Truy tố 12 bị can trong đại án Trần Bắc Hà gây thất thoát hơn 1.600 tỉ đồng

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao vừa ra cáo trạng truy tố đối với 12 bị can về các tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng", "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần đầu tư phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà và Công ty Trách nhiệm hữu hạn thương mại và du lịch Trung Dũng.

Ông Trần Bắc Hà

Cáo trạng xác định, trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng theo khoản 4 Điều 206 Bộ luật hình sự năm 2015".

Tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà đã mất trong trại giam vì bệnh tật. Cơ quan Công an đã tiến hành đình chỉ bị can đối với Trần Bắc Hà, còn việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ tiếp tục đối với các đồng phạm của ông. Nếu có bồi thường thiệt hại, các đồng phạm sẽ liên đới bồi thường.

Theo đó, các bị can bị truy tố về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng" gồm: Trần Lục Lang (nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV); Đoàn Ánh Sáng (nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV); Kiều Đình Hòa (nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV - chi nhánh Hà Tĩnh); Lê Thị Vân Anh (nguyên Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp - BIDV chi nhánh Hà Tĩnh); Ngô Duy Chính (nguyên Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành); Nguyễn Xuân Giáp (nguyên Phó Giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành); Phạm Hồng Quang (nguyên Trưởng phòng Quan hệ khách hàng 1, BIDV chi nhánh Hà Thành); Đặng Thành Nam (nguyên cán bộ quản lý khách hàng BIDV - Chi nhánh Hà Thành).

Các bị can bị truy tố về tội “Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản” gồm: Đoàn Hồng Dũng (nguyên Giám đốc Công ty Trung Dũng); Trần Anh Quang (nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà); Đinh Văn Dũng (nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà); Nguyễn Thị Thanh Sơn (nguyên Giám đốc Công ty Hà Nam).

Thất thoát 1.672 tỷ đồng của BIDV

Theo nội dung cáo trạng, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, Trần Bắc Hà đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV – chi nhánh Hà Tĩnh, chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà (là công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà) và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn 1.672 tỷ đồng.

Ông Hà chỉ đạo thành lập 2 công ty: Công ty CP Tập đoàn An Phú (do Trần Duy Tùng - con trai ông Hà - làm chủ) và Công ty CP chăn nuôi Bình Hà (do ông Hà nhờ 3 cá nhân không có năng lực tài chính đứng tên thành lập).

Ông Hà đã chỉ đạo phê duyệt cấp tín dụng với các ưu đãi trái quy định của Ngân hàng Nhà nước và BIDV. Trong khi đó, 2 công ty "sân sau" của ông Hà là công ty Bình Hà và Trung Dũng không đủ năng lực tài chính vốn tự có để thực hiện dự án; cũng không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và BIDV.

Công ty Bình Hà là công ty mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV; vốn tự có và tài sản bảo đảm không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV; hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả.

Các đối tượng Đoàn Ánh Sáng, Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp (hàng trên) và Phạm Hồng Quang, Đặng Thanh Nam (hàng dưới).

Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, nhưng theo sự chỉ đạo của Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.

Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV và tiền bán bò...). Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là 799 tỷ đồng.

Tương tự, đối với Công ty Trung Dũng, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của Công ty Trung Dũng gặp khó khăn, chỉ tiêu tài chính phản ánh khả năng thanh toán chưa đảm bảo, tỷ lệ tài sản đảm bảo trên giá trị hạn mức tín dụng đề nghị được cấp chưa đáp ứng chính sách tín dụng của BIDV,... nhưng tháng 8/2011, các bị can Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỷ đồng cho Công ty Trung Dũng.

Quá trình cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các bị can Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam đã quyết định giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản giải ngân cho vay để đảo nợ.

Đối với tất cả 26 khoản vay trên, các bị can đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến còn dư nợ trên 600 tỷ đồng, không có khả năng thanh toán.

Hành vi vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng trong việc cho Công ty Trung Dũng vay gây thiệt hại cho BIDV 865 tỷ đồng. BIDV đã xử lý tài sản đảm bảo, thu nợ, đến nay còn 263,5 tỷ đồng, không có khả năng thanh toán./.