ĐBQH: “Phù phép” vốn điều lệ tại doanh nghiệp, hệ lụy rất lớn cho cả thị trường

Sáng 7/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia.

Liên quan đến Luật Chứng khoán, đại biểu Nguyễn Công Long (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai), Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đề cập đến giải pháp ngăn chặn thao túng thị trường chứng khoán. Theo ông Long, tại khoản 6 Điều 12 có bổ sung vào 5 nhóm hành vi thao túng thị trường chứng khoán vào tại Điều 12.

“Cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đều có chung một quan điểm là để đảm bảo tính thống nhất theo quy định tại Điều 211 về tội thao túng thị trường chứng khoán trong Bộ luật Hình sự. Chúng tôi cho rằng cả về định hướng chính sách và kỹ thuật thì rất nên cân nhắc vấn đề này”, ông Long nêu ý kiến.

Theo đại biểu đoàn Đồng Nai, về mặt kỹ thuật, hiện nay nội dung 5 nhóm hành vi thao túng thị trường chứng khoán được bổ sung tại Điều 12 trong dự thảo luật sửa đổi Luật chứng khoán cũng không có gì mới, chỉ đưa các cấu thành cơ bản của Điều 211 Bộ luật Hình sự vào đây.

“Tuy nhiên, khi xây dựng Bộ luật Hình sự cách đây hơn 10 năm, Ủy ban Tư pháp chúng tôi không thể nào tự nghĩ ra được tất cả cấu thành của hành vi này mà các hành vi này lấy lại từ Điều 70 Nghị định 58 năm 2012, Nghị định này hướng dẫn Luật Chứng khoán năm 2006 sửa đổi năm 2010”, ông Long cho biết.

Theo đại biểu Nguyễn Công Long, điều này có nghĩa rằng tất cả các hành vi này hiện nay đã trải qua một thời gian dài, trong khi diễn biến qua các vụ án về thao túng thị trường chứng khoán và các tội phạm liên quan đến lĩnh vực chứng khoán, các phương thức thủ đoạn phạm tội cũng đã khác, tội phạm luôn luôn đổi mới.

“Cho nên, bây giờ chúng ta lấy bổn cũ soạn lại từ năm 2012 đến bây giờ để đưa vào trong luật này có lẽ rằng rất cũ và không đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình mới”.

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo nên rà soát thật kỹ, không chỉ luật này mà cả các luật khác, các hành vi bị cấm không nên lấy các tội danh tương ứng của Bộ luật Hình sự ra để làm căn cứ đối chiếu và quy định một cách tương đồng.

Cần ngăn “phù phép” vốn điều lệ, đánh tráo với nhà đầu tư

Liên quan đến vấn đề sửa đổi, bổ sung khoản 3 Điều 18 của Luật Chứng khoán, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, trong khoản này, Chính phủ đề xuất hồ sơ chào bán ra công chúng thì cần phải có báo cáo vốn điều lệ đã góp trong thời gian 10 năm tính đến thời điểm đăng ký chào bán số cổ phiếu lần đầu ra công chúng được kiểm toán bởi công ty kiểm toán độc lập. Đa số ý kiến của Ủy ban Kinh tế không đồng tình và nêu lý do là phát sinh thêm thời gian, chi phí cho doanh nghiệp và có thể gây tâm lý e ngại cho doanh nghiệp, nhất là khó khăn trong trường hợp doanh nghiệp có lịch sử hình thành lâu dài… hoặc có thể bỏ sót hàng hóa tốt trên thị trường chứng khoán.

Đại biểu cho rằng, nội dung này cần phải rà soát rất kỹ lưỡng, bởi vì việc kiểm toán xác định vốn điều lệ ban đầu là một nội dung rất quan trọng để xác định vốn điều lệ thực góp và tổng số vốn, tổng số cổ phần phát hành ra công chúng và số cổ phần này sẽ được lưu hành tiếp tục ở thị trường thứ cấp.

“Nếu vốn điều lệ không được xác định chính xác thì đó là sự đánh tráo đối với toàn bộ các nhà đầu tư ngay từ lần mua đầu đến những lần mua tiếp theo. Điển hình cho nội dung này là công ty PHAROS của FLC từ vốn điều lệ ban đầu là 1,5 tỷ đồng sau 5 lần tăng vốn điều lệ trong 3 năm 2014-2016 đã tăng vốn lên 4.300 tỷ đồng. Hệ lụy rất lớn cho cả thị trường”, đại biểu nêu thực tế.

Cũng theo ông Toàn, gần đây, trong vụ án Sài Gòn - Đại Ninh của ông Nguyễn Cao Trí cũng qua nhiều lần “phù phép” tương tự đã nâng vốn lên 2.000 tỷ đồng.

“Cách phù phép của họ như thế này, bơm một số tiền nhất định vào các tài khoản, sau đó lại rút ra, bơm vào cho đến khi đạt được doanh số tổng bằng tổng số vốn điều lệ”, ông Toàn cho biết.

Do vậy, nếu không có kiểm toán vì ngại một phần chi phí không lớn mà bảo các doanh nghiệp e ngại vấn đề này thì không phải. Đây là một yếu tố cần đảm bảo cho thị trường chứng khoán được minh bạch, trong sạch.

Đại biểu đoàn Lai Châu cho rằng, nếu quy định có kiểm toán vốn điều lệ thì sẽ không xảy ra trường hợp như Faros và một số trường hợp khác. “Tôi thấy đề xuất của Chính phủ hoàn toàn phù hợp để tạo ra một môi trường cho hoạt động thị trường chứng khoán minh bạch”.

Giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, liên quan tới đề xuất phát hành ra công chúng cần phải có tài sản đảm bảo hoặc ngân hàng bảo lãnh, ban đầu ban soạn thảo cũng có đưa vào. Tuy nhiên, sau nhiều lần tiếp thu ý kiến của các doanh nghiệp, các Bộ, ngành thì quyết định không quy định phải bảo lãnh hoặc có tài sản đảm bảo, vì nếu đưa vào sẽ thu hẹp việc phát hành, có thể “bóp nghẹt” thị trường; thay vào đó phải đánh giá tín nhiệm theo thông lệ quốc tế và tăng cường thanh tra, kiểm tra.

Về việc kiểm toán vốn điều lệ, Phó Thủ tướng cho biết, vốn điều lệ ban đầu theo quy định của Luật Doanh nghiệp thì doanh nghiệp có quyền tự kê khai và chịu trách nhiệm. Điều này dẫn đến trường hợp doanh nghiệp có thể không có tiền nhưng ghi trên giấy tờ vốn điều lệ tới 10.000 tỷ đồng, 20.000 tỷ đồng, không ai kiểm tra, kiểm soát.

“Thực tế đã xảy ra một số vụ việc đã xảy ra, vì vậy, chúng tôi đã đưa cơ chế kiểm soát vào dự thảo luật, nhưng sắp tới kiến nghị cũng phải sửa Luật Doanh nghiệp”, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc thông tin thêm.