Trao Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước cho 128 tác giả, đồng tác giả

Lễ trao giải thưởng được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 133 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023).

Cùng dự buổi lễ còn có Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến; Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về VHNT Nguyễn Văn Hùng; cùng các Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành, đoàn thể trung ương và địa phương, các tác giả, thân nhân tác giả có cụm tác phẩm, tác phẩm được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2021.

Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã nêu lại quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Chủ tịch nước cho rằng, những nhà hoạt động và sáng tạo văn hóa, văn nghệ sĩ là những người thắp lên ngọn đuốc soi đường, giữ lửa và truyền lửa, đóng vai trò then chốt đối với việc gìn giữ và phát triển văn hóa, là lực lượng trí thức tiêu biểu, luôn mẫn cảm với thời cuộc, nhiều dự cảm về tương lai, bằng những sáng tạo nghệ thuật có khả năng định hướng về tư tưởng, thẩm mỹ và vun trồng các giá trị tiến bộ, nhân văn.

Theo Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, trước những thách thức đang đặt ra hiện nay, trước sự đe dọa đối với phẩm giá con người, đất nước ta cần nhiều hơn nữa các tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật. Đó là những tác phẩm phản ánh được thực tiễn sinh động của đời sống xã hội, tầm vóc của công cuộc đổi mới ở mọi lĩnh vực, thúc đẩy một đời sống dân chủ lành mạnh, phản ánh vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam và khát vọng lớn lao của toàn dân tộc.

Hơn lúc nào hết, Tổ quốc và nhân dân đang rất cần sự dấn thân và lòng dũng cảm của văn nghệ sĩ. Bằng tâm thế sáng tạo, trách nhiệm và tâm huyết với sự nghiệp chung, trước những biến động của thời đại, các văn nghệ sĩ cần có bản lĩnh vững vàng và sự tỉnh táo để vượt qua những thách thức bên ngoài và vượt lên chính mình. Khám phá và phản ánh những chiều kích đa dạng của đời sống xã hội, khẳng định những dòng chảy chủ lưu, tích cực. Đồng thời khám phá chiều sâu thế giới nội tâm của con người, giải mã các tầng nấc phong phú của cảm xúc, giải quyết xung đột về nhận thức của cuộc đấu tranh giữa cái tốt và cái xấu, cái cao thượng và thấp hèn, giữa phụng sự nhân dân bằng tình yêu, trách nhiệm và những toan tính lợi ích cá nhân vị kỷ…

"Đảng, Nhà nước và nhân dân tiếp tục tin tưởng, chờ đợi những tác phẩm văn học nghệ thuật mới, ngang tầm với sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta. Thông qua các hình thức văn học nghệ thuật đa dạng và phong phú, trực tiếp bồi đắp và nâng cao phẩm chất công dân, phẩm chất con người Việt Nam trong thời đại mới, lan tỏa, vun trồng các giá trị tốt đẹp, khơi dậy tinh thần lạc quan, niềm say mê lao động, trách nhiệm, kỷ luật, sáng tạo, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, khơi dậy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc", Chủ tịch nước nhấn mạnh.

Chủ tịch nước đề nghị, thời gian tới, với tinh thần tôn vinh những văn nghệ sĩ đã dâng hiến trọn đời cho cách mạng, cho nền VHNT nước nhà, thấu hiểu sự sáng tạo đặc biệt, sự đóng góp vô giá và ảnh hưởng rộng lớn của các văn nghệ sĩ cho cách mạng và cho dân tộc, không được “bỏ sót” các tác phẩm thực sự có giá trị, không để các văn nghệ sĩ xứng đáng nhưng chưa được vinh danh.

Về Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về VHNT năm 2021, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng cho biết, công tác xét tặng được thực hiện theo đúng quy trình, thủ tục hồ sơ quy định tại Nghị định số 90/2014/NĐ-CP, Nghị định số 133/2018/NĐ-CP của Chính phủ và Kế hoạch xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về VHNT do Bộ VHTTDL ban hành. Các hồ sơ đề nghị xét tặng được thực hiện qua 3 cấp Hội đồng: Hội đồng cấp cơ sở; Hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước và Hội đồng cấp Nhà nước. Trải qua 3 cấp Hội đồng, có 27 tác phẩm, cụm tác phẩm đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và 144 tác phẩm, cụm tác phẩm đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT đủ điều kiện trình Thủ tướng Chính phủ xét trình Chủ tịch nước. Ngày 17/10/2022, Chủ tịch Nước đã ký các Quyết định tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT cho 16 tác giả, cố tác giả và tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT cho 112 tác giả, cố tác giả.

Liên quan đến hồ sơ đề nghị xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2021 được Hội đồng cấp Nhà nước trình Thủ tướng Chính phủ đề nghị Chủ tịch nước tặng thưởng, Bộ VHTTDL nhận được một số đơn thư, kiến nghị.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết: "Bộ VHTTDL đã triển khai xem xét đơn thư theo đúng quy định: kiểm tra hồ sơ tác phẩm, nhân thân tác giả, yêu cầu hội đồng cấp cơ sở, hội đồng chuyên ngành cấp Nhà nước báo cáo, giải trình và trả lời cá nhân có đơn thư, kiến nghị theo đúng quy định. Tất cả các thông tin kiến nghị liên quan đến tác phẩm, cụm tác phẩm và tác giả có hồ sơ đề nghị xét tặng đều được kiểm tra, rà soát, xác minh kịp thời, công khai, minh bạch, không để tình trạng cứ có đơn thư là để lại hồ sơ".

Danh sách trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh có nghệ sĩ nhiếp ảnh Chu Chí Thành, Võ An Khánh, nhạc sĩ Hồng Đăng, NSND Đặng Hùng, NSND Ứng Duy Thịnh...

Nhạc sĩ Hồng Đăng (Phan Hồng Đăng) được vinh danh với cụm tác phẩm Lênh đênh, Đêm hành hương về huyền thoại, Buổi tối chuyện một căn nhà nhỏ, Khao khát, Gửi một câu hát cho Tokyo. Ông qua đời năm 2022 khi chưa kịp đón nhận Giải thưởng.

Danh sách 8 tác giả, đồng tác giả được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh còn có nhạc sĩ Văn Ký, họa sĩ Bùi Trang Chước, nhà văn Bùi Hiển, nhà thơ Hoàng Trung Thông, nhà văn Nguyễn Xuân Đức...

Có 87 tác giả, đồng tác giả được trao tặng Giải thưởng Nhà nước và 25 tác giả, đồng tác giả được truy tặng giải thưởng Nhà nước trong đợt này. Giải thưởng Nhà nước được trao cho nhiều tên tuổi như nhạc sĩ Đoàn Chí Bổng (Đoàn Bổng), nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, NSƯT Trần Ly Ly, NSND Lê Hồng Chương, nghệ sĩ Nguyễn Á...

Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp được truy tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT với cụm tác phẩm: Truyện ngắn Tướng về hưu, tập truyện ngắn Những ngọn gió Hua Tát.

Tại buổi lễ, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã trân trọng trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT đến các tác giả, thân nhân tác giả có cụm tác phẩm đạt giải. Ban tổ chức cũng đã trao tặng Giải thưởng Nhà nước về VHNT đến các tác giả, cố tác giả có tác phẩm, cụm tác phẩm đạt giải thưởng này năm 2021./.