Liệu phim Trung Quốc có thực sự truất ngôi Hollywood?

Doanh thu phòng vé hơn 1 tỷ USD của "Spider-Man: No way home", trong đó hơn 600 triệu USD đến từ phòng vé Bắc Mỹ đã mang lại nhiều hy vọng và niềm tin cho chủ rạp chiếu cũng như Hollywood nói chung. Bom tấn Marvel trở thành bộ phim duy nhất đạt được thành tích này trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn hoành hành. 

Bên cạnh "No way home", chỉ có 2 bộ phim khác là "Shang-Chi" và "Venom 2" thu về 200 triệu USD tại phòng vé Bắc Mỹ vào năm ngoái. Công ty dữ liệu Comscore ước tính rằng doanh thu phòng vé năm 2021 kết thúc với ít nhất 4,5 tỷ USD - gấp đôi tổng số năm ngoái, nhưng giảm so với 11,4 tỷ USD của năm 2019.

Thế nhưng, "người chiến thắng" thực sự trong lĩnh vực kinh doanh điện ảnh vào năm 2021 là Trung Quốc, đất nước đã vượt qua Mỹ để trở thành quốc gia có doanh thu phòng vé lớn nhất thế giới, trong đó phần lớn nhờ vào các bộ phim nội địa. 

2 bộ phim đã kiếm được hơn 800 triệu USD chỉ từ phòng vé khu vực là phim chiến tranh "Hồ Trường Tân" và phim "Xin chào, Lý Hoán Anh". Đây là những bộ phim có doanh thu cao nhất thế giới vào năm 2021 cho đến khi "No way home" ra rạp.

Nhìn vào các bộ phim khác của Hollywood trong năm ngoái, và tình trạng của các rạp chiếu phim ở Mỹ, ngành công nghiệp điện ảnh Mỹ vẫn còn một chặng đường dài để phục hồi. Trong khi đó, thị trường điện ảnh Trung Quốc phục hồi nhanh hơn nhiều, và Chính phủ nước này dự định giữ ngôi vương phòng vé. Cục Quản lý Điện ảnh Trung Quốc gần đây đã đưa ra kế hoạch 5 năm để thực hiện điều này. Nó liên quan đến sự giám sát nhiều hơn của chính phủ đối với hoạt động kinh doanh điện ảnh của đất nước.

Thành công của Trung Quốc ảnh hưởng lớn đến Hollywood 

Sự thống trị của Trung Quốc ảnh hưởng rất nhiều đến Hollywood vào năm 2021. Các phim Marvel của Disney gần như không được chiếu tại thị trường này. Đến nay, chỉ có "No way home", do Sony phát hành đã được phê duyệt nhưng vẫn chưa có ngày chiếu ở Trung Quốc.

Trao đổi với SCMP, Chris Fenton, nhà sản xuất phim và tác giả của "Feeding the Dragon" cho biết: “Họ không cần Hollywood để lấp đầy ghế nữa. "Hồ Trường Tân" có thể làm được điều đó".

Còn Aynne Kokas, giáo sư nghiên cứu truyền thông tại Đại học Virginia và là tác giả của cuốn sách "Hollywood Made in China", dự đoán rằng sẽ có ít bản phát hành Hollywood được chấp thuận ở Trung Quốc hơn trong tương lai và những bản phát hành sẽ phải đối mặt với sự kiểm duyệt nghiêm ngặt hơn.

“Có những bộ phim bom tấn Trung Quốc mà các nhà làm phim Trung Quốc đang thực hiện khiến mọi người muốn xem, và họ cảm thấy ít phái sinh hơn những bộ phim được làm ở Hollywood", cô nói.

Các bộ phim bom tấn của Hollywood đã được hưởng lợi từ Trung Quốc trong những năm gần đây. Nhưng John Fithian, Giám đốc điều hành của Hiệp hội Quốc gia rạp chiếu, nói rằng tầm quan trọng của phòng vé Trung Quốc đối với dàn sao Hollywood đã bị “phóng đại quá mức”.

Fithian nói: “Doanh thu của các studio ở Trung Quốc thấp hơn nhiều so với bất kỳ nơi nào khác trên thế giới. Nếu một vé xem phim ở Mỹ là 10 USD, thì một hãng phim sẽ lấy 5 USD hoặc 6 USD trong số đó. Ở Trung Quốc thì chỉ được 1 USD hoặc 2 USD”.

