Khán giả Trung Quốc quay lưng với phim Mỹ?

Đại dịch Covid-19 đã khiến các nhà làm phim Hollywood tìm kiếm cơ hội ở thị trường nước ngoài. Tiềm năng nhất trong số đó là Trung Quốc. Trong khi các rạp chiếu phim ở Mỹ đóng cửa và hạn chế thì "Fast & Furious 9" đã thu về 1,2 tỷ Nhân dân tệ (NDT) hồi đầu tháng 6 – một con số đáng kể trong thời điểm điện ảnh Mỹ đang chật vật để hồi phục

Tuy nhiên thực tế là doanh thu tại Trung Quốc của "Fast & Furious 9" thua kém khá nhiều so với những phần trước đây của loạt phim. Phần 8 đã mang về 2,7 tỷ NDT trong năm 2017, còn phần 7 thu về 2,4 tỷ NDT trong năm 2015.

Những năm gần đây, con số thống kê cho thấy những bom tấn Hollywood dần mất sức hút tại Trung Quốc. Năm 2020, những tác phẩm trong nước chiếm tới 84% tổng doanh thu phòng vé (20,4 tỷ NDT), theo số liệu của Cục Điện ảnh Trung Quốc. Toàn bộ 10 bộ phim trong top đầu doanh thu đến từ những nhà làm phim Trung Quốc.

Phim Hollywood đã từng áp đảo bảng xếp hạng này vào năm 2011 - 2012, khi có tới 6 đến 7 phim đứng trong top 10 bộ phim có doanh thu cao nhất trong năm. Tuy nhiên lần cuối cùng người ta thấy 1 bộ phim Hollywood đứng đầu "bảng vàng" này là năm 2014, khi "Transformers: Age of Extinction" thu về 1,9 tỷ NDT tại Trung Quốc, chiếm tới 1/3 doanh thu của bộ phim trên toàn cầu. 

Sức hút của các bộ phim Hollywood đối với khán giả Trung Quốc ngày càng giảm đi khi ngành công nghiệp điện ảnh nội địa có sự phát triển vượt bậc, đều đặn phá các kỷ lục về phòng vé. "Wolf Warrior 2" đã thu về 5,68 tỷ NDT trong năm 2017, hay "The Wandering Earth" (2019) thu về 4,4 tỷ NDT,  phim hoạt hình Nezha (2019) thu về 4,65 tỷ NDT tại phòng vé nội địa,

Khoảng cách giữa doanh thu phòng vé của các bộ phim Trung Quốc và Hollywood cũng ngày một lớn hơn. Vào năm 2015, sự chênh lệch là không đáng kể khi nhà vô địch phòng vé là "Fast & Furious 7" thu về 2,4 tỷ NDT, bằng với thành tích của "Monster Hunt", bộ phim nội địa có doanh thu cao nhất Trung Quốc năm đó. Còn năm 2021, bộ phim Trung Quốc có doanh thu cao nhất đang là "Hi, Mom" thu về 3,8 tỷ NDT, gấp ba lần "Fast & Furious 9".

Lý giải về xu hướng này, đạo diễn Li Jun của phim "Hunt Down" cho rằng khán giả Trung Quốc dần nhàm chán với mô típ lặp đi lặp lại của những bộ phim Hollywood cùng sự thương mại hóa: "Trước đây công chúng yêu thích Hollywood vì những câu chuyện hay và thể loại mới. Khi loạt phim 'Fast & Furious' ra mắt tại Trung Quốc năm 2001, khán giả còn quá lạ lẫm với hình ảnh một chiếc ô tô lao ra khỏi máy bay. Bây giờ mọi người nhàm chán với 'Fast & Furious' ra tới phần thứ 9. Việc lặp đi lặp lại sẽ khiến khán giả quay lưng".

Chung cảnh ngộ với "Fast & Furious", loạt phim "Transformers" cũng giảm sức hút tại Trung Quốc. Năm 2014, phần thứ tư của "Transformers" đạt vị trí quán quân phòng vé, tuy nhiên phần 5 "Transformers: The Last Knight" ra mắt năm 2017 chỉ đứng thứ 6 với 1,4 tỷ NDT doanh thu.

Một số tác phẩm Hollywood thậm chí còn bị dư luận Trung Quốc công kích. "Mulan" (2020) của Disney bị chỉ trích đã mô tả lộn xộn về văn hóa Trung Quốc, còn "Once Upon a Time… in Hollywood" (2019) bị ngừng chiếu vì những chi tiết bị cho là sai sự thực về Lý Tiểu Long.

Một lý do khác, theo đạo diễn Li Jun, người Trung Quốc ngày càng yêu mến các tác phẩm trong nước, khi những nhà sản xuất Trung Quốc đã tiếp thu được các kỹ thuật hiện đại, từ chính Hollywood. Các bộ phim Trung Quốc giờ đây không hề thua kém Hollywood về những hiệu ứng kỹ xảo, cũng như ngân sách đầu tư cho việc làm phim. Nhiều người con Trung Quốc nổi tiếng trong ngành điện ảnh cũng đã trở về xây dựng sự nghiệp tại quê nhà.

Các chuyên gia dự báo, phim Hollywood sẽ tiếp tục "hạ nhiệt" tại Trung Quốc trong tương lai, vì điện ảnh Trung Quốc đang ở thời kỳ đỉnh cao với những bộ phim xuất sắc nhất từ trước đến nay, xét về mặt doanh thu và tiếp cận đại chúng. Có nhiều sự đổi mới tại Trung Quốc, trong khi đó, những bộ phim Mỹ sẽ tiếp tục gặp khó khăn nếu cứ tiếp cận thị trường Trung Quốc theo một "lối mòn" như hiện nay./.