Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Cấu trúc lại ngành thủy sản để phát triển bền vững

Cuộc họp tập trung bàn các giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, hướng tới 3 trụ cột trong kinh tế biển là khai thác - nuôi trồng - bảo tồn; thực hiện đồng bộ các giải pháp, quyết liệt chống khai thác IUU, sớm gỡ thẻ vàng của EC.

Mục tiêu là giữ gìn trữ lượng và tính đa dạng sinh học trên các vùng biển. Cuộc họp cũng bàn các giải pháp để chuyển đổi nghề nghiệp, nâng cao sinh kế và đời sống cho ngư dân. Các đại biểu cùng thảo luận về giải pháp chuyển dịch cơ cấu ngành thủy sản theo hướng giảm sản lượng đánh bắt, tăng sản lượng nuôi, trồng trên biển nhưng vẫn đảm bảo xuất khẩu, tăng trưởng giá trị kim ngạch hàng năm.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các địa phương ven biển sẽ nâng cao hiệu quả công tác quản lý, khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, phát triển các khu bảo tồn biển nhằm mang lại giá trị kinh tế và giảm thiểu vấn đề khai thác kiểu tận diệt.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các đơn vị, địa phương sẽ cấu trúc lại ngành thủy sản phù hợp với xu thế cạnh tranh như hiện nay, giữ gìn tài nguyên biển, phát triển bền vững.

Ông Nguyễn Quang Hùng, Cục trưởng Cục Kiểm ngư - Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đặt vấn đề về việc thành lập Kiểm ngư địa phương. Hiện nay có 15 tỉnh đã thành lập lực lượng Kiểm ngư địa phương với 2 mô hình chính. Đó là Phòng Kiểm ngư thuộc Chi cục Thủy sản và Chi cục Kiểm ngư trực thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Kiểm ngư địa phương có trách nhiệm tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm hành chính ở các vùng biển gần bờ, hỗ trợ ngư dân phát triển nghề cá.

Theo ông Nguyễn Quang Hùng, việc thành lập Kiểm ngư địa phương vẫn còn vướng mắc về biên chế và thiếu thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính.

“Hoàn toàn có thể triển khai được chiến lược phát triển ngành thủy sản bền vững khi đã có luật, nghị định, thông tư hướng dẫn rất chi tiết về nuôi trồng, khai thác, bảo vệ nguồn lợi và đồng quản lý, quy định về cảng cá. Đề nghị các địa phương sớm kiện toàn và thành lập Kiểm ngư địa phương, tuần tra, kiểm tra kiểm soát và xử lý các vi phạm hành chính" - ông Hùng cho biết thêm.

Phát biểu tại cuộc họp, ông Lê Minh Hoan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết, trong giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản, chống khai thác IUU, ngoài công cụ bằng pháp luật thì còn có sức mạnh cộng đồng và nguồn lực kinh tế. Ngành thủy sản phải xây dựng chiến lược là ngư nghiệp- ngư dân- ngư trường, xây dựng cơ chế đồng quản lý là người dân cùng có trách nhiệm, nâng cao nhận thức từ người dân, cán bộ địa phương, mục tiêu là gỡ thẻ vàng EC, chống khai thác IUU.

Đối với chống khai thác IUU, ngành nông nghiệp không chỉ quan tâm đến việc xây dựng thể chế tốt mà còn quan tâm đến ý thức ngư dân, từ thể chế nhà nước đến hành động của ngư dân. Đây cũng là hành động để hướng tới tháo gỡ thẻ vàng EC, hướng tới ngành kinh tế thủy sản bền vững. Ngành thủy sản muốn phát triển bền vững thì phải quan tâm tới yếu tố con người, trong đó cần chuyển đổi nghề khai thác trên biển phù hợp, đa ngành, đa dạng, giá trị cao. Những kế hoạch hành động trong chuyển đổi nghề phải từ cơ sở, từ mỗi ngư dân, tìm được tiếng nói chung giữa nhà nước và người dân, hỗ trợ phải hướng đến thứ ngư dân cần.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, trong chống khai thác IUU, phát triển bền vững ngành thủy sản, cảng cá rất quan trọng. Xây dựng trục hệ thống chống khai thác IUU, kết nối được tất cả cảng cá với cảng chính, hiện đại hóa và mở rộng không gian cảng. Chúng ta cần thay đổi tư duy về cảng cá, không nên nặng về không gian kinh tế, đây không chỉ là nơi để lên xuống tàu, khu neo đậu tránh bão mà phải hoạt động đa chức năng, đa nhiệm vụ và đa giá trị, trung tâm nguyên liệu, nơi ngư dân về sinh hoạt, giao lưu, học hỏi.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh: "Cấu trúc lại ngành thủy sản chuyển từ khai thác tài nguyên thiếu bền vững sang phát triển kinh tế thủy sản bền vững. Cân bằng giữa khai thác, nuôi trồng, bảo tồn dựa trên xây dựng hệ sinh thái ngành hàng gồm có quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp và cộng đồng ngư dân”.