Xúc động xem triển lãm "Phút hồi sinh" ở Nhà tù Hỏa Lò

Triển lãm “Phút hồi sinh” là trưng bày chuyên đề của di tích Nhà tù Hỏa Lò nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày chiến thắng trở về của các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt, tù đày (1973 - 2023); 48 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2023). 

Các nội dung trưng bày sinh động mang tên "Mở cửa ngục tù", "Ngày chiến thắng trở về", "Viết tiếp bản hùng ca" gợi nhớ thời khắc lịch sử hào hùng của những ngày chiến thắng trở về; để thế hệ sau càng thêm thấu hiểu và tri ân công lao, sự hy sinh anh dũng của các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt, tù đày; qua đó càng thêm trân quý giá trị của hòa bình, của độc lập, tự do ngày hôm nay.

Không gian trưng bày chuyên đề nổi bật với tổ hợp cổng chào, tái hiện lại thời khắc lịch sử trao trả các chiến sỹ cách mạng bên bờ sông Thạch Hãn (Quảng Trị) năm 1973. Tại đây khách tham quan được nghe thuyết minh về lịch sử, các câu chuyện về các chiến sĩ tù đày đầy xúc động. Buổi triển lãm khắc họa những hình ảnh những người tù lao mình xuống sông, ùa vào vòng tay yêu thương của đồng đội đón chào được in khổ lớn, gây ấn tượng, cảm xúc sâu sắc.

Điểm nhấn của triển lãm là hoạt cảnh “Phút hồi sinh” tái hiện những phút giây lịch sử hào hùng của thời khắc trao trả những chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày tại bờ sông Thạch Hãn (Quảng Trị). Khi đó hàng nghìn chiến sỹ đã được trao trả cho Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam trong nhiều đợt. Sau khi bàn giao, các chiến sỹ xuống ca-nô để đi sang bờ Bắc sông Thạch Hãn. Xúc động trào dâng, khi chưa đến nơi, những người tù đã lao mình xuống sông để ùa vào vòng tay yêu thương của đồng đội đón chào. Dẫu thân thể không còn lành lặn, nhiều chiến sỹ vẫn giương cao khẩu hiệu, hát vang các bài ca cách mạng. 

Từng lời trong hoạt cảnh tại di tích Nhà tù Hỏa Lò đều chất chứa bao nhiêu cảm xúc, khiến người xem không khỏi xúc động rơi nước mắt. Luôn nhớ về những đồng đội đã hy sinh tại nơi “địa ngục trần gian” năm xưa, ông Phùng Xuân Nghị, cựu tù Phú Quốc cuối năm 1970 đến cuối năm 1972 có chia sẻ đầy xúc động: “Chương trình này giúp tôi được quay lại những hồi ức xúc động năm xưa. Khi đó tôi bị giam ở phân khu D9, chứng kiến các chiến sĩ của ta bị tù đày tra tấn dã man, liên tục bị cắt khẩu phần ăn, Chi bộ quyết định đấu tranh tuyệt thực. Đến ngày thứ bảy, Chi bộ quyết định có biện pháp đấu tranh mạnh hơn, tôi xung phong nhận nhiệm vụ. Sáng hôm sau khi tập trung ở sân để điểm danh, tôi đã đứng lên tố cáo tội ác của địch, sau đó lấy dao tự tạo từ cán ca uống nước rạch bụng nên địch đã thỏa hiệp một số yêu sách trong buổi chiều hôm đó”...

Ngoài sông Thạch Hãn (tỉnh Quảng Trị), các cuộc trao trả theo Hiệp định Paris còn diễn ra nhiều đợt tại nhiều địa điểm khác nhau, trong đó sân bay Lộc Ninh (nay thuộc huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước) là điểm trao trả lớn. Ngày trở về tự do hôm đó đã in dấu suốt cuộc đời của nữ tù binh Võ Thị Thắng, sau này bà là Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch: “Trời Lộc Ninh xanh ngắt, cao vời vợi, ánh nắng mặt trời và hơi ấm của đồng đội làm tôi ngất ngây, bồi hồi. Nhớ đến bản án 20 năm khổ sai mà kẻ địch gán cho tôi 6 năm về trước, bất giác tôi mỉm cười”. Nụ cười chiến thắng của người nữ chiến sỹ cũng chính là nụ cười của sự đoàn tụ, của sự hồi sinh, vỡ òa trong những giọt nước mắt.

Đến với triển lãm lần này, du khách Mai Phương (Phú Thọ) chia sẻ cảm nhận: "Trải nghiệm hôm nay khiến tôi thật xúc động. Bản thân hiểu rõ hơn về cuộc chiến đấu đầy hy sinh, gian khổ nhưng vô cùng vẻ vang của dân tộc, hiểu được những chiến công oai hùng của các thế hệ đi trước đã chiến đấu anh dũng, ngoan cường giành độc lập, tự do cho Tổ quốc dù cho bị kẻ địch hành hạ dã man”.

Triển lãm “Phút hồi sinh” đã khai mạc ngày 10/3 tại số 1 phố Hỏa Lò, Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tới đây, di tích Nhà tù Hỏa Lò tổ chức 2 chương trình giao lưu với nhân chứng lịch sử về trưng bày “Phút hồi sinh” và diễn hoạt cảnh vào ngày 16/3 và 21/3/2023./.