"Alain nói về hạnh phúc"- Sách do GS Ngô Bảo Châu giới thiệu

“Alain nói về hạnh phúc” (NXB Trẻ, 2013) là cuốn sách được nhà toán học Ngô Bảo Châu cùng nhà văn Phan Việt đồng giới thiệu.

Trong cuốn sách, Alain sẽ nói cho bạn biết thế nào là hạnh phúc, bắt nguồn từ những tìm hiểu về các chứng suy nhược thần kinh, về sợ hãi là căn bệnh, về trí tưởng tượng cũng như nỗi khổ tinh thần, về nụ cười, cáu kỉnh, tính cách, định mệnh, số phận, ý muốn, sự tuyệt vọng, các lời tiên đoán, sự buồn chán, niềm hi vọng cho đến hành động... rồi tận cùng là cái chết.

Mỗi vấn đề, Alain mổ xẻ từ nhiều hướng, và thường là ông thích kể một câu chuyện mang theo hiện tượng xảy ra trong thực tế, rồi dùng lý lẽ phân tích. Và kết luận, mọi sự không như ta tưởng, chẳng qua thì đến cái sướng hay khổ của con người, cũng đâu quá nặng nề, chẳng qua ta chọn cách nhìn nào, hoặc cứ thích cường điệu vấn đề của mình lên bởi mải nghĩ đến cái “tôi”: “Đâm ra anh cáu tiết với chính bản thân mình, vì thật ra chẳng dễ giải thích niềm vui và nỗi buồn bằng những gì anh biết” (Suy nhược thần kinh, tr.19).

Thế nên, “người thông thái biết tạo ra trong tâm hồn mình một không gian rộng cho những suy nghĩ tươi vui, rộng đến nỗi nếu đặt bên cạnh, xúc cảm trở nên thật nhỏ nhoi” (Suy nhược thần kinh, tr.20).

Đọc Alain, với lý lẽ này, thấy có gì tương đồng với tư tưởng sơ khởi để hướng về việc chủ động thăng bằng với mọi xúc cảm trong mình, rằng mọi sự thế nào, là ở trong sự xoay chiều trong ý của ta muốn ra sao, nếu áp dụng một cách thường xuyên, bạn sẽ thấy không có gì thực sự khó khăn cho duy trì không gian tư duy tích cực để sự tiêu cực mờ đi, rồi thấy chuyện đó lẽ thường dĩ nhiên là thế.

Alain (1868 - 1951) là một nhà triết học, nhà báo lớn của Pháo đầu thế kỷ 20 với tên thật đầy đủ: Esmile Chartier. Nổi tiếng từ những bài viết trao đổi ngắn về mọi vấn đề trong cuộc sống, từ cái mà Alain tận mắt nghe, đọc, nhìn... ông là thầy dạy, đồng thời có những ảnh hưởng sâu sắc đến một lớp học trò xuất sắc như Simone Weil, Georges Canguilhem, André Maurois... Alain nói về hạnh phúc là tập trao đổi nổi tiếng của ông.

Đừng mong chờ sự dễ dãi của đơn giản trong những trao đổi của Alain, khi cái đầu của bạn quen với những nở phồng bất tận của tưởng tượng về mọi thứ nằm ngoài bản chất sự việc. Nhưng đồng thời, cuốn sách sẽ dễ hiểu, với những ai thích khám phá ngọn nguồn cảm xúc của mình từ đâu tới, rồi lặn mất tăm ở chỗ nào để tất cả thành bình yên.

Khi nhìn sự việc theo lối giản đơn, với trái tim thích sự vui vẻ, và chấp nhận mọi thứ nó là như thế không có bất cứ nhận xét chủ quan nào lẫn cố gắng đừng mong mỏi sẽ xảy ra như ta mong muốn, thì đó là hạnh phúc. Ấy thế mà quá ít người làm được để loay hoay mãi tìm./.