Giới phê bình thất vọng khi nhà làm phim nữ "lép vế" tại LHP Cannes 2022

"Làm sao mà năm nay chỉ có 3 bộ phim do các nhà làm phim nữ đạo diễn là ứng cử viên tranh giải chính của liên hoan phim danh giá nhất thế giới?" cây viết Claudia Eller của Variety đã đặt ra câu hỏi sau khi Ban tổ chức Cannes công bố danh sách các tác phẩm tranh giải năm nay. 

Tờ Indiewine nhận định các nhà làm phim tham dự liên hoan phim Cannes năm nay không đại diện cho một tiêu chuẩn mới về sự đa dạng, bình đẳng giới. Giám đốc liên hoan phim Thierry Fremaux từng trả lời một cuộc phỏng vấn với Variety rằng ông đang đặt mục tiêu "hy vọng" có "sự hiện diện mạnh mẽ hơn của các đạo diễn nữ" vào năm 2022. Nhưng cho đến nay, có vẻ như ông đã không đạt được mục tiêu đó.

Kể từ khi trở thành liên hoan quốc tế đầu tiên ký cam kết bình đẳng giới vào năm 2018, Cannes đã không đạt được tiến bộ đáng kể trong việc tăng cường đại diện nữ tham gia tranh giải, vốn vẫn do các đạo diễn nam thống trị.

Đến thời điểm này, chỉ có 3 phim của các đạo diễn nữ trong tổng số 18 phim tranh giải. Đó là Kelly Reichardt, với bộ phim “Showing up", Valeria Bruni Tedeschi với “Forever Young” và Claire Denis với “The Stars at noon”. Năm ngoái, 4 trong số 21 bộ phim tranh giải là của các nhà làm phim nữ. Con số đó phù hợp với mức cao nhất mà liên hoan phim 2019 trước đó đã đạt được.

Trước câu hỏi về việc các kỳ liên hoan của Cannes những năm qua bị chỉ trích vì chỉ có 3,4 tác phẩm của các nhà làm phim nữ được đề cử, ông Thierry Fremaux thẳng thắn nói: "Những loại câu hỏi này chỉ có thể được trả lời bằng cách đặt chúng vào đúng bối cảnh. Nếu chúng ta đưa phim của năm nay và 40 năm trước ra so sánh thì không thể nào được. Năm ngoái, những đạo diễn nữ đã thắng hàng loạt giải thưởng cao quý nhất tại Cannes. Không có một quy chuẩn nào cả, do vậy chúng tôi lựa chọn phim dựa trên giá trị nghệ thuật của chúng". 

Tuy nhiên, phải lưu ý rằng trong khi các đạo diễn nữ ít được đại diện trong các cuộc cạnh tranh, họ đã phần lớn vượt trội so với các đồng nghiệp nam về giải thưởng trong những năm gần đây. Giải thưởng Cành cọ vàng đã được trao cho 2 nữ đạo diễn trong lịch sử 74 năm của liên hoan phim. Năm ngoái, Julia Ducournau đã chiến thắng với "Titane" và Jane Campion với "Piano lesson" vào năm 1993.

Trong năm 2019, 3 trong số 4 nhà làm phim nữ tham gia tranh giải đã giành được giải thưởng tại Cannes. Mati Diop đã giành được Giải thưởng lớn với “Atlantique”, Celine Sciamma giành được Kịch bản xuất sắc nhất cho “Portrait of a Lady on Fire” và Emily Beecham đã giành được nữ diễn viên chính xuất sắc nhất với vai diễn trong “Little Joe” của Jessica Hausner.

Bên cạnh liên hoan phim Cannes, Audrey Diwan đã giành được Sư tử vàng tại liên hoan phim Venice với “Happening”, trong khi Jane Campion giành được Sư tử bạc cho Đạo diễn xuất sắc nhất với “Power of the Dog". Tại Berlin, Carla Simón đã giành giải cao nhất với “Alcarràs”. Các liên hoan khác như Toronto và Sundance, cũng chứng kiến ​​các nhà làm phim nữ mang về những giải thưởng cao quý với “Yuni” của đạo diễn Kamila Andini và “The Nanny” của Nikyatu Jusu.

Cannes không phải trường hợp thất bại duy nhất trong việc duy trì bình đẳng giới. Hầu hết các liên hoan phim lớn ở châu Âu cũng không phản ánh được sự bình đẳng giới. Các nhà tổ chức Cannes đã giải thích sự chênh lệch về đại diện bằng cách nói rằng có thể không có đủ các đạo diễn nữ có cùng phả hệ với các đồng nghiệp nam của họ, một lập luận đã khiến nhiều người trong cộng đồng sáng tạo tức giận. 

"Thành công gần đây của các đạo diễn nữ trong các liên hoan phim khác nên đã truyền cảm hứng để Cannes thu hút sự chú ý lớn hơn đối với các nhà làm phim nữ trong năm nay. Giống như Venice, Cannes đã thất bại trong việc tăng đáng kể số lượng đạo diễn nữ tham gia tranh giải kể từ khi ký cam kết bình đẳng giới. Một lý do chính đằng sau sự mất cân bằng giới tính này là sự cạnh tranh gay gắt giữa các liên hoan phim như Cannes và Venice, vốn đang theo đuổi những nhà làm phim nổi tiếng và được giới phê bình đánh giá cao nhất để có được đội hình cạnh tranh nổi tiếng hơn", cây viết Keslassy của Variety nhận định. 

Nhìn tổng thể, sự tiến bộ của các đạo diễn nữ cũng không đủ. Mặc dù danh sách đã mở rộng trong suốt những năm qua, sự đại diện của những nhà làm phim nữ không tỷ lệ thuận với điều đó. Năm 2019, có 14 đạo diễn nữ trong số 47 phim được lựa chọn chính thức, năm 2021 có 28 trong số 64 phim và cho đến nay chỉ có 9 phim trong số 49 phim vào năm 2022.

Bên ngoài hạng mục tranh giải tại Cannes, mọi thứ thậm chí còn ảm đạm hơn. Trong số 4 phim “Cannes Premiere”, không có phim nào do phụ nữ làm đạo diễn. Điều tương tự cũng xảy ra đối với hạng mục "Chiếu phim đặc biệt" và "Nửa đêm". Trong số các bộ phim sẽ công chiếu gồm “Top Gun: Maverick” của Joseph Kosinski, “Elvis” của Baz Luhrmann, “Z” của Michel Hazanavicius... không có phim nào do phụ nữ làm đạo diễn. Ít nhất cũng có một số điểm sáng trong hạng mục "Un Certain Regard". Trong số 15 phim được công bố, 6 trong số đó do phụ nữ làm đạo diễn hoặc đồng đạo diễn. 

Giới phê bình hy vọng mọi thứ sẽ trở lại đúng hướng cho Cannes vào năm sau, khi Chủ tịch liên hoan phim mới đắc cử Iris Knobloch - người phụ nữ đầu tiên giữ danh hiệu này./.