Tuy nhiên, nếu một bộ phim như "Avengers: Endgame", bom tấn Hollywood phát hành lớn nhất mọi thời đại ở Trung Quốc, kiếm được 630 triệu USD ở khu vực này thì đó là một số tiền lớn đối với Disney.

"Disney nên lo lắng và chúng tôi cũng vậy”, Fithian nói thêm, đề cập đến việc Marvel đóng cửa ở Trung Quốc. “Chúng tôi muốn sản phẩm của Marvel phát hành ở Trung Quốc. Một thị trường nội dung rộng mở và sức mạnh khổng lồ của Marvel sẽ làm cho các rạp chiếu ở Trung Quốc thực sự thành công. Vì vậy, đó là một vấn đề lớn". 

Stanley Rosen, một giáo sư chính trị-khoa học tại Đại học Nam California, chuyên về chính trị và điện ảnh Trung Quốc, nói rằng có lý do để hy vọng Marvel ở Trung Quốc. Nhưng thái độ của chính phủ đối với phim Hollywood nói chung sẽ không giống như trước đại dịch. “Trung Quốc muốn được coi là một cường quốc toàn cầu. Nhưng họ không thể bỏ qua những bộ phim Hollywood và tự gọi mình là cường quốc điện ảnh toàn cầu. Dù vậy, họ sẽ chọn lọc nhiều hơn trong tương lai ”, Rosen cho biết.

Kế hoạch giữ vị trí ngôi vương phòng vé của Trung Quốc

John Fithian cho rằng thành công của Trung Quốc có thể không phải điều tồi tệ với toàn bộ ngành điện ảnh thế giới: “Từ góc độ điện ảnh, sự phát triển của một ngành công nghiệp điện ảnh sôi động ở Trung Quốc là một điều rất tốt. Họ đang xây dựng thị trường rạp chiếu phim mở rộng nhất trên thế giới. Đó là một điều tốt cho ngành công nghiệp của chúng tôi”.

Theo Variety, Cục Quản lý Điện ảnh Trung Quốc có kế hoạch mở rộng từ 70.000 rạp lên 100.000 rạp trong vòng 5 năm tới. Đó chỉ là một phần trong kế hoạch điện ảnh của họ nhằm biến Trung Quốc trở thành một “cường quốc văn hóa mạnh mẽ” bằng cách “tuân thủ sự lãnh đạo toàn diện của đảng đối với công việc điện ảnh”.

Kế hoạch cũng bao gồm: phát hành 50 bộ phim mỗi năm thu về ít nhất 15,7 triệu USD; phát hành ít nhất 10 bộ phim mỗi năm “được giới phê bình đánh giá cao và phổ biến”; phim nội địa chiếm hơn 55% tổng doanh thu phòng vé mỗi năm; cải thiện hiệu ứng đặc biệt và quảng cáo phim khoa học viễn tưởng.

Stanley Rosen nói rằng cơ quan Quản lý Điện ảnh nước này nhận ra rằng họ cần nhiều phim bom tấn hơn thay vì chỉ một số ít trong một năm nhất định, vừa để tăng cao doanh thu phòng vé của chính mình vừa thu hút được ở các nước khác. Ông nói: “Họ nhận ra rằng nếu họ muốn trở thành một cường quốc điện ảnh quốc tế, thì các quốc gia nước ngoài phải tiếp nhận phim Trung Quốc theo cách mà họ đã tiếp nhận phim Hollywood". 

Fithian nhìn thấy cơ hội đó cho ngành điện ảnh toàn cầu: “Tôi nghĩ về lâu dài vẫn có khả năng cho các bộ phim Trung Quốc đủ giải trí và có thể xem được đối với khán giả trên toàn thế giới. Nếu bạn là nhà điều hành rạp chiếu phim, việc có được nguồn cung cấp nội dung quan trọng thứ hai có thể đi một chặng đường dài. Các hãng phim có thể không nhất thiết phải cảm thấy như vậy vì đó là sự cạnh tranh. Nhưng đối với chúng tôi, càng nhiều nguồn cung cấp càng tốt"./.