Vị vua bị phế truất hay cái chết của Tiki-taka?

Với thất bại ê chề 0-2 trước Chile, nhà đương kim vô địch Tây Ban Nha đã chính thức nói lời chia tay World Cup 2014 khi mới chỉ thi đấu trận thứ 2 của vòng bảng. Không ai có thể ngờ rằng, đội bóng từng liên tiếp vô địch 2 kỳ EURO và lên ngôi vàng World Cup gần đây nhất lại đi theo vết xe đổ của đội tuyển Pháp tại World Cup 2002, là nhà đương kim vô địch bị loại ngay từ vòng đấu bảng.

Với 7 bàn thua sau 2 trận đấu và chỉ có duy nhất 1 bàn thắng, Tây Ban Nha đã trở thành cựu vương ngay từ vòng bảng của World Cup 2014. Sự thất vọng và hoài nghi dồn dập không chỉ với các nhà cựu vô địch mà còn vào lối chơi Tiki-taka đã đưa đội bóng xứ sở bò tót lên đỉnh vinh quang.

6 năm trước, tại EURO 2008, cả châu Âu ngỡ ngàng và ngả mũ cúi đầu trước Tây Ban Nha với Tiki-taka đầy bác học và mê hoặc. Nhưng Xavi, Iniesta, David Villa… đã cho cả châu Âu và thế giới thấy một triết lý bóng đá mới – Tiki-taka với chủ đạo là kiểm soát bóng khéo léo, phối hợp nhóm nhỏ nhuần nhuyễn, tinh tế nhịp nhàng như “ru ngủ” đối phương rồi bất ngờ đưa bóng tới sát cầu môn dứt điểm như trong các buổi tập. Lối chơi nhàn nhã, phóng khoáng, có tính đột biến cao đã tra tấn tất cả các đối thủ bất hạnh gặp phải họ được xây dựng dựa trên nền tảng kỹ thuật cá nhân điêu luyện, sự hiểu ý nhau trong từng bước chạy… Tiki-taka đã làm đau đầu nhiều đội bóng và cùng với đó đưa tên tuổi của Xavi, Iniesta, David Villa, Ramos, David Silva, Casillas, Busquets, Carles Puyol, Pique… lên hàng siêu sao lấp lánh hào quang. 

Cái chết của Tiki-taka? Ảnh: Getty

Tiếp đó, tại World Cup 2010 và EURO 2012, Tiki-taka tiếp tục đưa Tây Ban Nha bước lên ngai vàng và cũng đưa đội bóng này đi vào lịch sử bóng đá thế giới với nhiều kỷ lục mới. Chỉ trong 4 năm, từ 2008 đến 2012, Tây Ban Nha đã thực hiện được nhiều kỳ tích và kỷ lục mà nhiều đội bóng thèm khát, mơ ước trong nhiều năm mà vẫn không làm được.

Thậm chí, tại EURO 2012, lối chơi của Tây Ban Nha không cần tiền đạo thực thụ mà vẫn có thể giành chiến thắng thuyết phục bởi Tiki-taka đã được vận hành quá huyền ảo. Mọi cầu thủ, thậm chí là hậu vệ, đều có thể phối hợp và lên bóng sát cầu môn đối phương rồi ghi bàn trong sự bất lực của đối phương. Họ ngạo nghễ đứng trên đỉnh thế giới và cũng từ đó trở thành đối tượng được tất cả các đội bóng nghiên cứu tìm cách hạn chế và phá lối chơi đặc biệt này.

Trước World Cup 2014, Tây Ban Nha vẫn được rất nhiều người đánh giá cao với Tiki-taka, là một trong những ứng cử viên vô địch bên cạnh chủ nhà Brazil, Đức. Tuy nhiên, ngay trong trận ra quân gặp Hà Lan, lối chơi mê hoặc Tiki-taka đã đưa họ lên đỉnh thế giới lại bộc lộ những hạn chế và thiếu hiệu quả. Tiki-taka cần sự khéo léo, nhanh nhẹn, nhuần nhuyễn đã không còn huyền ảo dưới đôi chân có phần chậm chạp của những Xavi, David Silva đã luống tuổi, cùng sai lầm của hàng thủ mà tiêu biểu là thủ môn Casillas, các trung vệ Ramos, Pique.

Bên cạnh đó, việc HLV Vicente Del Bosque đặt niềm tin vào Diego Costa - tiền đạo có phong độ ấn tượng của CLB Atletico Madrid là một sai lầm trong chiến thuật của Tiki-taka. Diego Costa có thể thi đấu rất ấn tượng trong mầu áo Atletico Madrid ở Champions League hay La Liga, nhưng với Tiki-taka, lối chơi càn lướt mạnh mẽ của tiền đạo này lại không phù hợp. Costa vừa trở lại sau chấn thương không có được phong độ tốt nhất đã trở nên lạc lõng với phần còn lại của Tiki-taka.

Cú sốc thua 1-5 trước Hà Lan đã đâm một đòn chí mạng vào niềm tin của các nhà đương kim vô địch. Và nhiều người đã đặt câu hỏi “liệu Tiki-taka có còn huyền ảo, bất ngờ?” trước các đối thủ hay trận thua bẽ mặt ngày ra quân chỉ là một tai nạn. Thậm chí, trong trận thứ hai gặp Chile, đội bóng xứ bò tót đã có sự đổi thay với một thứ bóng đá trực tiếp, thực dụng hơn. Linh hồn trong lối chơi Tiki-taka là Xavi đã được HLV Del Bosque cho ngồi dự bị. Tuy nhiên, sai lầm của cầu thủ dày dạn kinh nghiệm như Xabi Alonso với đường chuyền hỏng tạo cơ hội cho Chile có bàn mở tỷ số như một cú đá vào sự sụp đổ không thể vãn hồi, và bàn thua tiếp theo đã đánh gục hoàn toàn vào hy vọng bảo vệ ngôi vương.

Bóng đá ngày nay đã có không ít sự giao thoa trong lối chơi giữa sự mềm mại, khéo léo với mạnh mẽ, thực dụng. Không ít đội bóng đã có sự thay đổi so với lối chơi đặc trưng đã từng tạo thành thương hiệu trong quá khứ. Brazil là một ví dụ. Lối đá của đội bóng mang biệt hiệu “các vũ công Samba” đầy tính sáng tạo, phóng khoáng, nghệ sĩ nay đã phai nhạt nhiều cũng bởi phần lớn các tuyển thủ quốc gia đang thi đấu đều chơi bóng tại châu Âu – nơi các CLB đều lấy thực dụng, hiệu quả làm tiêu chí. Có lẽ vì vậy, trong bóng đá, việc không thay đổi, cải tiến hay thích ứng trong lối chơi sẽ bị đào thải trong một khoảng thời gian nào đó. Và Tiki-taka cũng đang đứng trước áp lực này?

Không thể phủ nhận, Tiki-taka đã làm cả thế giới bất ngờ và tạo nên một Tây Ban Nha đầy quyến rũ, hấp dẫn và có không ít ganh tỵ. Có được một lối chơi, một phong cách riêng biệt chính là sự tự hào mà bất cứ một đội bóng nào cũng mơ ước. Thất bại cũng chính là tiền đề cho một sự đổi thay, cả về lối chơi và yếu tố con người. Không có gì là bất biến trong bóng đá./.