Bob Dylan phá vỡ giới hạn của văn chương với giải Nobel Văn học 2016
VOV.VN - Việc trao giải Nobel Văn học bởi ca từ bài hát cho Bob Dylan đã phá vỡ những quan niệm về văn chương trong lịch sử giải Nobel từ trước đến giờ.
Bob Dylan không phải là một tác gia cùng đẳng cấp với những nhà văn nổi tiếng nước Mỹ như Ernest Hemingway hay William Butler Yeats. Nhưng, từ ngày 13/10/2016, họ lại có điểm chung là cùng nhận được giải Nobel Văn học.
Giải Nobel Văn học được Viện Hàn lâm Thụy Điển trao tặng hàng năm từ 1901 đến giờ. Tiêu chuẩn để trao tặng giải thưởng này, theo người sáng lập giải Afred Nobel là: “Cho người sáng tác ra những tác phẩm trong lĩnh vực văn học một cách sáng tạo”. Đó là lý do mà dù Bob Dylan không phải là một nhà văn, tác gia mà là một nhạc sĩ, ca sĩ, nhưng ông vẫn nhận được giải thưởng này.
 |
| Bob Dylan. |
Sara Danius – Thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển cho biết: “Bob Dylan giành được giải thưởng về Văn học là bởi đã tạo ra những biểu thức thơ mới bên trong truyền thống âm nhạc của Mỹ bằng những sáng tác của mình. Bob Dylan là mẫu ca sĩ – nhạc sĩ tuyệt vời, là một nhà thơ vĩ đại”. Sara Danius so sánh Bob Dylan với những nhà thơ của Hy Lạp cổ đại: “Ngày xưa Homer và Sappho viết những bản văn thơ để mang ra trình diễn với nhạc cụ thì ngày nay, Bob Dylan cũng làm điều tương tự”.
Nhìn vào quá khứ của Nobel Văn học, đã từng có những trường hợp như Bob Dylan – được trao giải thưởng Văn học dù thực hiện việc sáng tạo ở những mảng khác nhau như thơ, kịch. Năm 1953, cựu Thủ tướng Anh Winston Churchill đồng thời là một nhà báo, tác giả, họa sĩ nhận giải Nobel vì “miêu tả rành mạch về lịch sử và tiểu sử nhân vật cùng với việc tôn vinh giá trị cao quý của con người”. Nhà triết học Bertrand Russell và Henri Bergson cũng từng nhận giải Nobel Văn học.
Trước Bob Dylan, nhà thơ Rabindranath Tagore cũng nhận được giải thưởng Nobel Văn học năm 1913 bởi hàng nghìn bài hát bằng tiếng Bengal "tinh tế, tươi tắn và tuyệt đẹp” của mình. Dù sự liên kết của văn học với những mảng nghệ thuật khác có thể mong manh nhưng thực tế, rất nhiều tác phẩm văn thơ đã được phổ nhạc. Nhiều nhà văn vĩ đại của thế giới như Geoffrey Chaucer, William Shakespeare và Robert Burns cũng đã viết ra rất nhiều lời bài hát. Bởi vậy, việc giải thưởng Nobel Văn học trao cho Bob Dylan là điều có thể hiểu được.
Vì sao Bob Dylan vừa đoạt giải Nobel Văn học 2016?
Nói về âm nhạc của Bob Dylan, rất khó để phủ nhận sức ảnh hưởng của Dylan trong việc sáng tác ca khúc. Khi ca khúc đầu tiên do Bob Dylan sáng tác mang tên "I get around" được ra mắt, trên khắp các đài phát thanh đều văng vẳng lời ca “Round, round, get around, I get around” và “She loves you, yeah, yeah, yeah”.
Những ca từ trong bài hát của ông không sáo rỗng, cũng không nhạt nhẽo và phổ thông như nhiều sáng tác bây giờ. Ca từ của Bob Dylan cũng không tuân theo những quy tắc thông thường trong văn nói. Ông thường chọn lọc từ ngữ kỹ càng để tạo ra một hiệu ứng phức tạp và bất thường nhưng cũng rất giàu sức tưởng tượng, như những lát cắt về hình ảnh nối tiếp nhau. Thỉnh thoảng, khi ghi âm một bản ballad hay viết về một câu chuyện bất công, ca từ của ông đơn giản và rất thẳng thừng.
Có thể nói, Bob Dylan đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ văn sĩ, nhạc sĩ trong việc kết hợp từ ngữ một cách khác thường và thú vị. Hai nghệ sĩ nổi tiếng chịu ảnh hưởng nhiều từ ông là Paul Simon và Bruce Springsteen.
Việc trao giải Nobel Văn học cho một nghệ sĩ đương đại như Bob Dylan là một bước tiến đột phá, thay đổi quan niệm về văn chương của chính giải Nobel và mở ra hy vọng cho những nhạc sĩ trẻ trong lĩnh vực này./.
