệ hơn.

Cuộc khủng hoảng tại Yemen leo thang nhanh chóng chỉ trong gần 1 tháng qua với chiến dịch không kích do Saudi Arabia dẫn đầu nhằm vào lực lượng phiến quân Hồi giáo Houthi mà không có sự ủy nhiệm của Liên Hợp Quốc. Nhiều nước trên thế giới đã kêu gọi một giải pháp hòa bình đưa các phe phái ở Yemen ngồi vào bàn đối thoại để chấm dứt khủng hoảng nhân đạo nối tiếp khủng hoảng chiến sự, tiến tới thỏa thuận về việc thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc.

Trong diễn biến cùng ngày khi Saudi Arabia tuyên bố kết thúc chiến dịch tại Yemen, đã có thông tin nói rằng các bên tại Yemen đang tiến tới gần một thỏa thuận chính trị hoặc một lệnh ngừng bắn để chấm dứt chiến sự đã kéo dài 1 tháng qua.

Theo hãng tin Reuters của Anh, thủ lĩnh cấp cao của phiến quân Houthi Abdel Malek al-Ijri ngày 21/4 cũng tuyên bố đã gần đạt được một thỏa thuận chính trị. Song chưa có nguồn tin chính thức nào xác nhận thông tin này. Trong khi đó, tuyên bố tại Riyadh Tổng thống Yemen Hadi lại dùng những “từ mạnh mẽ” để chỉ trích lực lượng Houthi và không giống với việc muốn hạ nhiệt đối đầu với nhóm phiến quân này.

Chiến dịch không kích của liên minh Arab có thể kết thúc, song Yemen sẽ còn tiếp tục chứng kiến xung đột giữa các nhóm phiến quân đối lập trong nước và cả sự trỗi dậy mạnh mẽ của chi nhánh al-Qaeda ở phía Đông Nam nước này. Giao tranh giữa nhóm vũ trang ủng hộ Tổng thống Hadi và nhóm phiến quân Houthi cùng các lực lượng trung thành với cựu Tổng thống Abdullah Saleh vẫn đang tiếp diễn.

Bên cạnh đó việc Mỹ gia tăng hiện diện tại khu vực này để đối phó với việc Iran hậu thuận phiến quân Houthi cũng góp phần gia tăng bầu không khí căng thẳng hiện nay.

Trong một bước đi được cho là nhằm gia tăng áp lực ngăn chặn sự hỗ trợ của Iran cho các tay súng nhóm Houthi tại Yemen, chính quyền Tổng thống Barack Obama đã điều động một tàu sân bay và một tàu tuần tiễu mang tên lửa tới vùng biển ngoài khơi Yemen. Trước đó, có thông tin nói rằng đội tàu 8 chiếc của Iran đang trên đường tới Yemen và có thể có chuyên chở vũ khí cung cấp cho Houthi./.